Яңылыш ҡараш. Алла етенсе көндә ял иткән, шул саҡта ул шәмбене ғәмәлгә индергән.

 Факт. Изге Яҙмала былай тиелгән: «Фатиха ҡылды Алла етенсе кɵнгә һәм дә изге итте уны, сɵнки был кɵндә Ул ял итте: донъяны яратыу һәм бар итеүҙе тамам ҡылды» (Башланмыш 2:3). Был аятта һүҙ кешеләр өсөн ҡанун тураһында түгел, ә Алланың етенсе көндә нимә эшләгәне хаҡында бара. Изге Яҙмала, Муса көндәренән элек кем дә булһа шәмбе ялын тотҡан, тип әйтелмәй.

 Яңылыш ҡараш. Израилдәр Муса ҡанунына тиклем үк инде шәмбене тотоп йәшәгән.

 Факт. Синай тауы итәгендә Муса израилдәргә былай тигән: «Аллабыҙ Йәһүә Хореб янында беҙҙең менән килешеү төҙөнө». Шул килешеүгә шәмбе хаҡындағы ҡанун да ингән (Ҡанун 5:2, 12). Алланың шәмбе хаҡындағы әмерҙәре израилдәр өсөн яңылыҡ булған. Әгәр улар шәмбене элек үк, Мысырҙа уҡ, тотоп йәшәгән булһа, уны ғәмәлгә индереү мәғәнәһен юғалтыр ине, сөнки ул ҡанун израилдәрҙең Мысыр ҡоллоғонан ҡотолоуҙарын иҫтәренә төшөрөп торорға тейеш булған (Ҡанун 5:15). Ул саҡта етенсе көндә израилдәргә манна йыймаҫҡа ҡушыуҙың ниндәй мәғәнәһе булыр ине? (Сығыш 16:25—30). Һәм ни өсөн ул саҡта шәмбене тотмаған тәүге кеше менән улар нимә эшләргә икәнен белмәгән? (Һандар 15:32—36).

 Яңылыш ҡараш. Шәмбе хаҡындағы ҡанун — ул мәңгелек килешеү, уны һәр ваҡыт үтәргә кәрәк.

 Факт. Изге Яҙманың ҡайһы бер тәржемәләрендә шәмбене тотоу хаҡында, ул — мәңгелек килешеү, тип әйтелгән (Сығыш 31:16). Әммә еврей теленән «мәңгелек» тип тәржемә ителгән һүҙ сикләнмәгән ваҡытты ғына түгел, ә «билдәһеҙ ваҡытҡа һуҙылған оҙайлы осорҙо» ла аңлатырға мөмкин. Мәҫәлән, Изге Яҙмала бынан 2 000 йыл тирәһе элек Алла ғәмәлдән сығарған руханилыҡ вазифаһы хаҡында һүҙ барғанда ла ошо уҡ һүҙ ҡулланылған (Сығыш 40:15; Еврейҙарға 7:11, 12).

 Яңылыш ҡараш. Мәсихселәр шәмбене тоторға тейеш, сөнки уны Ғайса Мәсих тотҡан бит.

 Факт. Ғайса шәмбене тотҡан, сөнки ул еврей булған, ә еврейҙар тыумыштан уҡ Муса ҡануны аҫтында булған (Галаттарға 4:4). Әммә Ғайса үлтерелгәндән һуң, Ҡанун килешеүе, шул иҫәптән шәмбе хаҡындағы ҡанун да, ғәмәлдән сығарылған (Колосстарға 2:13, 14).

 Яңылыш ҡараш. Илсе Пауыл, мәсихсе булараҡ, шәмбене тотҡан.

 Факт. Илсе Пауыл шәмбе көндәре синагогаға килә торған булһа ла, ул шәмбе ҡанунын үтәүҙә ҡатнашмаған (Ғәмәлдәр 13:14; 17:1—3; 18:4). Шул замандағы ғәҙәт буйынса, ул синагогаларҙа һөйөнөслө Хәбәрҙе вәғәзләгән: унда ҡайһы ваҡыт ситтән килгән вәғәзсенең Аллаға табыныр өсөн йыйылған халыҡ алдында сығыш яһауын һорай торған булғандар (Ғәмәлдәр 13:15, 32). Өҫтәүенә, Пауыл шәмбе көндәре генә түгел, ә «көн һайын» вәғәзләгән (Ғәмәлдәр 17:17).

 Яңылыш ҡараш. Мәсихселәр шәмбе ялын йәкшәмбе көнө үткәрә.

 Факт. Изге Яҙмала мәсихселәр өсөн йәкшәмбене ял итеүгә һәм Аллаға хеҙмәткә бағышларға тигән күрһәтмә юҡ. Беренсе быуаттағы мәсихселәр өсөн йәкшәмбе ғәҙәти көн булған. Бер энциклопедияла былай тиелә: «Константин [император] 321 йылда йәкшәмбене рәсми рәүештә Рим империяһы буйынса ял көнө тип иғлан итте. [...] Тоғро кешеләр йәкшәмбе көндәрендә Аллаға табыныуға бәйле булмаған мәшәҡәттәрҙән тыйылырға һәм (башҡа айырыуса мөһим байрамдарҙағы кеүек үк) Аллаға табыныуҙа ҡатнашырға бурыслы» (Католик энциклопедияһы. М., 2002. Т. 1. С. 1598) a.

 Изге Яҙмалағы ниндәй өҙөктәр, имеш, йәкшәмбе айырым көн булған, тип иҫәпләргә нигеҙ бирергә мөмкин? Илсе Пауыл «аҙнаның беренсе көнөндә» (ә беҙҙең көндәрҙә ҡайһы бер илдәрҙә йәкшәмбе аҙнаның беренсе көнө тип һанала) имандаштары менән ашап алырға булды, тиелә Изге Яҙмала (Ғәмәлдәр 20:7). Әммә был бик урынлы булған, сөнки иртәгәһен ул юлға сыҡҡан. Шуның кеүек үк, мохтаждарға ярҙам итер өсөн, ҡайһы бер йыйылыштарға иғәнәне «аҙнаның беренсе көнөндә», йәғни йәкшәмбе көнө айырып ҡуйырға тигән күрһәтмә бирелгән. Ләкин был тик ғәмәли кәңәш кенә булған. Иғәнәне осрашыу урынына алып бармай, үҙ өйөңдә һаҡлап торорға кәрәк булған (1 Коринфтарға 16:1, 2).