NDƐ TRE 31
“An fa amun wun mantan Ɲanmiɛn, yɛ ɔ́ fɛ́ i wun mántan amun”
1-3. (1) ?Ngue yɛ wafa nga siɛ nin niɛn’m be nin be mma nɔnman’m be yo’n, ɔ kle e klɔ sran’m be su-ɔ? (2) ?Titi’n, kɛ sran kun klo e’n, ngue yɛ e kusu e yo-ɔ? ?Yɛ kosan cinnjin benin yɛ e kwla fa usa e wun-ɔn?
KƐ SIƐ nin niɛn’m be wa nɔnman’n srí puɛɛ’n ɔ yo be fɛ. Wie liɛ’n, kɛ bé jú i’n, be fa be ɲrun’n mantan ba’n i liɛ’n i koko, be srisri. Kpɛkun bé nían-ɔn, puɛɛ ba’n su sri. Srilɛ mɔ ba’n sri lɛ’n, ɔ ti kɛ ɔ su se i si nin i nin be kɛ i kusu ɔ klo be wie.
2 Srilɛ mɔ ba nɔnman’n sri’n ɔ kle e kɛ, kɛ sran kun klo e’n, e kusu e klo i wie. Kɛ Ɲanmiɛn yili e sɔ-ɔ. (Jue Mun 22:9) Kɛ é ɲín é kɔ́’n, nn é sí sran klolɛ’n i nglo yí kpa é kɔ́. Kɛ ɔ fin e bakan nun lele mɔ y’a fa ju yɛ’n, wafa nga e si nin e nin, ɔ nin e osufuɛ mun, ɔ nin e janvuɛ mun be kleli kɛ be klo e’n, atrɛkpa’n e wla nin-a fiman su. Sɛ sran klolɛ’n ti waka mma’n nn é sé kɛ be yoli maan ɔ trali ndin e awlɛn’n nun lɔ, ɔ fifili, yɛ ɔ ɲinnin lele suli mma. Ɔ maan klolɛ nga be kloli e’n ti’n, e kusu e wa kloli be wie. ?I kunngba’n yɛle e nin Ɲanmiɛn Zoova e liɛ’n?
3 Biblu’n se kɛ: “E liɛ’n, e yi klolɛ’n i nglo, afin ɔ dun mmua kloli e.” (1 Zan 4:19) Fluwa nga i Akpasua klikli lele nsan nun’n, e wunnin kɛ e bɔbɔ e kpa yolɛ ti’n, Ɲanmiɛn Zoova yi i tinmin’n, nin i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, ɔ nin i ngwlɛlɛ’n be nglo klolɛ su. Kpɛkun akpasua nnan nun’n, e wunnin kɛ ɔ yoli ninnge cinnjin wie mun kleli kɛ ɔ klo klɔ sran mun, naan ɔ klo ɔ bɔbɔ wie. Siɛn’n kosan cinnjin kpa ng’ɔ fata kɛ e tinuntinun e fa usa e wun’n yɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ ń klé Zoova kɛ n klo i wie-ɔ?’
?Kɛ be se kɛ be klo Ɲanmiɛn’n i bo’n yɛle benin?
4. ?Wafa sɛ yɛ sran kpanngban be kle kɛ be wunman like nga be flɛ i Ɲanmiɛn klolɛ’n i wlɛ-ɔ?
4 Zoova mɔ i yɛ ɔ dun mmua kloli e’n, ɔ si kpa kɛ sɛ be klo sran kun’n, i sɔ’n yo maan ɔ yi i nzuɛn kpa’m be nglo. I sɔ’n ti’n, kannzɛ klɔ sran’m be te yo ɲin kekle i su’n, ɔ lafi su kɛ be nun wie’m bé kló i. I sɔ yɛ sran miliɔn kpanngban be yoli-ɔ. Sanngɛ mɛn tɛ kain nga nun Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be ti’n, sran’m be siman like nga be flɛ i kɛ Ɲanmiɛn klolɛ’n. Sran’m be dan lika be kɛn i be nuan nun ngbɛn kɛ be klo Ɲanmiɛn. Be yo kɛ ba nɔnman’n sa. I bo bolɛ nun’n, srilɛ ngbɛn yɛ ɔ sri fa kle kɛ ɔ klo i si nin i nin-ɔn. Sanngɛ sran kaklaka’n i liɛ’n, wafa ng’ɔ yi i sran klolɛ’n i nglo’n ɔ tra ngalɛ’n.
5. ?Kɛ be se kɛ be klo Ɲanmiɛn’n, Biblu’n nun’n i bo’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti yɛ sɛ e yo sɔ’n ɔ ti kpa-ɔ?
5 Zoova bɔbɔ kle wafa nga e kwla kle kɛ e klo i’n. I Ndɛ’n se kɛ: “Ɲanmiɛn i klolɛ’n yɛle kɛ e fɛ i mmla’m be su.” Ɔ maan e ayeliɛ’n nun yɛ e kle kɛ e klo Ɲanmiɛn-ɔn. Sran kpanngban be ɲrun’n, Ɲanmiɛn i ndɛ’n i su falɛ’n ti kekle. Sanngɛ Biblu’n nun ndɛ mma kunngba sɔ’n se kɛ: “I mmla’m be su falɛ yoman ya.” (1 Zan 5:3) E bɔbɔ e kpa yolɛ ti yɛ Ɲanmiɛn man e mmla-ɔ. Nán e mianmianlɛ ti-ɔ. (Ezai 48:17, 18) Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun mmla nga be uka e naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n w’a mantan’n, be diman be yalɛ. Maan e nian ninnge nsan mɔ be kwla uka e i sɔ yolɛ’n nun’n. Be yɛle Ɲanmiɛn srɛlɛ’n, nin i sulɛ’n, ɔ nin i sɔnnzɔnlɛ’n.
E nin Ɲanmiɛn e afiɛn yalɛ kokolɛ’n
6-8. (1) ?Wafa sɛ yɛ e kwla sie e su Zoova i nuan bo-ɔ? (2) ?Ngue yɛ e kwla yo naan Biblu’n nun ndɛ nga e su kanngan’n, w’a yo kɛ ɔ su yo e ɲin bo lɛ sa-ɔ?
6 Fluwa nga i Ndɛ tre kun i su fitilɛ nun’n, e usali kɛ: “?W’a bu i le kɛ a nin Ɲanmiɛn be kwla koko yalɛ?” E wunnin kɛ ɔ kwla yo sɔ sakpasakpa. Afin Moizi nin i be ijɔli. Ɔ maan kannzɛ Zoova sunmanman anzi mun kun naan be nin klɔ sran’m be ijɔ’n, sanngɛ ɔ le wafa nga ɔ kan ndɛ kle e andɛ-ɔ. ?Wafa sɛ yɛ e kwla sie e su Zoova i nuan bo-ɔ?
7 “Ndɛ kwlaa ng’ɔ o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, Ɲanmiɛn yɛ maan be klɛli-ɔ.” Ɔ maan kɛ e kanngan Biblu’n m’ɔ ti Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun’n, nn e su sie e su Ɲanmiɛn i nuan bo. (2 Timote 3:16) I sɔ’n ti’n, Jue tofuɛ’n se Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be kɛ be kanngan nun “wia nun nin kɔnguɛ.” (Jue Mun 1:1, 2) Ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa naan y’a kwla yo sɔ. E ɲin nga é mían é kánngan Biblu’n nun’n, ɔ su kaman ngbɛn. Fluwa nga i Ndɛ tre 18 nun’n, e wunnin kɛ Biblu’n ti kɛ lɛtri cinnjin kpa kun mɔ e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n klɛli e’n sa. Ɔ maan ɔ fataman kɛ i nun kannganlɛ’n yo e ɲrun koun. Sanngɛ kɛ é kánngan Biblu’n nun’n, maan ɔ yo e kɛ ndɛ nga e su kanngan nun’n, ɔ su yo e ɲin bo lɛ sa. ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ-ɔ?
8 Kɛ á kánngan Biblu’n nun’n, maan ɔ yo wɔ kɛ be nga Biblu’n su kan be ndɛ lɛ’n, be o ɔ ɲrun lɛ sa. Sran sɔ’m be finwlɛ’n, ɔ nin sa nga w’a tɔ be su lɛ’n, ɔ nin sa nga ti yɛ be fa ajalɛ wie’n, kunndɛ i kwlaa naan wun i wlɛ. Kpɛkun bu ndɛ nga a su kanngan’n i su akunndan. A kwla usa ɔ wun kɛ: ‘?Ngue yɛ Biblu’n nun ndɛ’n sɔ’n kle min Zoova su-ɔ? ?I nzuɛn benin yɛ be ɲin fite ndɛ sɔ’n nun-ɔn? ?Mmla benin yɛ Zoova kunndɛ kɛ n wun i wlɛ-ɔ, yɛ wafa sɛ yɛ n kwla fa su-ɔ?’ Sɛ a kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun naan a bu su akunndan naan a nian i nun ndɛ’n su nanti’n, á wún kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n le ta kpa.—Jue Mun 77:12; Zaki 1:23-25.
9. ?Wan yɛle ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e sie e su “junman difuɛ” sɔ’n i ndɛ’n i bo kpa-ɔ?
9 Zoova sin ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ i lika ɔ kan ndɛ kle e wie. Zezi dun mmua boli su kɛ mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, lika’n wá sánngan, naan Klisifuɛ yasua nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n, be nun kaan sa bé wá mán e “aliɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n nun.” (Matie 24:45-47) Kɛ e kanngan fluwa mɔ be uka e naan y’a wun Biblu’n nun ndɛ’m be wlɛ’n be nun’n, mɔ e kɔ aɲia kanngan nin aɲia dandan’m be bo’n, ɔ ti kɛ junman difuɛ sɔ’n su man e aliɛ sa. Sran akpasua sɔ’n ti Klisi i junman difuɛ. I sɔ’n ti yɛ e fa Zezi i ndɛ yɛ’n su-ɔ. I waan: “Amun sie amun su be tie ndɛ mun kpa.” (Liki 8:18) Kɛ mɔ e wun i wlɛ kɛ Zoova sin be lika kan ndɛ kle e’n, i ti yɛ e sie e su be ndɛ’n i bo kpa-ɔ.
10-12. (1) ?Ngue ti yɛ srɛlɛ mɔ Zoova man e atin kɛ e srɛ i’n, ɔ ti e cenjele like-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla srɛ Zoova naan i klun w’a jɔ su-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ ɔ bu srɛlɛ nga e srɛ i’n i like dan-ɔn?
10 E wunnin kɛ Zoova kan ndɛ kle e. ?Sanngɛ e kwla kan ndɛ kle i wie? I sɔ yolɛ’n kwla kun e srɛ. ?Sɛ a kunndɛ kɛ á kó wún ɔ nvle’n i su famiɛn’n i wun naan á bó ɔ klun ndɛ wie su klé i’n, bé mán wɔ atin? Lika wie’m be nun bɔbɔ’n, sran ng’ɔ yo sɔ’n, be kun i. Ɛstɛɛ nin Maadose be blɛ su’n, sran kwlaa nga Pɛɛsi famiɛn’n w’a flɛmɛn i m’ɔ wlu i awlo’n i klun lɔ’n, i sɔ sran liɛ’n be kun i. (Ɛstɛɛ 4:10, 11) Ɔ maan siɛn’n, bu Famiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin’n, m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n, mɔ asiɛ’n su sran’m “be ti kɛ aɛcɛ mun sa” i ɲrun’n, i ɲrun jranlɛ’n i akunndan nian! (Ezai 40:22) ?Sanngɛ ɔ fata kɛ i sɔ yolɛ’n kun e srɛ? Cɛcɛ.
11 E kwlaa’n, Zoova mannin e like kun yolɛ i wun atin. Like sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn srɛlɛ’n. Ɲanmiɛn srɛlɛ’n timan kekle. Ba kanngan mun bɔbɔ be kwla lafi Zoova su be srɛ i Zezi dunman nun. (Zan 14:6; Ebre 11:6) Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, e kwla kan e klun ndɛ kwlaa e kle i. Sa ng’ɔ yo e ya dan mɔ e wunman ndɛ trele kun mɔ e kwla fa yiyi nun naan w’a ti’n, kɛ e srɛ i’n ɔ wun i wlɛ. (Rɔmunfuɛ Mun 8:26) Kɛ é srɛ́’n, nán maan e kan ndɛ ngblingbli annzɛ ndɛ kpanngban Zoova i ɲrun e kle i kɛ e si ijɔ. (Matie 6:7, 8) Kusu kɛ é srɛ́ Zoova’n dɔ nga e kwla di’n, ɔ nin blɛ nga e kwla srɛ i’n, w’a siesieman. I Ndɛ’n se e kɛ: “An srɛ Ɲanmiɛn titi.”—1 Tesalonikifuɛ Mun 5:17.
12 Nán e wla fi su kɛ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ ‘tie e srɛlɛ’ mun-ɔn. Kɛ ɔ sie i su sran’m be nuan bo’n, ɔ si be aunnvɔɛ. (Jue Mun 65:2) Kɛ i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be srɛ i’n, ɔ flɛnmɛn i. Sanngɛ ɔ yo i fɛ. I Ndɛ’n fa be srɛlɛ nga be srɛ’n sunnzun ansan mɔ kɛ be yrɛ i’n, ɔ bɔn fanninfannin mɔ i wunsrɛn’n fu nglo’n. (Jue Mun 141:2; Sa Nglo Yilɛ 5:8; 8:4) Kɛ e wun kɛ e klun ndɛ nga e kan kle Ɲanmiɛn m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n, ɔ fu nglo naan i klun jɔ su’n, i sɔ’n gua e awlɛn su nzue. I sɔ’n ti’n, sɛ a kunndɛ kɛ á fá ɔ wun mántan Zoova’n, srɛ i aunnvɔɛ su cɛn kwlaa. Kan ɔ klun ndɛ’n kwlaa kle i. Nán fia wie fi su. (Jue Mun 62:8) Kan ɔ su ndɛ mun, ɔ nin aklunjɔɛ nga a di’n kle ɔ Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n. Lɛ i ase yɛ yi i ayɛ. Sɛ a yo sɔ’n, a nin i amun janvuɛ trá tankaan kpa kɔ́ i ɲrun.
Zoova i sulɛ’n
13, 14. ?Kɛ e su Zoova’n ngue yɛ e yi i nglo-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e su Zoova-ɔ?
13 E nin Ɲanmiɛn Zoova e yalɛ kokolɛ’n, ɔ timan yalɛ kokolɛ ngbɛn kɛ nga e nin e janvuɛ annzɛ e osufuɛ mun e kwla koko’n sa. Ɔ ti i sulɛ. Manmanlɛ m’ɔ nin i fata’n yɛ e su fa mɛn i-ɔ. E mɛn dilɛ’n kwlaa taka Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n su. Kɛ e su Ɲanmiɛn’n, e yi i nglo kɛ e klo i naan e ti i liɛ mlɔnmlɔn. Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n maan Zoova i sufuɛ nanwlɛfuɛ nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n nin asiɛ’n su wa’n, be kwlaa be bo ti kun. Aolia nun’n, akoto Zan tili anzi kun ngan, ɔ kpan seli kɛ: “An su Sran ng’ɔ yili nglo’n nin asiɛ’n nin jenvie’n nin nzue ti mun’n.”—Sa Nglo Yilɛ 14:7.
14 ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e su Zoova-ɔ? Zoova i nzuɛn nga e kannin be ndɛ fluwa nga nun’n, bu be akunndan nian. I wie yɛle kɛ ɔ ti sanwun, ɔ le wunmiɛn, ɔ trɛ i awlɛn yɛ ɔ yo sa nuan su sɛsɛ. Asa ekun’n, ɔ ti yakpafuɛ, ɔ yaci sa cɛ, ɔ si ngwlɛlɛ, yɛ ɔ kɛn i wun ase. Kpɛkun ɔ ti sran klofuɛ, ɔ si aunnvɔɛ, ɔ ti nanwlɛfuɛ yɛ i klun ti ufue. Kɛ e fa wunnin i’n sa’n, i kwlaa ngalɛ’n nun’n, Zoova leman wunsu kaan sa. Kɛ e bu Zoova i nzuɛn kwlaa sɔ’m be akunndan’n, e wun kɛ ɔ ti kpli. I nzuɛn’n yo ɲɛnmɛn dan. Ɔ le ɲrun tra e leleele kpe nun! (Ezai 55:9) Nanwlɛ, Zoova yɛ ɔ le atin sie e-ɔ, yɛ i yɛ ɔ nin sulɛ fata-ɔ! Sran fi kwlá simɛn i sɔ’n su akplowa. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e su Zoova-ɔ?
15. ?Wafa sɛ yɛ e kwla su Zoova ‘kɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle e’n sa, yɛ e su i nanwlɛ nun-ɔn’? ?Ngue yɛ e kwla yo i aɲia’m be bo lɔ-ɔ?
15 Zezi seli kɛ: “Ɲanmiɛn ti aolia nun sran. Ɔ maan be nga be su i’n, ɔ fata kɛ be su i kɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle be’n sa, yɛ be su i nanwlɛ nun.” (Zan 4:24) Kɛ ɔ ko yo naan y’a su Ɲanmiɛn ‘kɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle e’n sa’n,’ ɔ fata kɛ e ɲan Ɲanmiɛn i wawɛ’n naan ɔ kle e atin. Asa ekun’n, maan sulɛ nga e su i’n ɔ taka i Ndɛ m’ɔ ti nanwlɛ’n i su. Kɛ e nin e wiengu Klisifuɛ mun e o aɲia’m be bo’n, e su Zoova ‘kɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle e’n sa, yɛ e su i nanwlɛ nun.’ (Ebre Mun 10:24, 25) Afin kɛ e to jue e manman Zoova’n, mɔ e bo yo kun e srɛ i’n, mɔ e sie e su tie ndɛ nga be kan’n, mɔ e tɛ kosan’m be su’n, i sɔ’n kle kɛ e klo i naan e kunndɛ kɛ é sú i kɛ ng’ɔ fa klo’n sa.
Aɲia’m be bo’n, e kwla su Zoova.
16. ?Mmla ng’ɔ fata kɛ Klisifuɛ nanwlɛfuɛ’m be nanti su’n be nun dan kun yɛle benin? ?Yɛ ngue ti yɛ e tu e klun e nanti su-ɔ?
16 Kɛ e kan Zoova i ndɛ e kle sran mun’n, i sɔ’n ti i sulɛ wie. (Ebre Mun 13:15) Zoova i Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ’n ɔ ti mmla ng’ɔ fata kɛ Klisifuɛ nanwlɛfuɛ’m be nanti su’n, be nun dan kun. (Matie 24:14) E tu e klun e nanti mmla sɔ’n su afin e klo Zoova. Suɛn tɔnfuɛ Satan m’ɔ ti “mɛn nga i ɲanmiɛn’n,” ɔ tɔnnin Zoova i suɛn fa ‘sili sran mɔ be lafiman Ɲanmiɛn su’n be ɲin.’ I sɔ’n ti’n, e kunndɛ kɛ é dí e Ɲanmiɛn liɛ’n i ti lalo naan é klé kɛ Satan ti gblɛfuɛ. (2 Korɛntifuɛ Mun 4:4; Ezai 43:10-12) Kɛ e bu Zoova i nzuɛn mɔ be yo ɲɛnmɛn’n be akunndan’n, e kunndɛ kɛ é kɛ́n i ndɛ é klé sran uflɛ. Nanwlɛ, kɛ e uka sran mun naan b’a si e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, naan b’a klo i kɛ e fa klo i’n sa’n, cenjele like uflɛ fi tomɛn i.
17. ?Wafa sɛ yɛ sulɛ mɔ e su Zoova’n, ɔ le ta e mɛn dilɛ wafa’n su-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nanti seiin Zoova i ɲrun-ɔn?
17 Sulɛ mɔ e su Zoova’n, ɔ le ta e mɛn dilɛ wafa’n su wie. (Kolɔsufuɛ Mun 3:23) Sɛ Zoova m’ɔ ti Famiɛn m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n yɛ ɔ ti e Ɲanmiɛn sakpa’n, like kwlaa nga é yó i e awlo’n nun’n, ɔ nin e junman su lɔ’n, ɔ nin e wiengu mun e nantilɛ’n nun’n, nin e ɲin su yiyilɛ nun’n, é kúnndɛ kɛ é yó i klun sa. Yɛ é kúnndɛ kɛ é ‘fá e awlɛn’n kwlaa é sú i.’ (1 Be Ɲoliɛ 28:9) Sɛ e waan é sú Ɲanmiɛn kɛ ngalɛ’n sa’n, ɔ fataman kɛ e awlɛn’n yo nɲɔnnɲɔn annzɛ e di e sa nɲɔn nun. Ɔ maan e su yoman e wun kɛ e su Zoova sa kusu nn e yo sa tɛ nvialiɛ nun. Sɛ e nanti seiin Zoova ɲrun’n, naan e klo i’n, é kpálo gblɛ ayeliɛ’n. Asa ekun’n, sɛ e ɲin yi Zoova’n, i sɔ’n úka e wie. Biblu’n kle kɛ be nga be ɲin yi Zoova’n, be yɛ be kwla yo i janvuɛ-ɔ.—Jue Mun 25:14.
Zoova i sɔnnzɔnlɛ’n
18, 19. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n, be kwla sɔnnzɔn Ɲanmiɛn Zoova-ɔ?
18 Fluwa nga i akpasua’m be ndɛ tre kasiɛn’m be kleli e kɛ ‘e mɔ e ti Ɲanmiɛn i awlɛn su ba’n, e nian like ng’ɔ yo’n su yo wie.’ (Efɛzifuɛ Mun 5:1) Nán e wla fi kɛ sɛ i li bɔbɔ fɔ o e nun’n, sanngɛ e kwla nian wafa nga Zoova yi i tinmin’n nin i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, ɔ nin i ngwlɛlɛ’n nin i sran klolɛ’n be nglo’n su e yo sɔ wie. ?Wafa sɛ yɛ e si kɛ e kwla sɔnnzɔn Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n niɔn? Nán e wla fi kɛ Zoova i dunman’n i bo’n kle e kɛ ɔ kaci sran wafa ng’ɔ klo kɛ ɔ́ káci naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n. I sɔ’n kwla yo e sro. ?Sanngɛ i sɔ’n ti yɛ e kwlá sɔnnzɔnmɛn i-ɔ? Cɛcɛ.
19 Ɲanmiɛn yili e kɛ i bɔbɔ sa cɛ. (Bo Bolɛ 1:26) Ɔ maan klɔ sran’m be timan kɛ ninnge onga nga Ɲanmiɛn yili be asiɛ’n su wa’n be sa. Afin Zoova mannin be like dan kun. Yɛle kɛ be kwla fa be klunklo ajalɛ. I lɛ nun’n, be timan kɛ nnɛn mun sa. Kannzɛ fɔ o e nun’n, sanngɛ sɛ e klo’n, e kwla kaci sran’n i wafa nga e klo kɛ é káci’n. Asa ekun’n, maan e wla kpɛn su kɛ Ɲanmiɛn i dunman’n i bo’n i wie yɛle kɛ ɔ kwla yo maan i sufuɛ’m be kaci sran wafa kwlaa ng’ɔ klo’n. ?A kunndɛ kɛ á káci sran m’ɔ klo sran, m’ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ, m’ɔ yo sa nuan su sɛsɛ, m’ɔ fa kwlalɛ m’ɔ le i’n yo sa kpa’n? Zoova kwla fɛ i wawɛ’n uka wɔ naan w’a kaci i sɔ sran. I lɛ nun’n, sa kpa nga a kwlá yó’n, bu i akunndan nian.
20. ?Kɛ e sɔnnzɔn Zoova’n, sa kpa benin yɛ e yo-ɔ?
20 Ɔ wun yó ɔ Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i fɛ, yɛ i klun jɔ́. (Ɲanndra Mun 27:11) Kɛ mɔ Zoova si kɛ e kwlá yoman like ngba’n ti’n, i klun kwla jɔ e wun kpa. (Kolɔsufuɛ Mun 1:9, 10) Kpɛkun kɛ á sɔ́nnzɔn ɔ Si kpa sɔ’n, mɔ á yí nzuɛn klanman nglo’n, ɔ́ yrá ɔ su dan. Mɛn nga sran’m be siman Ɲanmiɛn yɛ’n nun’n, á kpája kɛ kannin sa. (Matie 5:1, 2, 14) Á yó maan sran’m bé wún Zoova i sran wafa ng’ɔ ti’n i wlɛ. ?Nán ɔ cenjele nun-ɔn?
‘Fa ɔ wun mantan Ɲanmiɛn, yɛ ɔ́ fɛ́ i wun mántan wɔ’
21, 22. ?Ngue yɛ be nga be klo Zoova’n be su wiemɛn i yo le-ɔ?
21 Ajalɛ nga Zaki 4:8 waan e fa’n, ɔ timan le nɲɔn like. E kwla fa sunnzun lika kɔlɛ. Sɛ e nanti seiin titi’n, e su yaciman e ɲrun kɔlɛ le. Yɛle kɛ e su kwlá seman le kɛ e nin Zoova e afiɛn w’a mantan w’a wie naan e kɔ e ɲrun-ɔn ɔ kɔman kun. Afin Zoova i su like suanlɛ’n su wieman le. Nán e bu i kɛ fluwa nga kleli e Zoova i su like ngba. I kpa bɔbɔ’n, blɛ li yɛ y’a fiti ndɛ nga Biblu’n kɛn i Ɲanmiɛn su’n i su-ɔ. Biblu’n bɔbɔ kleman e Zoova i su like kwlaa. Akoto Zan seli kɛ sɛ be waan bé klɛ́ ninnge nga Zezi yoli i Ɲanmiɛn junman dilɛ nun asiɛ’n su wa’n be kunngunngun’n, “fluwa nga be klɛli ndɛ sɔ’m be su’n, be su kwlá sɔnman mɛn’n nun bɔbɔ.” (Zan 21:25) ?Sɛ be kan Ba’n i ndɛ kɛ ngalɛ’n sa’n, yɛ Siɛ’n nin?
22 Kannzɛ e ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n, e su kwlá wieman Zoova i su like suan le. (Akunndanfuɛ’n 3:11) Ɔ maan ninnge nga e kwla yo be e ɲrun lɔ’n, bu be akunndan nian. Kɛ é ɲán afuɛ ya, annzɛ afuɛ akpiakpi, annzɛ afuɛ miliɔn kpanngban’n, Ɲanmiɛn Zoova i su ninnge kpanngban nga é sí be’n, bé trá nga e si be andɛ’n lelele. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, é wún kɛ ninnge ɲɛnmɛn kpanngban kpa wie’m be te o lɛ mɔ e kwla suan be su like ekun-ɔn. E wun blíblí e kɛ é sí i sɔ ninnge liɛ mun. Afin kɛ jue tofuɛ’n sa’n, é wún kɛ ‘e wun mɔ e fa mantan Ɲanmiɛn’n ɔ ti kpa man e.’ (Jue Mun 73:28) Nguan m’ɔ leman awieliɛ’n i nun tranlɛ’n yó e fɛ lelele, yɛ e ɲrun su yoman e koun kaan sa. Mmlusuɛ’n i nun danfuɛ nga é ɲɛ́n i’n, yɛle e wun mɔ é fá mántan Zoova tititi’n.
23. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ a yo-ɔ?
23 Zoova klo wɔ. Ɔ kusu fa ɔ awlɛn’n kwlaa, ɔ nin ɔ nguan’n kwlaa, ɔ nin ɔ akunndan’n kwlaa, ɔ nin ɔ wunmiɛn’n kwlaa klo i wie. (Marki 12:29, 30) Klo i nanwlɛ su tititi. Ajalɛ kwlaa nga á fá’n, sɛ ɔ ti kaan-o, sɛ ɔ ti dan-o, bu ɔ Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i akunndan. Ajalɛ nga a ko fa naan a nin i amun afiɛn’n w’a mantan kpa’n, yɛ ɔ fata kɛ a fa-ɔ. Fa ɔ wun mantan Zoova titi. Sɛ a yo sɔ’n, i kusu ɔ́ fɛ́ i wun mántan wɔ tititi!