1, 2. Imbe ndutu bagwélél ba Djob ba mboma i len ini? (Béñge bititii bi bibôdle.)

NGANDAK bidokta i nsal ipôla bôt ba ba gwé makon ma nlôôhana. Ba ntibil bakokon ba, inyule ba gwé ngôñ i hôla bo i mbôôp. Ndi ba nlama yoñ yihe le ngéda ba ntibil bôt ba, makon map ma noñ bañ bo. Nlélém ni bés, ngandak ikété yés i niñ, i salak ni bôt ba ba gwé libak ni bilem bibe bi bi nla ôbôs bilem gwés bilam. Hala a nla ba bés sañ i ngui.

² Dilo di nsôk tini di yé ngéda yubda ngandak. kaat i nyônôs iba Paul a tilna Timôtéô i ntoñol bilem bi bôt ba ba yé haa ni Djob, bilem bi bi ga ke ni bisu i tôl i dilo di nlo. (Añ 2 Timôtéô 3:1-5, 13.) Hala a nla lôôha tééñga bés i tehe bilem bibe bi, nyonok ni nkoñ isi, yak i bet ba gwé maboñok ma, ba nla yoña bés. (Bingéngén 13:20) Munu yigil ini, di ga wan lelaa bilem bi bôt munu dilo di nsôk tini, bi yé maselna ni bilem bi bagwélél ba Djob. Di ga tehe ki lelaa di nla boñ le bilem bibe gwap bi yoña bañ bés, mu kii di mboñ biliya inyu hôla bôt bape i pes mbuu.

3. Bilem ba nsima i kaat i 2 Timôtéô 3:2-5, bi mbéñge bonjee?

 ³ Ñôma Paul a tila le: “Dilo di nsôk, ngéda y’a ba nledek kiyaga.” A bi sima 19 bilem bibe, bi bi bé lama ba yimbne i bôt ba ngéda yés. Minlélém mi bilem bi gwon bi nlébna i kaat Rôma 1:29-31, tolakii bi Paul a nsima i kaat a tilna Timôtéô bi yé ngandak, i ban-ga ki ngim bilem bi a nsima bé homa numpe i Bitilna bi Grikia. Paul a mbôdôl sima bilem bini Djob a ñoo ni bini bibuk le: “Inyule bôt b’a. . .” Bilem bi, bi nlébna bé yak bôt bobasôna. Bilem bi bikristen bi, bi nlôôha ba maselna ni bi bôt bape.—Añ Malaki 3:18.

4. Lelaa w’a toñol libak li bôt, ba ba yé nyonok ni ngôk?

⁴ Mbus a kal le ngandak bôt i ga lôôha gwés yomede ni moni, Paul a tila le bôt ba ga humbul nyuu, ba bak ngagal, nyonok ni ngôk; bilem bi bi mbéna nene yak mut a nhoñol lel bôt bape inyule a gwé ngap iloo bo, le a nloo bo bilama, lingwañ, ni tel. I bôt ba gwé bilem bi, ba gwé ngôñ i nene, le ba bégés bo. Nyimam wada, a tila inyu mut nu a yé nyonok ni ngôk le: “A yé wengoñle man juu li bisesema li yé ikété ñem wé, ni le a ñôm maboñ bisu gwé nyemede.” Bôt bahogi ba bi kal le, i nya ngôk i, i nlôôha ba be kayéle yak bôt ba ngôk ba ñoo ba ntehe yo yak bôt bape.

5. Lelaa yak bagwélél ba Djob, ba ba bé ba tiñi ni nye ba bi yila ngôk?

⁵ I yé ntiik le Yéhôva a ñoo ngôk. Ñ, a ñoo “mis ma ngôk.” (Bingéngén 6:16, 17) Ngôk i nkéñ bés i kôôge bebee ni Djob. (Tjémbi 10:4) Ngôk i yé lem i tôbôtôbô i Nsohop. (1 Timôtéô 3:6) Ngoo ngandak le, yak bagwélél ba Djob bahogi ba ba bé ba tiñi ni nye, ba bi nwas le ngôk u yoña bo. Kiñe i Yuda yada le Uzia, a bi téñbe ni Djob nwii di nwii. Bibel i nkal le: “Ndi a bana bañ ngui, a ngôgôp letee a tjiba, inyule a tjañbene Yéhôva Nyambe wé, a jôp témpel Yéhôva i ligis binjinjiñ i ngii juu li binjinjiñ.” Mbus ngéda, Kiñe Hézékia a yila ngôk, tolakii hala a bôña inyu ndék ngéda.—2 Miñañ 26:16; 32:25, 26.

6. Kii i bé le i tinde David i ba ngôk, inyuki a bi tééda suhulnyu yé?

⁶ Bôt bahogi ba nyila ngôk inyu bilama gwap, ngan yap, inyule ba nlôôha yi nsik, ba gwé ngui, tole inyu tel ikeñi ba gwé. David a bééna gwom bi gwobisôna; ndi a bi tééda libak li suhulnyu niñ yé yosôna. Mbus a bi nol Gôliat, ni ngéda Kiñe Saulô a ti nye ngond yé kiki nwaa, David a kal le: “Me me yé njee, lôk yem ki i yé kii, to lihaa li tata ikété Israel le me kôli ba nkil kiñe?” (1 Samuel 18:18) Kii bi hôla David i tééda suhulnyu yé? Bilem bilam, makeñge, ni nsima a bééna, bi bé lôl nye ni Djob nu ‘a bi suhus nyemede,’ i béñge nye. (Tjémbi 113:5-8) David a bé yi le hiki jam lilam a bééna li bé lôl ni Yéhôva.—Hégha ni 1 Korintô 4:7.

7. Kii i ga hôla bés i unda lem i suhulnyu?

⁷ Kiki David, bagwélél ba Yéhôva i len ini, ba mboñ biliya i ba suhulnyu. Hala a ntihba bés ngandak i yi le Yéhôva, nu a yé Ñane nu ngiinda yosôna, a gwé suhulnyu. (Tjémbi 18:36) Di ndiihe mana maéba ma Bibel: “Eñgbana ni ñem yôni ni konangoo, ni longeñem, ni suhulnyu,  ni ñemlima, ni u wongut.” (Kôlôsé 3:12) Di nyi ki le gwéha “i nkadba bé ; i nhumbul bé nyuu.” (1 Korintô 13:4) Ngéda di yé suhulnyu, hala a nla boñ le bôt ba kôôge Yéhôva bebee. Nlélém kiki bikristen bi bôda bi nla yoña balôm bap ni maboñok map malam, bôt bape ba nla kôôge Yéhôva bebee ngéda ba ntehe suhulnyu i bagwélél bé.—1 Pétrô 3:1.

8. (a) Lelaa bôt bahogi ba ntehe ngimanôgla i boñge ipañ bagwal bap i len ini? (b) Kii Bitilna bi ntinde boñge i boñ?

⁸ Paul a toñol mambe maada m’a ba ipôla bôt ba dilo di nsôk. A bi tila le i dilo di nsôk, boñge ba bé lama bé nôgôl bagwal. Tolakii bikaat, bisinima ni mam ba ñunda i nkuu biliñgeliñge i len ini bi nit liboñok libe li, ngimanôgla i boñge i ntômbôs maada ikété ndap lihaa, ndi ki le lihaa li yé hikuu hi ngim loñ. Bôt ba binam ba nyi hala ibôdôl behee. Kiki hihéga i Grikia i ngéda kwañ, ngéda mut a bé bép bagwal bé, ba bé lama ha nye i kat; i mbén i Rôma, i bép isañ i bé jam li nlôôha ba be kiki i nol mut. Jon Bitilna bi Lôk Héber ni bi Grikia bi mbéhe boñge le ba ti bagwal bap lipém.—Manyodi 20:12; Efésô 6:1-3.

9. Kii i ga hôla boñge ba wanda i nôgôl bagwal bap?

⁹ Jam li nla hôla boñge i keñgle libak li ndok li boñge bape, li yé i yoñ ngéda i hoñol mam bagwal ba mboñ inyu yap. Di ga kônde bana libak li bôt ba nti mayéga, ibale di mbigda le Isañ wés, le Djob, nyen a mbat le di boñ hala. Ngéda boñge ba wanda ba mpot loñge inyu bagwal bap, ba nla hôla boñge batitigi i bana litehge lilam li bagwal bap. I yé ntiik le, ibale bagwal ba ñunda bé bon bap gwéha i lisañ li bôt, hala a nla ba ndutu inyu nya boñge i, i bana manôgla ma nlôl ñem. Ndi ngéda mañge wanda a nôgda le bagwal bé ba ngwés toi nye, hala a ntinde nye i lémél bo to ibale ñem u ntinde nye i ndogop. Mañge wada le Austin, a nkal le: “Ngéda me bééna ngôñ i ndogop, bagwal bem ba bé ba tééne me nwaa u kôli, ba toñlege me inyuki ba nti me mambén ma, ba bé ki bebee i emble me hiki ngéda. Hala a bi hôla me i nôgôl bo. Me bé nôgda le ba ntôñ me, hala a bé tinde me i kônha bo maséé.”

10, 11. (a) Bimbe bilem bibe bi ñunda le bôt ba gwé bé gwéha inyu bape? (b) Gwéha i bañga bikristen i ntinde bo i gwés mut wap libôk letee ni limbe likala?

¹⁰ Paul a bi sima bilem bibe bipe bi bi ñunda le bôt b’a gwés bé bape. Mbus a bi kal le boñge b’a “ndogbene bagwal,” a kônde le bôt b’a ti bé mayéga, inyule a bé toñol libak li bôt ba ndiihe bé loñge i mut numpe a mbôñôl bo. Bôt ba bé lama ki ba bapuñgul mam ma Nyambe. Ba bé lama ba “bôt ba mandinga”, ba tjélék kôp nsañ ni bape. Ba bé lama ki ba baôbôs môl ni baliibana bôt, ba ban-ga bibuk bibe, ni bisol ikolba bôt ba binam ni Djob. Ba bé lama ki ba bôt ba minsohi, bôt ba ba mpôdôl bé bana bape loñge, inyu ôbôs jôl jap lilam. *

¹¹ Maselna ni bôt ba ba nhañ gwéha i len ini, bagwélél ba Yéhôva ba gwé  bañga gwéha inyu mut wap libôk. Hala a yé a ba ndigi maliga inyu yap. Yésu a kal le gwéha inyu mut libôk, hala wee gwéha a·ga’pe, i bé litiñ li nyônôs iba li nlôôha ba nseñ ikété Mbén Môsi, mbus gwéha yés inyu Nyambe. (Matéô 22:38, 39) Yésu a kal ki le, gwéha ipôla yés, yon i bé lama ba yimbne i bañga bikristen. (Añ Yôhanes 13:34, 35.) I nya gwéha i, i bé lama tinde yak bo i gwés baoo bap.—Matéô 5:43, 44.

12. Lelaa Yésu a unda bôt bape gwéha?

¹² Yésu a unda gwéha ikeñi inyu bôt bape. A bé ke i tison ni tison, inyu añle bôt ñañ nlam u Ane Djob. A bi mbubaha bôt ba ndim, bibôk bi bôt, bakonlô. A tugul yak bawoga. (Lukas 7:22) Yésu a bi ti yak niñ yé inyu bôt ba binam, tolakii ngandak i bé oo nye. Yésu a bi kôna gwéha Isañ i nya i yôni. Jon i nkoñ isi wonsôna, Mbôgi Yéhôva i nkôna gwéha i Djob, ba undga yo bôt bape.

13. Lelaa gwéha di ñunda bôt bape i nla hôla bo i kôôge bebee ni Yéhôva?

¹³ Gwéha di ñunda bôt bape, i ntinde bo i kôôge bebee ni Isañ wés nungingii. Kiki hihéga, mut wada i loñ i Tailand, a bi hel ngéda a bi tehe gwéha i bé ipôla bilôk bikéé i likoda li ndôn jada. Ngéda a bi huu, a bat le ba tégbaha yigil yé ngélé iba hiki sonde. A bi tééne bôt ba lihaa jé jolisôna likalô, sôñ isamal ndigi mbus likoda li ndôn, a tégbaha nkwel wé bisu u lisoñgol li Bibel i ndap Ane. Inyu yi too di ngwés toi bôt bape, di nla badba le: ‘Baa me mboñ biliya i hôla bôt bape ikété lihaa jem, likoda jem, ni likalô? Baa me nliya i tehe bo kiki Yéhôva a ntehe bo?’

14, 15. (a) Bimbe bilem bibe ngandak i gwé? (b) Ndi lelaa bahogi ba bi héñha libak jap?

¹⁴ Bilem bibe bipe bi bôt ba bé lama bana i dilo di nsôk, bi nkônde ti bikristen manjom i keñgle bo. Bôt ba  ngwés bé Djob ba ga bana bé gwéha yo ki yo inyu loñge, ngobol Bibel ihogi i nkobol i buk i le, “baoo mam malam” tole “bakolba i ni i, i yé loñge.” Ba bé lama ba bôt ba nyai, bôt ba biyôgda. Bape ki ba bé lama ba bipôhle bi bôt, tole ba mboñ mam ibabé i yi lelaa bape ba nla nôgda.

¹⁵ Ngandak i i bééna bilem bi binuga, i bi héñha inyu yila biloñge bi bôt. Bibel i bi bôk pôdôl mahéñha ma ikété mbañ yé. (Añ Yésaya 11:6, 7.) Di ñañ mu le binuga bi bikai, kiki bo ngwo-njéé ni mbondo njéé, ba ga niñ ikété nsañ lôñni lém, kiki bo bon ba mintômba ni oñk nyaga (bon ba nyaga). Yimbe le nsañ u w’a ba ni mbok yosôna “inyule hisi hiosôna hi’a yon ni yi i Yéhôva.” (Yésaya 11:9) Kiki Yéhôva a niiga bé binuga, i mbañ ini, i nyônôl bôt ba binam i pes mbuu.

16. Lelaa Bibel i bi hôla bôt i héñha libak jap libe?

¹⁶ Ngandak bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda bi bé nyai behee kiki ngwo-njéé, ndi nano ba yé nsañ ni bôt bape. U nla soñgol miñañ nwap i jw.org i si ño nkwel le “Bibel i nhéñha niñ i bôt.” I bet ba bi pam i yi, ni i gwélél Yéhôva ba ta bé kiki ba ba nsiñge Nyambe ñem i bitéé bi mis, ndi ba tañbaga lipémba jé, hala wee ba mbép woo tôl le ba mbégés Djob, ndi maboñok map ma undga yom ipe. Maselna ni hala, i bôt ba bé nyai behee, ba “eñgep ki mut yondo, nu a bi héga i pôna Nyambe ikété telepsép ni pubha i nlona maliga.” (Efésô 4:23, 24) Mu kii bôt ba nigil i yi Djob, ba ntehe nseñ u yé i niñ inoñnaga ni matiñ mé. Hala a ntinde bo i tjôô biniigana bi base yap, i héñha libak jap, ni maboñok map. I nya mahéñha i i ntomb bé, ndi i nla bôña inyule mbuu Nyambe u ga hôla i bôt ba gwé toi ngôñ i boñ sômbôl i Djob.

17. Lelaa di nla tjél kôna bôt ba ba gwé bilem bibe?

¹⁷ Maselna ipôla mut a ngwélél Nyambe ni nu a ngwélél bé nye ma nene loñge loñge i len ini. Bés ba di ngwélél Djob di nlama yoñ yihe le bilem bibe bi bôt bape bi yoña bañ bés. Pék i ntinde bés i noñ maéba ma kaat i 2 Timôtéô 3:2-5, i i nkal le di keñgle nya bôt i. I yé ntiik le, di nla bé keñgle i bôt ba, tjagda. Di nlama sal ni bo, di ke i suklu ntôñ ni bo, tole di niñ ki ni bo. Ndi di nla tjél kôna libak jap, ni maboñok map. Di nla pam i boñ hala ngéda di nlédés hémle yés ni yigil Bibel, ni ngéda di gwé maada ma bas bas ni i bet ba tiñi ni Yéhôva.

18. Lelaa bibuk ni maboñok més, bi nla hôla bape i pes mbuu?

¹⁸ Di nlama ki boñ biliya i hôla bôt bape i yi Djob. Yéñ manjel i tééne bo likalô, bat Yéhôva le a hôla we i kal jam li téé, i loñge ngéda. Di nlama yis bôt le, di yé Mbôgi Yéhôva. Ni njel i nyen, bilem gwés bilam bi ga ti Yéhôva lipém ha bésbomede bé. Djob a niiga bés le “di nwas liyan Nyambe, di noñ ha bañ minheña mi nkoñ ’isi, ndi di hôt manyu més, di boñok mam ma téé sép, di singge ki Nyambe miñem i hiai hini.” (Titô 2:11-14) Ibale di nkôna Djob, bôt bape b’a tehe jam li, kayéle ba laa pam i kal le: “Bés ni bé di kenek, inyule di bi nok le Nyambe a yé ni bé.”—Sakaria 8:23.