DI YÉ mamélél ma sôñ Maye sép, u nwii 1932 i tison i Méksika. Hala a bé ndik sonde yada le, ba bé ba ma tip ha banweknwek minloñ inyu tégbaha matôa i tison ini i nyiñgha, i i bé i gwé hidun hi bôt hiada. Ndi nano, bôt ba bé ba ma meya banweknwek ba. Bôt ba minkuu mi mahop ba bé nkôôbaga inyu jam li bé lama bôña mu sonde i. Ba bé ba téé liyôñôl li mashin ni bikaméra, ba bemek malo ma nkén nu tôbôtôbô​—mankéé Joseph F. Rutherford, nu a bé nkena Société Watch Tower. Bilôk bikéé bi loñ bi bé ha inyu leege mankéé Rutherford ni makénd, nu a bi lo i tégbaha likoda li ndôn li dilo diaa ni bo.

Mbamble ni hop pulasi le L’Age d’or i bé kal le:  “Ibabé pééna likoda li ndôn lini li ga hôiba bé kiki jam li tôbôtôbô ikété ñañ u maliga i loñ Méksika.” Ndi kii i bé boñ le likoda li ndôn lini, li li bé kot ndik 150 ma bôt, li ba tôbôtôbô?

Ilole ba naña likoda li ndôn lini, ndik ndék batéé likalô yon i bé i Méksika. Ibôdôl i nwii 1919, bon ba makoda makeñi ma bé bôña, ndi nsoñgi makoda u bi sôs mu nwii mi bé noñ ha. Ni mayibil ma hikuu hi loñ i tison Méksika i nwii 1929, i bé nene wee mam ma ga ke loñge. Ndi, ngim mam i bé tééñga. Ngéda oda i bi tiba le ba pôdna bañ likalô ni mam ma nyuñga, nsañal wada nu hala a bi unbaha, a bi tjôô maliga, a bot jé juu li yigil Bibel. Nlélém ngéda, yak nkena hikuu hi loñ a bi tjañgap, kayéle ba bé nyégsaga i héñha nye. Jon, bilôk bikéé bi Méksika bi bééna ngôñ ni mahôla i pes mbuu.

Mu kii a bé yuuga bo, mankéé Rutherford a bi ti bet ba bi téñbe makénd, ni njel minkwel mi ngui ima, ni minkwel mi bé pémél nkuu mahop mintan. Inyu ngélé bisu, minkuu mi mahop mi Méksika mi bi legel ñañ nlam ni loñ yosôna. Mbus likoda li ndôn, nkena hikuu nu ba bé ba ma tip téé a bi tjek nson likalô, kayéle Mbôgi Yéhôva i bi ke ni bisu i nyamnda ni nson, inyu makénd ma mondo ba bi kôs, ni bisai bi Yéhôva.

Nwii u bé noñ ha, likoda li ndôn li bé ndik bé jada, ndi ima ikété loñ. Jada i tison Véracruz i i yé ngwañ tuye, ni lipe i tison i Méksika. Nson ñañ nlam i lôk kéé i bi kahal num matam malam. I nwii 1931, ba bé 82 batéé likalô. I mbus jôm li nwii, nsoñgi wap u bi bet 10 ngélé! Bebee le 1 000 hi batéé likalô hi bi lo i Méksika inyu tégbaha likoda likeñi i nwii 1941.

I nwii 1943, Mbôgi Yéhôva i bi boñ hônd likalô ikété bitison 12, ni matila i mabam le “La nation libre,” inyu hôñôs likoda likeñi. * Mabam ma ma  bé ntéñék i bituu, jada bisu, ni lipe mbus, ngim njel hônd Mbôgi Yéhôva i bé gwélél ibôdôl 1936.

Lipep li manwin wada u Méksika le La Nación, u u bé pôdôl i hônd i, li bé kal le: “Hilo bisu hi likoda, ba bi bat Mbôgi Yéhôva le i naña ngandak bôt. Hilo hi bé noñ ha, nsoñgi bôt u bi loo ndap.” Hônd i, i bi lémél bé base i Lôk Pada, i yak yo i bi kahal boñ hônd i ngolba. Tolakii ndééñga i bé nayak, lôk kéé i bôlôm ni i bôda i bi kena hônd yap ni bisu ibabé kon woñi. Lipep li manwin le La Nación u kal ki le: “Bôt ba tison yosôna ba bé tehe bo . . . bôlôm ni bôda​—ba nen-ge kiki hônd i matila ngii ‘mabam.’” Nkwel u bé pôdôl jam li mu lipep li manwin di nsima, u bé unda fôtô i bilôk bikéé nyonok minloñ mi Méksika, ni mana matila i si fôtô le: “Bôt ba yé ntjamak ni minloñ.”

Mu nwii mi, libim li Mbôgi Yéhôva li boñ biliya bi ngui inyu ba likoda li ndôn li Méksika. Ngandak bôt i bé lôl mambai het manjel ma bé bé, ni het mashin to matôa ma bé bol bé. Likoda jada li bi tila le: “Mpom jam i bé tagbe i mbok yap i bé yom ba nsébél ni pulasi le télégraphe.” Jon, bôt ba bé kil i hosi, tole ba bé ke liké li makôô ngandak dilo inyu ke yoñ mashin ma ma bé lama kena bo i tison het likoda li ndôn li bé lama tagbe.

Libim li Mbôgi Yéhôva li bé yep, li bé la bé to saa moni inyu maké motama inyu likoda li ndôn. Ngéda ba bi bol nyoo, ngandak i bé yééne mandap ma Mbôgi Yéhôva, i i bi leege bo ni gwéha. Bape ba bé nañal mandap ma Ane. Lisañ jada, hikuu hi loñ hi bi leege bebee le 90 ma bôt, het ba bé nañal ngii bikaat, hiki wada wap “i ngii môma ma bikartoñ ma bikaat.” Kaat nwii i toñol le, lôk kéé i bé ti mayéga, i kalak le “binañi bi, bi bé mboge mboge, bi légék iloo nañal i cimet.”

Inyu Mbôgi Yéhôva ini i i bé ti mayéga, maséé ba bi kôs i kodba ni lôk kéé yap, ma bé loo biliya ba bi boñ inyu lo. I len ini, tolakii nsoñgi u batéé likalô u loñ Méksika u yé bebee ni hidun hiada, lôk kéé i ngi ban-ga libak li bôt ba nti mayéga. * I nwii 1949, i bé ntilga i ñañga u hikuu hi loñ hi Méksika le:  “Mangéda mabe ma bi hôyôs bé makénd map, inyule hiki likoda likeñi di ntégbaha, ba yé ba yiga kwélél mu ntandaa ngéda. Ndi mbadga i yé i yégle bo ikété mahoñol i yé le:  “Keeki di ga témb di bana likoda likeñi lipe?” Ñañ u, u ngi yii maliga i len ini, kiki u bé ha ngéda i.​—I mpémél masôô ma nkus ma ñañ wés u Amérika Ñem-mbok.