Јеһова * Јарадан вә Гадир Аллаһ олдуғу үчүн бир чох инсанлар дүшүнүрләр ки, дүнјада пис, јахшы нә варса — һамысы Ондандыр. Анҹаг ҝәлин ҝөрәк Мүгәддәс Китабда Аллаһ һаггында нә дејилир:

• «Рәбб бүтүн јолларында адилдир» (Мәзмур 145:17).

• «[Аллаһын] бүтүн јоллары һагдыр, садиг Аллаһдыр, һеч заман һагсызлыг етмәз, адил вә доғру олан Одур» (Ганунун тәкрары 32:4).

•  «Јеһова чох нәвазишли вә мәрһәмәтлидир» (Јагуб 5:11).

Аллаһ пислик етмир. Бәс ола биләрми ки, О, башгаларыны буна тәһрик етсин? Гәтијјән! Мүгәддәс Китабда дејилир: «Сынагларла үзләшәндә гој һеч кәс: “Аллаһ мәни сынаға чәкир”, — демәсин». Нијә? «Чүнки Аллаһ һеч кәси писликлә сынамыр вә Онун Өзүнү дә писликлә сынамаг мүмкүн дејил» (Јагуб 1:13). Аллаһ инсанлары сынамаг үчүн габагларына пислик чыхармыр. О нә Өзү пислик едир, нә дә ки башгаларыны буна тәһрик едир. Бәс онда мүгәссир кимдир, јахуд нәдир?

Инсанын башына бәдбәхт һадисә ҝәлмәсинин сәбәбләриндән бири Мүгәддәс Китабда белә изаһ олунур: «Һамысынын габағына вахт вә тәсадүф чыхыр» (Ваиз 9:11, Јени Дүнја тәрҹүмәси). Инсанын башына бәдбәхт һадисәнин ҝәлибҝәлмәјәҹәји онун даһа чох һәмин вахт һарада олаҹағындан асылыдыр. Тәхминән 2000 ил бундан әввәл Иса пејғәмбәр бир бәдбәхт һадисәдән данышмышды. Һәмин һадисәјә ҝөрә, 18 адам учмуш гүлләнин алтында галараг өлмүшдү (Лука 13:1—5). Бу инсанлар пис һәјат тәрзи сүрдүкләринә ҝөрә бу һадисәнин гурбаны олмамышдылар; садәҹә гүллә учанда орада идиләр. 2010-ҹу илин јанвар ајында Һаитидә виранедиҹи зәлзәлә баш вермишди; Һаити һөкумәтинин вердији мәлумата әсасән, 300 000 адам бу тәбии фәлакәтин гурбаны олмушду. Кимлијиндән асылы олмајараг, һамысы һәлак олмушду. Хәстәлик дә һәр ан һәр кәси јахалаја биләр.

Кимсә соруша биләр: «Мәҝәр Аллаһ бу өлүмсачан фәлакәтләрин гаршысыны ала билмир? Нәјә ҝөрә О, јахшы бәндәләрини горумур?» Онда елә чыхыр ки, Онун бәдбәхт һадисәнин баш верәҹәјиндән габагҹадан хәбәри олур. Дүздүр, Аллаһ-Таала ҝәләҹәји ҝөрә билир. Бәс О, бу габилијјәтиндән һәр заманмы истифадә едир? (Јешаја 42:9).

Аллаһын Кәламында дејилир: «Аллаһымыз ҝөјләрдәдир, Өз истәдијини едир» (Мәзмур 115:3). Јеһова Аллаһ баҹардығы јох, истәдији шеји едир. Буна ҝөрә дә О, ҝәләҹәјә даир нәји ҝөрмәк  истәјиб-истәмәдијинә Өзү гәрар верир. Мәсәлән, Аллаһ гәдим Содом вә Һоморра шәһәрләриндә пислијин баш алыб ҝетдијини ҝөрәндә Ибраһим пејғәмбәрә деди: «Ашағы ениб бахаҹағам ки, Мәнә чатан фәрјадын доғру олуб-олмадығыны билим» (Јарадылыш 18:20, 21). Јеһова бу шәһәрләрдә пислијин нә гәдәр ҝениш јајылдығыны бир мүддәт билмәмәк гәрарыны вермишди. Ејнилә, Јеһова истәјәндә һәр шеји габагҹадан билмәмәји сечә биләр (Јарадылыш 22:12). Бу, Онун гүсурлу, јахуд зәиф олдуғуну ҝөстәрмир. «Ишләри камил» олдуғу үчүн Аллаһ јалныз нијјәти үчүн зәруријјәт јарандыгда ҝәләҹәји ҝөрмә габилијјәтиндән истифадә едә биләр; О, һеч вахт инсанлары һансыса јол илә ҝетмәјә мәҹбур етмир * (Ганунун тәкрары 32:4). Бундан һансы нәтиҹәјә ҝәлирик? Аллаһ ҝәләҹәји ҝөрмә габилијјәтиндән сечиҹи шәкилдә вә истәдији кими истифадә едир.

Дүнјада олан писликләрә ҝөрә мәсулијјәтин бир гисми инсанларын пајына дүшүр. Инсанлара зәрәр вуран һәрәкәтин неҹә мејдана ҝәлдији Мүгәддәс Китабда белә тәсвир едилир: «Һәр кәс өз нәфсинин торуна дүшәрәк јолдан чыхыб сынаныр. Сонра нәфс бојлу галыб ҝүнаһ доғур, төрәдилмиш ҝүнаһ исә өз нөвбәсиндә өлүмә апарыр» (Јагуб 1:14, 15). Инсан јанлыш арзуларынын архасынҹа дүшәндә, ја да ки нәфсинә ујанда башына бәла ачыр. Инсанын мирас алдығы гејри-камиллик јанлыш арзулары ҝүҹләндирир, бунун ахыры исә пис гуртарыр (Ромалылара 7:21—23). Тарих әрзиндә инсанлар дәһшәтли һадисәләр төрәтмиш вә бу, мисли ҝөрүнмәмиш изтираблара сәбәб олмушдур. Үстәлик, пис инсанлар башгаларыны јолдан чыхарараг пислији даһа да артырырлар (Сүлејманын мәсәлләри 1:10—16).

Аллаһ инсанларын пис әмәлләринин гаршысыны алмаға борҹлудур? Ҝөрәк инсан неҹә јарадылыб. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Аллаһ инсаны Өз сурәтиндә јарадыб. Демәли, инсанларын Аллаһын хүсусијјәтләрини әкс етдирмәк габилијјәти вар (Јарадылыш 1:26). Јарадан инсана ирадә азадлығы бәхш едиб; бунун сајәсиндә биз өзүмүз Аллаһы севмәји, еләҹә дә Онун ҝөзүндә дүзҝүн олан һәрәкәтләри едәрәк Она бағлы галмағы сечә биләрик (Ганунун тәкрары 30:19, 20). Әҝәр Аллаһ инсанлары Она итаәт етмәјә мәҹбур етсәјди, ирадә азадлығынын нә мәнасы оларды? Онда инсанын машындан фәрги олмазды, о садәҹә програмлашдырылмыш шәкилдә һәрәкәт едәрди! Дејилән шејләр тале, јәни гисмәтә дә аиддир. Биз неҹә дә хошбәхтик ки, Аллаһ өз јолумузу сечмәјә иҹазә  верир! Бу о демәк дејил ки, инсанларын сәһв сечимләри вә вурдуглары зәрәр өмүр боју инсан өвладына бәла ҝәтирәҹәк.

Бу журналын үз габығындакы суалы һиндуистә вә ја буддистә версәниз, буна бәнзәр ҹаваб ешидәрсиниз: «Пис шејләр јахшы инсанларын башына ҝәлир. Беләләри әввәлки һәјатларында етдикләринин әвәзини алырлар. Бу, карма ганунудур» *.

Карма тәлиминә ҝәлинҹә, јахшы оларды ки, Мүгәддәс Китабда өлүм һагда дејиләнләрә диггәт јетирәк. Бәшәријјәтин бешији олан Еден бағында илк инсан Адәмин Халиги олан Аллаһ демишди: «Бағдакы бүтүн ағаҹларын бәһрәсиндән истәјәндә јејә биләрсән. Анҹаг хејирлә шәри билмә ағаҹынын мејвәсиндән јемә, чүнки ондан јејән ҝүн һөкмән өләҹәксән» (Јарадылыш 2:16, 17). Әҝәр Адәм Аллаһын әмрини позуб ҝүнаһ ишләтмәсәјди, әбәди јашајарды. Өлүм Аллаһын әмриндән чыхмағын ҹәзасы иди. Онларын өвладлары дүнјаја ҝәләндә «өлүм бүтүн адамлара кечди» (Ромалылара 5:12). Буна ҝөрә демәк олар ки, «ҝүнаһын өдәдији һагг өлүмдүр» (Ромалылара 6:23). Мүгәддәс Китабда һәмчинин дејилир: «Өлмүш адам ҝүнаһдан азаддыр» (Ромалылара 6:7). Јәни инсан өләндән сонра ҝүнаһларынын әвәзини өдәмәјә давам етмир.

Индики дөврдә милјонларла инсанлар изтираб ҝәтирән проблемләри карма илә әлагәләндирирләр. Адәтән, диндар адамлар һәм өзләринин, һәм дә башгаларынын изтираб чәкмәсинә нормал бахырлар. Амма факт факт олараг галыр: бу тәлим писликләрин нә вахтса битәҹәјинә үмид јери гојмур. Јеҝанә чыхыш јолу дүзҝүн давранмагла вә хүсуси билијә јијәләнмәклә јенидәндоғулма дөвријјәсиндән азад олмагдыр. Бу фикирләр, әлбәттә ки, Мүгәддәс Китабда дејиләнләрә тамамилә зиддир *.

Анҹаг писликләрин әсас сәбәбкары инсанлар дејил. Башланғыҹда Аллаһын садиг мәләји олмуш Шејтан Иблис «һәгигәтә бағлы галмады» вә онун уҹбатындан ҝүнаһ дүнјаја ҝирди (Јәһја 8:44). Адәмлә Һәвваны да үсјана тәһрик едән о олду (Јарадылыш 3:1—5). Иса Мәсиһ ону «Шәрир» вә «бу дүнјанын һөкмдары» адландырды (Матта 6:13; Јәһја 14:30). Бәшәријјәт Јеһова Аллаһын ҝөзәл јолларындан имтина етмәклә үмумиликдә Шејтанын јолу илә ҝедир (1 Јәһја 2:15, 16). 1 Јәһја 5:19 ајәсиндә дејилир: «Бүтүн дүнја... Шәририн әлиндәдир». Шејтан дөнүк чыхан јеҝанә мәләк дејилди, диҝәр мәләкләр дә она гошулмушду. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Шејтан ҹинләри илә бирҝә «бүтүн дүнјаны [алдадыр]» вә инсанлара ган уддурур (Вәһј 12:9, 12). Әсас мүгәссир Шејтан Иблисдир.

Ајдын мәсәләдир ки, Аллаһ нә инсанларын башына ҝәлән писликләрә ҝөрә мәсулијјәт дашыјыр, нә дә онлара әзаб верир. Аллаһ пислијин көкүнү кәсәҹәјини вәд едир. Буну нөвбәти мәгаләдән өјрәнәҹәјик.