1, 2. Бу ҝүн Аллаһын хидмәтчиләри үчүн һансы тәһлүкә вар? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

ТИББ ишчиләри, адәтән, өз пасијентләринә ҹан јандырыр, онлара көмәк етмәк истәјирләр. Чох вахт һәким пешәси һәкимдән јолухуҹу хәстәлијә тутулмуш инсанларла тәмасда олмағы тәләб едир. Белә һалларда онлар еһтијат тәдбирләри ҝөрүрләр ки, хәстәни сағалдаркән өзләри јолухмасынлар. Бу ҝүн биз Аллаһын нормаларына зидд ҝедән хасијјәт вә кејфијјәтләрә «јолухмуш» инсанларын ичиндә јашајыр, һәр ҝүн онларла тәмасда олуруг. Бу исә бизим үчүн потенсиал тәһлүкә дашыјыр.

² Бу ҝүн инсан ҹәмијјәти мәнәвијјат бөһраны јашајыр. Һәвари Булус Тимутијә јаздығы икинҹи мәктубда бундан хәбәр вермишди. О, аллаһсыз инсанларын нүмајиш етдирәҹәји хүсусијјәтләри садаламыш, бу хүсусијјәтләрин ҝетдикҹә даһа да габараҹағыны демишди. (2 Тимутијә 3:1—5, 13 ајәләрини охујун.) Аллаһы севән инсанлар кими биз Аллаһа зидд ҝедән хүсусијјәтләрдән икраһ едирик. Лакин бу икраһ һисси өзү-өзлүјүндә бизи позғун ҹәмијјәтин јолухуҹу тәсириндән горумур (Мәс. 13:20). Бу мәгаләдә ахырзаман ҹәмијјәтини вә Аллаһын халгыны сәҹијјәләндирән хүсусијјәтләр арасындакы тәзад ҝөстәриләҹәк. Бундан әлавә, биз  өјрәнәҹәјик ки, башгаларына руһани шәфа верәркән өзүмүзү мәнфи тәсирдән неҹә горуја биләрик.

3. 2 Тимутијә 3:2—5 ајәләриндә садаланан хүсусијјәтләр кимләрә аиддир?

³ Һәвари Булус ахырзаманын «сон дәрәҹә чәтин бир вахт» олаҹағыны јазмыш, һәмин дөврдә јашајан инсанлары фәргләндирән 19 хүсусијјәтин адыны чәкмишди. Ромалылара 1:29—31 ајәләриндә һәвари охшар хүсусијјәтләрдән ибарәт сијаһы ҝәтирмишди. Лакин һәваринин Тимутијә мәктубда ишләтдији бәзи терминләрә Инҹилин башга һеч бир ајәсиндә раст ҝәлинмир. Бәс Булус бу хүсусијјәтләрин кимләр тәрәфиндән нүмајиш етдириләҹәјини демишди? О, «инсанлар» сөзүнү ишләтсә дә, дүнјадакы бүтүн инсанлары нәзәрдә тутмурду. Чүнки мәсиһиләр үмуми ҹәмијјәтдән фәргли олараг, тамам башга хүсусијјәтләрлә танынырлар. (Мәлаки 3:18 ајәсини охујун.)

4. Тәкәббүрлү инсан неҹә олур?

⁴ Һәвари Булус инсанларын худбин, пулпәрәст олаҹағыны дејәндән сонра әлавә едир ки, инсанлар һәм дә ловға, өзүндән разы, тәкәббүрлү олаҹаглар. Бу хүсусијјәтләрә саһиб олан инсанлар, бир гајда олараг, өз баҹарығына, ҝөрүнүшүнә, варына, мәнсәбинә ҝөрә өзләрини диҝәрләриндән үстүн сајыр, алгыш, рәғбәт «хәстәси» олурлар. Бир мүтәхәссисин тәбири илә десәк, тәкәббүрлү инсан үрәјиндә өзүнә сәҹдә едир. Тәкәббүр о гәдәр чиркин бир хүсусијјәтдир ки, һәтта тәкәббүрлү инсанлар да башгаларында бу хүсусијјәти ҝөрәндә икраһ дујурлар.

5. Тәкәббүр мөмин бәндәләрә дә сирајәт едә биләрми? Нүмунә ҝәтирин.

⁵ Јеһова Аллаһ тәкәббүрү севмир. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Онун «тәкәббүрлә бахан ҝөзләр»дән зәһләси ҝедир (Мәс. 6:16, 17). Тәкәббүр шејтани хүсусијјәтдир вә инсанын Аллаһа јахынлашмағына мане олур (Зәб. 10:4; 1 Тим. 3:6). Тәәссүфлә демәк лазымдыр ки, һәтта бәзи мөмин бәндәләр дә гүрурун јолухдуруҹу тәсири алтына дүшмүшдүләр. Мәсәлән, илләрлә Аллаһа сидги-үрәкдән гуллуг едән Јәһуда падшаһы Үзијјә «ҝүҹләнәндә гүрурланды вә бу гүрур ону учурума апарды. О, Аллаһы Јеһоваја хаинлик етди, бухур гурбанҝаһында бухур јандырмаг үчүн Јеһованын мәбәдинә ҝирди». Һизгијјә падшаһ да һәмчинин гүрур тәләсинә дүшмүшдү. Хошбәхтликдән о, сонрадан «гүруруну сындыр»араг сәһвини дүзәлтди (2 Салн. 26:16; 32:25, 26).

6. Давуду һансы мәзијјәтләри гүрурландыра биләрди? Ону гүрурдан горујан нә олмушду?

⁶ Инсаны гүрурландыран онун хариҹи ҝөрүнүшү, голунун ҝүҹү, мусиги баҹарығы, мәнсәби, газандығы шөһрәт вә саирә бу кими шејләр ола биләр. Давуд пејғәмбәр садаладығымыз мәзијјәтләрин тәкҹә биринә јох, һамысына малик иди. Буна бахмајараг, о гүрурланмады, һәјаты боју тәвазөкар галды. Бахын, Филишт ҹәнҝавәри Ҹалуту гәтлә јетирән, падшаһ күрәкәни олмаг үзрә олан Давуд нә демишди: «Мән кимәм, гоһумларым, атамын нәсли Исраилдә нәчидир ки, мән падшаһа күрәкән олум?» (1 Ишм. 18:18). Давуду гүрур вә тәкәббүрдән горујан нә олмушду? О баша дүшүрдү ки, саһиб олдуғу хүсусијјәт, баҹарыг вә үстүнлүкләр өз наилијјәти дејил, Аллаһын лүтфүдүр, јәни һамысы Аллаһын вердији пајдыр (Зәб. 113:5—8; 1 Коринфлиләрә 4:7 ајәси илә әлагәләндирин).

7. Өзүмүзү ашағы тутмағымыза һансы сәбәбләр вар?

⁷ Бу ҝүн дә Јеһованын хидмәтчиләри Давуд пејғәмбәр кими гүрурдан узаг дурмаға чалышырлар. Мәҝәр Каинат Һөкмдарынын шанлы тахтындан әјилиб ҝүнаһкар бәндәләринә лүтф, диггәт ҝөстәрмәси бизи тәвазөкарлыға вадар етмир?! (Зәб. 18:35). Бәли, биз Колослулара 3:12 ајәсиндәки «шәфгәти,  һәмчинин хејирхаһлығы, тәвазөкарлығы, мүлајимлији вә сәбри ҝејинин» ҝөстәришини шүарымыза чевирмишик. Мәһәббәт принсипи илә јашајан мәсиһиләрә гүрур јарашмаз, ахы «мәһәббәт... ловғаланмыр, гүррәләнмир» (1 Кор. 13:4). Тәвазөкарлыг ҹазибәдар бир хүсусијјәтдир. О, инсанлары динимизә мараг ҝөстәрмәјә сөвг едә биләр. Иман јолунда олмајан әрләр арвадларынын давранышы илә «фәтһ» едилдији кими, бизим тәвазөкарлығымыз да тәмасда олдуғумуз инсанлары «фәтһ» едиб онларда Аллаһымызла таныш олмаг истәји ојада биләр (1 Бут. 3:1).

8. а) Мүасир дүнјада итаәтсизлијә неҹә бахылыр? б) Мүгәддәс Јазылар өвладлары нәјә чағырыр?

⁸ Һәвари Булус јазмышды ки, ахырзаманда инсанлар «валидејнләринә итаәт етмә»јәҹәкләр. Итаәтсизлик буҝүнкү дүнјада нормал гаршыланса да, китаб, филм, телевизија верилишләриндә тәрәннүм едилсә дә, ҹәмијјәтин өзәјини тәшкил едән аилә тәсисатынын сарсылмасына сәбәб олур. Бу һәгигәти инсанлар та гәдимдән дәрк едибләр. Мәсәлән, гәдим Јунаныстанда валидејнинә әл галдыран өвлад бүтүн вәтәндашлыг һүгугларындан мәһрум олурду. Рома ганунунда атаны вурмаг гәтлә бәрабәр ҹинајәт сајылырды. Ејнилә, Аллаһын гануну да өвладлардан өз валидејнләри илә һөрмәтлә рәфтар етмәји тәләб едир (Чых. 20:12; Ефес. 6:1—3).

9. Һансы амилләр ушагларда итаәт руһуну инкишаф етдирә биләр?

⁹ Итаәтсизлик руһуна «јолухмамаг» үчүн ушаглар нә етмәлидирләр? Илк нөвбәдә онлар валидејнләринин онлар үчүн чәкдији әзијјәти гијмәтләндирмәлидирләр. Бундан әлавә, итаәтин бүтүн бәшәрин Атасы олан Аллаһын тәләби олдуғуну өзүнә хатырлатмаг ушаға гәдирбилән вә итаәтли олмаға көмәк едәҹәк. Ушаг һәмјашыдларынын јанында валидејнләри һаггында еһтирамла данышанда, бир нөв, һәмјашыдларына да валидејнә һөрмәт һиссини ашыламыш олур. Булус демишди ки, ахырзаманда инсанлар доғмаларыны севмәјәҹәкләр. Ушаг ата-анасындан севҝи һисс етмәјәндә онун үчүн итаәт етмәк чәтин олур. Валидејнләри тәрәфиндән севилән өвлад исә һәтта онларын сөзүндән чыхмаг истәсә белә, буну етмәјәҹәк, валидејнини мәмнун етмәјә чалышаҹаг. Остин адлы гардашымыз ушаг вахтларыны хатырлајараг дејир: «Өз билдијими етмәк истәдијим вәзијјәтләр чох олурду. Амма мәнә итаәтли олмаға көмәк едән о иди ки, валидејнләрим һәмишә мәнимлә отуруб сөһбәт едирдиләр. Гојдуглары гајдаларын сәбәбини һәмишә изаһ едирдиләр. Мән һисс едирдим ки, онлар мәним јахшылығымы истәјир. Бу исә мәни онлары разы салмаға сөвг едирди».

10, 11. а) Һансы ҝениш јајылмыш кејфијјәтләр инсанлар арасында хәтир-һөрмәтин азалдығындан хәбәр верир? б) Мәсиһиләр башгалары илә рәфтарда һансы али гајданы рәһбәр тутурлар?

¹⁰ Һәвари Булус инсанлар арасында хәтир-һөрмәтин азалаҹағыны ҝөстәрән бир сыра әлавә мәнфи хүсусијјәтләрин адыны чәкир. Валидејнә итаәтсизлик хүсусијјәтиндән сонра Булус инсанларын нанкор олаҹағыны дејир. Бурада мәнтигли бағлылыг вар, чүнки итаәтсизлијин өзү чох вахт гәдирбилмәзликдән ирәли ҝәлир. Сијаһы вәфасыз, сонра барышмаз сөзләри илә давам едир. Һәвари һәмчинин дејир ки, ҹәмијјәт күфр данышан («сөјүшкән», һаш.) вә хаин олаҹаг. Јәни инсанлар бир-бирини, Аллаһы тәһгир едәҹәк, хәјанәткар олаҹаглар. Булус һәм дә дејир ки, ахырзаман инсанлары бөһтанчы олаҹаг, бу исә о демәкдир ки, инсанлар бир-биринә шәр атаҹаг, гара јахаҹаглар *.

¹¹ Ахырзаман ҹәмијјәтиндән фәргли олараг, Јеһова Аллаһа ибадәт едәнләр башгаларына гаршы севҝи илә рәфтар едирләр. Бу  нәинки бу ҝүн, һәмишә белә олуб. Иса Мәсиһ ҝөстәрмишди ки, инсанлара гаршы севҝи, јәни агапи мәһәббәти Аллаһа севҝидән сонра Төвратда икинҹи ән али әмрдир (Мәт. 22:38, 39). О һәм дә демишди ки, мәсиһиләри сәҹијјәләндирән хүсусијјәт мәһз севҝи олаҹаг. (Јәһја 13:34, 35 ајәләрини охујун.) Мәсиһиләрдән һәтта дүшмәнләринә гаршы севҝи илә рәфтар етмәк ҝөзләнилир (Мәт. 5:43, 44).

12. Иса Мәсиһин инсанлара мәһәббәти нәдән ҝөрүнүрдү?

¹² Иса Мәсиһин һәјаты, демәк олар ки, мәһәббәтин тәҹәссүмү иди. О, Фәләстин дијарыны шәһәрбәшәһәр ҝәзәрәк инсанлара Аллаһын Падшаһлығыны мүждәләјирди. О, корлара, ахсаглара, ҹүзамлылара, карлара шәфа верир, өлүләри дирилдирди (Лука 7:22). Пејғәмбәр инсанлар уғрунда һәтта өз һәјатыны фәда етди, һалбуки онларын арасында она нифрәт едәнләр дә аз дејилди. Бу севҝи Илаһинин инсанлара бәсләдији севҝинин тәзаһүрү иди. Јеһованын Шаһидләри дә бу ҝүн һамы илә севҝи принсипи әсасында рәфтар едирләр.

13. Ҝөстәрдијимиз мәһәббәт кәнар адамлара неҹә тәсир едә биләр?

¹³ Мәһәббәтдән ирәли ҝәлән рәфтарымыз диҝәрләринин ҝөзүндә Јеһова Аллаһын динини уҹалдыр. Таиландда белә бир һадисә баш вермишди. Реҝионал топлантыја ҝәлән бир кишијә арамыздакы меһрибанчылыг елә тәсир етди ки, нәтиҹәдә о, һәфтәдә ики дәфә Мүгәддәс Китаб дәрси кечмәји истәди. Тезликлә о бүтүн гоһумларына өјрәндикләрини данышды вә дәрсләрини башлајандан ҹәми алты ај сонра јығынҹагда Мүгәддәс Китаб гираәти тапшырығыны алды. Јахшы оларды, биз вахташыры мәһәббәтимизин нә дәрәҹәдә ҝерчәк олдуғуну јохлајаг. Мәсәлән, нөвбәти суалларын үзәриндә дүшүнмәк олар: «Доғмаларымын арасында, јығынҹагда, хидмәтдә башгаларына јардымчы олмаға чалышыраммы? Диҝәрләринә Јеһованын ҝөзү илә бахмаға ҹан атыраммы?»

14, 15. Дүнјада һансы кејфијјәтләр ҝениш јајылыб, лакин бәзи инсанлар өзүндә һансы дәјишикликләр едиб?

¹⁴ Мәсиһиләрә бу дүнјадан узаг дурмаг  үчүн әлавә сәбәб верән бир сыра диҝәр мәнфи хүсусијјәтләр дә вар ки, бизим зәманәдә ҝениш јајылыб. Булус јазыр ки, имансыз инсанлар өзүнә һаким олмајан, залым, јахшылығын дүшмәни, тәрс олаҹаглар.

¹⁵ Әввәлләр бу ҹүр хүсусијјәтләр нүмајиш етдирән бир чох инсан өзүндә дәјишиклик едә билмишдир. Мүгәддәс Китабдакы пејғәмбәрликдә бу барәдә өнҹәдән хәбәр верилмишди. (Әшија 11:6, 7 ајәләрини охујун.) Орада дејилир ки, гурд вә аслан кими вәһши һејванлар гузу вә бузов кими ев һејванлары илә сүлһдә јашајаҹаг. Әшија 11:9 ајәсиндә бу шәраитин нәјин сајәсиндә олаҹағы ачыгланыр: «Дүнја башдан-баша Јеһова барәдә биликлә долаҹаг». Һејванлар шүурлу варлыг олмадығы, Јеһова барәдә өјрәнә билмәдикләри үчүн бу пејғәмбәрлијин руһани мәнада инсанлара аид олдуғуну баша дүшмәјимиз лазымдыр.

16. Мүгәддәс Китаб бир чох инсанлара нәдә көмәк едиб?

¹⁶ Бәзи мәсиһиләр әввәлләр, мәҹази диллә десәк, гурд кими амансыз, залым олублар. Амма инди онлар көкүндән дәјишиб һамыја меһрибан мүнасибәт бәсләјирләр. Jw.org сајтына дахил олуб «Мүгәддәс Китаб һәјатлары дәјишир» рубрикасында бир чох белә баҹы-гардашларымызын тәрҹүмеји-һалыны охумаг олар. Бу инсанлар үздән өзләрини мөмин ҝөстәрән, әслиндә исә Аллаһын јолу илә ҝетмәјән сахта диндарларын там әксидир. Онлар санки, гурд ҹилдиндән чыхыб «Аллаһын ирадәсинә әсасән вә һәгиги салеһликлә сәдагәтә ујғун јарадылмыш јени шәхсијјәтә бүрүн»үбләр (Ефес. 4:23, 24). Инсан Аллаһ елминә јијәләндикҹә һәјатыны илаһи нормалара ујғунлашдырмағын ваҹиблијини дәрк етмәјә вә беләҹә, инанҹларында, дүшүнҹә вә давранышында дәјишиклик етмәјә башлајыр. Дәјишиклик етмәк һәмишә асан олмаса да, мүмкүндүр, чүнки Аллаһ Ону сидги-үрәкдән разы салмаг истәјәнләрә көмәк едир.

17. Јеһованын хидмәтчиси өзүнү бу дүнјанын јолухуҹу тәсириндән горумаг үчүн нә етмәлидир?

¹⁷ Ахырзаман ҹәмијјәти илә Аллаһын халгы арасындакы мәнәвијјат учуруму ҝүнү-ҝүндән ҝенишләнир. Биз диггәтли олмалыјыг ки, бу дүнјанын јолухуҹу тәсиринә ујмајаг. Бунун үчүн 2 Тимутијә 3:2—5 ајәләриндә јазылан «беләләриндән узаг ҝәз» хәбәрдарлығына ҹидди јанашмағымыз лазымдыр. Дүздүр, биз аллаһсыз кејфијјәтләр нүмајиш етдирән инсанлардан тамам тәҹрид ола билмәрик. Нә гәдәр ки, индики дөвр давам едир, ишдә, мәктәбдә, мәишәтдә, истәр-истәмәз, Аллаһа гуллуг етмәјән инсанларла тәмасда олуруг. Бунунла белә, бу инсанларын дүшүнҹә вә давраныш тәрзинин тәсиринә мүгавимәт ҝөстәрмәк лазымдыр. Неҹә? Аллаһ севҝимизи ҝүҹләндирмәклә. Мүгәддәс Китабы мүталиә етмәк, Аллаһын халгы илә сых тәмасда олмаг бизә буна наил олмаға көмәк едәҹәк.

18. Мәсиһи сөзләри вә рәфтары илә башгаларына неҹә көмәк едә биләр?

¹⁸ Өзүмүзү зәманәмизин пис тәсириндән горусаг да, үзәримиздәки өһдәчилији — инсанлары Аллаһ јолуна дәвәт етмәк өһдәчилијини унутмамалыјыг. Ҝәлин чалышаг, Аллаһын сөзүнү бөлүшмәк үчүн һәр мүнасиб фүрсәтдән истифадә едәк. Јеһовадан диләјәк ки, һәр вәзијјәтә ујғун мүвафиг сөз тапмағымыза көмәк етсин. Әтрафымыздакы инсанлар билмәлидирләр ки, биз Јеһованын шаһидијик. Беләҹә, бизим јахшы давранышымыз өзүмүзә јох, Јеһова Аллаһа алгыш газандыраҹаг. Шүкүр олсун Аллаһымыза ки, «бизә аллаһсызлығы вә бу дүнјаја хас истәкләри рәдд едиб бу зәманәдә сағлам дүшүнҹә илә, салеһлик вә мөминликлә һәјат сүрмәји өјрәдир» (Тит. 2:11—14). Әҝәр өзүмүзү Аллаһын вердији тәрбијәјә ујғун апарсаг, бу, инсанларын ҝөзүндән јајынмајаҹаг, һәтта бәзиләри дејә биләрләр: «Биз дә сәнинлә ҝедирик, чүнки ешитмишик, Аллаһ сизинләдир» (Зәк. 8:23).