1 Samiɛli 17:1-58
17 Filistifuɛ’m+ be yiali be sonja mun naan bé kó kún alɛ. Be yiali Zidafuɛ’m be klɔ nga be flɛ i kɛ Soko’n+ su lɛ. Kpɛkun be ko boli be nanmue Efɛsi-Damimun,+ lika sɔ’n wo Azeka+ nin Soko be afiɛn’n nun.
2 Saili nin Izraɛli lɔ yasua’m be kusu be yiali. Kpɛkun be boli be nanmue Ela Kongo’n+ nun lɔ. Yɛ be jranjrannin naan be nin Filistifuɛ’m bé kún.
3 Filistifuɛ’m be jranjrannin oka kun su. Yɛ Izraɛlifuɛ’m be kusu be jrannin oka kun su. Ɔ maan kongo kun o be afiɛn.
4 Bé nían-ɔn, Filistifuɛ’m be safuɲrɛn kun fin be nanmue’n nun lɔ su ba. Be flɛ i kɛ Goliati,+ yɛ ɔ fin Gati.+ I tɛnndɛn’n ti kude nsiɛn nin anpan kun.*
5 Aaba kle kun o i ti. Kpɛkun like kokloko kun* wlɛ i wun. Like kokloko+ sɔ’n i nɔnnin’n ti sikli akpi nnun (5.000).*
6 Like ng’ɔ fa kɛtɛ i ja’m be wun’n, ɔ nin i ta+ ng’ɔ sɛtɛ i sin’n, aaba yɛ be fa yoli-ɔ.
7 I cua’n i waka’n i dan’n ti kɛ tannin wufuɛ’m be kondo’n sa.+ Yɛ i cua’n i ti blalɛ’n i nɔnnin’n ti sikli ya nsiɛn (600).* Asa ekun’n, sran kun nanti i ɲrun yɛ ɔ suɛ i ɲrɛn’n niɔn.
8 Kɛ Goliati ko jrannin’n, ɔ kpan flɛli Izraɛli i sonja mun.+ Ɔ seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun a jranjran naan amún kún alɛ-ɔ? Filistifuɛ yɛle min. Amun kusu amun ti Saili i sufuɛ. ?Nɛ́n i-ɔ? Amun kpa sran kun naan ɔ wa to min wa.
9 Sɛ ɔ nin min bo su naan ɔ kun min’n, é káci amun sufuɛ. Sanngɛ sɛ n kwlɛ i naan n kun i’n, amún káci e sufuɛ.”
10 Filistifuɛ’n seli kɛ: “N su klɔklɔ Izraɛli i sonja mun andɛ.+ Amun man min sran kun naan e nin i e bo su!”
11 Kɛ Saili nin Izraɛli i sonja’m be kwlaa be tili Filistifuɛ’n i ndɛ sɔ’n, srɛ kunnin be dan, be usuli sa tututu.
12 Zese m’ɔ fin Efrata’n,+ yɛle kɛ Bɛtleɛmun*+ ng’ɔ o Zida akpasua’n su lɔ’n, i wa yɛle Davidi. Zese+ sɔ’n le ba yasua mɔcuɛ.+ Saili blɛ su’n, nn bian sɔ’n w’a yo oke.
13 Zese i wa yasua kaklaakla nsan’m be ɔli alɛ kunlɛ wie.+ I wa nsan sɔ mun’n, be kpɛnngbɛn’n suan Eliabu,+ be nɲɔn su’n suan Abinadabu,+ yɛ be nsan su’n suan Sama.+
14 Davidi yɛ ɔ ti be kasiɛn’n niɔn.+ Yasua kaklaakla nsan’m be suli Saili su.
15 Blɛ sɔ nun’n, Davidi su Saili. Sanngɛ ɔ ko niɛn i si i bua’m be lika+ titi Bɛtleɛmun lɔ.
16 Filistifuɛ’n kɔ ko jran Izraɛlifuɛ’m be ɲrun yɛ ɔ klɔklɔ be sa trilili-ɔ. Ɔ yoli sɔ nglɛmun nin nnɔsua lele cɛn ba ablanan (40).
17 Cɛn kun’n, Zese seli i wa Davidi kɛ: “Fa ble* kɛɛnwa efa kun* ɔ nin kpanwun blu, naan fa ko man ɔ niaan mun ndɛndɛ nanmue’n nun lɔ.
18 Asa ekun’n, fa fromazi* blu nga mun naan fa be man sonja akpi su kpɛn’n. Yɛ usa ɔ niaan’m be osu naan bla naan n ti lɔ ndɛ.”
19 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Zese i mma’m be nin Saili nin Izraɛli lɔ sonja’m be o Ela Kongo’n+ nun, naan be nin Filistifuɛ’m bé kún.+
20 Davidi jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n, kpɛkun ɔ yacili bua mun sran kun sa nun. Yɛ ɔ fɛli i trɔ mun naan w’a ɔ, kɛ nga Zese kan kleli i’n sa. Kɛ ɔ́ jú nanmue’n nun lɔ’n, nn sonja’m be su fite naan bé kó jránjrán alɛ kunwlɛ lɔ, yɛ be kpankpanman aɔwi.
21 Izraɛlifuɛ mun nin Filistifuɛ’m be jranjrannin. Yɛ be sonja bue nɲɔn’n be ɲin ta be wiengu.
22 Kɛ Davidi wunnin i sɔ’n, ɔ fɛli i trɔ mun mannin trɔ sunianfuɛ’n, yɛ ɔ wanndi ɔli alɛ kunwlɛ lɔ-ɔ. Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ usɛli i niaan’m be osu.+
23 Kɛ Davidi o lɛ kán ndɛ’n, yɛ safuɲrɛn nga be flɛ i kɛ Goliati’n,+ ɔ boli nun-ɔn. Ɔ ti Filistifuɛ, yɛ ɔ fin Gati. Ɔ jasoli Filistifuɛ’m be sonja’m be afiɛn lɔ, kpɛkun ɔ wa kannin ndɛ kunngba ng’ɔ kɛnnin i laa’n ekun.+ Davidi tili i ndɛ’n.
24 Kɛ Izraɛlifuɛ’m be wunnin bian’n, be kwlaa be su ɔli siɛn, be usu sa tututu.+
25 Be seli kɛ: “?Amun wun bian ng’ɔ su ba lɔ’n? Ɔ su ba Izraɛlifuɛ’m be klɔklɔlɛ.+ Sran ng’ɔ kun bian sɔ’n, ninnge nga famiɛn’n wá fá mɛ́n i’n ti’n, ɔ́ ɲɛ́n i wun. Ɔ́ fɛ́ i wa bla’n bɔbɔ’n mɛ́n i.+ Kpɛkun i si i awlo’n nunfuɛ’m be su yoman like wie fi manman Izraɛli famiɛn’n kun le.”
26 Yɛ Davidi usali sonja nga be o i wun lɛ’n kɛ: “?Sran ng’ɔ kun Filistifuɛ nga naan ɔ yo maan Izraɛli i ɲin w’a guaman ase kun’n, ngue yɛ bé mɛ́n i-ɔ? ?Afin Filisti bian nga mɔ b’a wlɛmɛn i klɛn’n, wan yɛle i mɔ i ti yɛ ɔ klɔklɔ Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n i sonja mun sɔ-ɔ?”+
27 Yɛ sonja’m be boli famiɛn’n i ndɛ’n su kleli i ekun-ɔn. Kpɛkun be seli i kɛ: “Like nga bé mán sran ng’ɔ kun bian sɔ’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”
28 Kɛ Eliabu+ m’ɔ ti Davidi i niaan’m be nun kaklaka’n tili i kɛ Davidi nin sonja’m be su ijɔ’n, ɔ fɛli i wun ya. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “?Ngue ti yɛ a bali wa-ɔ? ?E bua mɔ b’a sɔnman’n, wan sa nun yɛ a yacili be aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ-ɔ?+ N si kpa kɛ a klo dunman, yɛ ɔ klun akunndan’n ti tɛ kpa. Alɛ’n i nianlɛ bɔɔ cɛ i ti yɛ a bali-ɔ.”
29 Yɛ Davidi seli i kɛ: “?Ngue sa yɛ n yoli-ɔ? ?Nán kosan ngbɛn yɛ n usali-ɔ?”
30 Kpɛkun ɔ jasoli i wun lɛ ɔli sran uflɛ wun lɔ naan w’a usa ndɛ kunngba’n.+ Sran’m be kusu be kannin ndɛ kunngba’n kleli i ekun.+
31 Davidi i ndɛ liɛ ng’ɔ kannin’n, sran’m be tili, yɛ be ko kan kleli Saili. Ɔ maan ɔ sunmannin sran naan be fɛ i bla.
32 Davidi seli Saili kɛ: “Ɔ ka Filistifuɛ nga ti’n, nán maan sran fi i sa sin bubu i. Min mɔ n ti ɔ sufuɛ’n, ń kɔ́ naan e nin Filistifuɛ sɔ’n é kó kún.”+
33 Sanngɛ Saili seli Davidi kɛ: “A nin Filisti bian’n be kwlá kunman. Afin a te yo bakan.+ Yɛ i liɛ’n, ɔ ti sonja* nán andɛ sa-ɔ, ɔ fɛ i sɔ’n fin i kaan nun.”
34 Yɛ Davidi seli Saili kɛ: “Min min, min yɛ n nian min si i bua’m be su-ɔ. Cɛn kun’n, asɔmɔli kun+ wa trali bua’m be nun kun ɔli. Cɛn kun ekun liɛ’n, nnɛn ngble nga be flɛ i ursu’n ɔ wa yoli sɔ ekun.
35 N suli be su lele n ko finfinnin be like. Yɛ n deli bua’m be nuan’n nun. Be waan bé yó min like. Sanngɛ n trali be wun ndrɛ’n,* yɛ n finnin be like lele naan b’a wu.
36 I asɔmɔli-o, i ursu-o, n kunnin be nɲɔn’n. Filisti bian mɔ b’a wlɛmɛn i klɛn’n, awieliɛ’n wá wíe i kɛ nnɛn sɔ’m be nun kun sa. Afin ɔ klɔklɔli Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n i sonja mun.”+
37 Davidi seli ekun kɛ: “Zoova m’ɔ deli min asɔmɔli’n nin ursu’n be sa nun’n, i yɛ ɔ́ wá dé min Filistifuɛ sɔ’n i sa nun-ɔn.”+ Yɛ Saili seli Davidi kɛ: “Kɔ, maan Zoova jran ɔ sin.”
38 I sin’n, Saili fɛli i alɛ tralɛ’n wlali Davidi. Ɔ fali aaba kle kun wlɛli i ti. Kpɛkun ɔ fali like kokloko kun wlɛli i ekun.
39 Davidi fali Saili i tokofi’n sɛnnin i bo. Sanngɛ kɛ i waan ɔ́ nánti’n, ɔ kwlá tumɛn i wun bo. Afin ɔ nin-a wlɛmɛn i sɔ ninnge’n wie le. Ɔ maan ɔ seli Saili kɛ: “N kwlá faman ninnge nga mun n nantiman. Afin n nin-a wlaman wie le.” I sɔ’n ti’n, Davidi yiyili be.
40 Kpɛkun ɔ fali kpɔnman kun. I sin’n, ɔ kpali nzue ba’n nun yɔbuɛ treketreke nnun naan w’a fa wlɛ i pata ng’ɔ fa kɔ nnɛn kankanlɛ’n i pɔsu kun nun. Kpɛkun ɔ wunngeli Filistifuɛ’n i wun lɔ. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, i kpafloko’n+ wo i sa nun.
41 Filistifuɛ’n kusu fɛli i lɔ naan ɔ́ mántan Davidi lɔ. Sran ng’ɔ suɛ i ɲrɛn’n dun mmua i ɲrun.
42 Kɛ Filistifuɛ’n wunnin Davidi’n, w’a bumɛn i wie, ɔ yoli i finfin. Afin Davidi te yo bakan. I wunnɛn kplo’n nin i sran waka’n ti klanman.+
43 Ɔ maan ɔ seli Davidi kɛ: “?Alua yɛle min+ ti yɛ a fa kpɔnman ba min bolɛ-ɔ?” Kpɛkun Filistifuɛ’n fɛli i amuin mun wɔli Davidi.
44 I sin’n, ɔ seli Davidi kɛ: “Ɔ li, to min wa, ń má fá ɔ fuɛn’n ń mán anunman nin blo nnɛn mun.”
45 Davidi tɛli i su kɛ: “A fali tokofi nin cua nin ta+ naan a nin min bé kún. Sanngɛ min liɛ’n, Zoova m’ɔ ti sonja’m be su kpɛn’n i dunman’n yɛ ń fá tó ɔ lɔ-ɔ.+ I yɛ ɔ ti Izraɛli sonja’m be Ɲanmiɛn mɔ a klɔklɔli i’n niɔn.+
46 Andɛ cɛn liɛ’n nun’n, Zoova fá ɔ wlá min sa nun.+ Ń kún wɔ, kpɛkun ń kpɛ́ ɔ ti’n. Andɛ cɛn liɛ’n nun’n, ń fá ɔ fuɛn’n ń mán anunman nga be tu sin nglo lɔ’n, nin blo nnɛn nga be o asiɛ’n su’n. Ɔ maan asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa bé sí kɛ Ɲanmiɛn jin Izraɛlifuɛ’m be sin sakpa.+
47 Kpɛkun be kwlaa nga b’a yia yɛ’n, bé sí kɛ nán tokofi annzɛ cua yɛ Zoova fa de sran-ɔn.+ Afin Zoova yɛ maan sran kwla-ɔ.+ Nanwlɛ, ɔ́ fá amun kwlaa wlá e sa nun.”+
48 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Filistifuɛ’n fɛli i lɛ naan ɔ́ tó Davidi lɔ. Davidi kusu wanndili ndɛndɛ ɔli Filistifuɛ’m be bue liɛ’n su lɔ naan ɔ nin Filistifuɛ’n bé yía nun.
49 Davidi fɛli i sa’n wlɛli i pata’n nun, ɔ yili yɔbuɛ kun fa wlɛli i kpafloko’n nun. Kɛ ɔ toli’n, yɔbuɛ’n ko finnin Filistifuɛ’n i ngban’n su. Yɔbuɛ’n mlɔnnin i ti’n nun. Yɛ ɔ tɔli-ɔ, i ɲin’n utuli ase.+
50 Yɔbuɛ kun nin kpafloko kun yɛ Davidi fa kwlali Filistifuɛ’n niɔn. Kpɛkun ɔ kunnin i. Kɛ ɔ́ kún i sɔ’n, tokofi nunmɛn i sa nun.+
51 Davidi wanndili lele ko jrannin Filistifuɛ’n i su. Ɔ cuɛnnin Filistifuɛ’n i bɔbɔ i tokofi’n+ i bua’n nun fiteli. Kpɛkun kɛ ɔ ko yo naan w’a wun i kpa kɛ ɔ wuli sakpasakpa’n ti’n, ɔ fa kpɛli i ti’n. Kɛ Filistifuɛ’m be wunnin kɛ be safuɲrɛn’n w’a wu’n, yɛ be wanndili-ɔ.+
52 Zidafuɛ mun nin Izraɛlifuɛ onga’m be jasoli, be bo sroli yɛ be suli Filistifuɛ’m be su-ɔ. Kɛ be fɛli i kongo’n nun lɛ’n,+ be suli be su lele juli Ekrɔn+ i anuan’n nun lɔ. Ɔ maan Filistifuɛ’m be fuɛn’n tru Saaraimun+ akpɔ’n su lele fa ju Gati nin Ekrɔn lɔ.
53 Kɛ Izraɛlifuɛ’m be suli Filistifuɛ’m be su lele’n, i sin’n be wa sali be sin. Kpɛkun be isali be nanmue’n nun ninnge wunmuan’n.
54 Davidi kusu fali Filistifuɛ’n i ti’n naan w’a fa ɔ Zerizalɛmun. Sanngɛ Filistifuɛ’n i alɛ kunlɛ ninnge mun fuɛ’n, ɔ fa be ko sieli i bɔbɔ i tannin sua’n nun lɔ.+
55 Sanngɛ i nun mɔ Davidi kɔ́ naan ɔ nin Filistifuɛ’n bé kó kún’n, mɔ Saili wunnin i’n, ɔ seli Abnɛɛ+ m’ɔ ti i sonja’m be su kpɛn’n kɛ: “?Abnɛɛ, wan li wa yɛle ba nga?”+ Abnɛɛ kusu tɛli i su kɛ: “Nannan, wɔ mɔ a o lɛ titi’n, n simɛn i.”
56 Yɛ famiɛn’n seli i kɛ: “Yoo, usausa naan e si sran nga i wa yɛle gbanflɛn sɔ’n.”
57 I sɔ’n ti’n, kɛ Davidi ko kunnin Filistifuɛ’n m’ɔ bali’n, Abnɛɛ fɛ i ɔli Saili i wun lɔ. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, Filistifuɛ’n+ i ti’n wo i sa nun.
58 Yɛ Saili usɛli i kɛ: “?Gbanflɛn kan, wan wa yɛle wɔ?” Yɛ Davidi tɛli i su kɛ: “Ɔ sufuɛ Zese+ m’ɔ o Bɛtleɛmun’n+ i wa yɛle min.”
Ja ngua lɔ ndɛ mun
^ Like kokloko sɔ’n, be fali kplo yɛ be fa yoli-ɔ. Be kpɛli i kɛ tralɛ wie sa, kpɛkun be fali blalɛ kanganngan wie mun fa siesieli su sɛsɛsɛ kɛ jue i wun bui’n fa ti’n sa.
^ Ebr., “Efratifuɛ sɔ m’ɔ fin Bɛtleɛmun’n.”
^ Annzɛ “ɔɔzu.”
^ Ebr., “nɔnnɔn.”
^ Annzɛ “alɛ kunfuɛ.”
^ Annzɛ “i aoje’n.” Ebr., “i akanza’n.”
