Ити зәкасы олан Данјела дәрһал гулағыма пычылдады: «Зәнҝ еләмәјә еһтијаҹ јохдур, онлар артыг бурададырлар!» Бир машын ҝәлиб дүз отелин габағында сахлады. Һеч ики дәгигә кечмәди ки, икимиз дә һәбс олундуг. Данјеланын хәбәрдарлығы сајәсиндә бәзи сәнәдләри дәрһал бир гардаша өтүрә билмишдим.

Полис мәнтәгәсинә апарыланда өз-өзүмә дүшүнүрдүм ки, белә ҹәсур вә руһән јеткин һәјат јолдашым олдуғу үчүн неҹә дә бәхтәвәр инсанам. Данјела илә бир команда кими чалышдығымыз бу кими һадисәләр чох олуб. Ҝәлин сизә тәблиғ фәалијјәтимизин гадаға алтында олдуғу өлкәләри зијарәт етмәјимизин сәбәбиндән данышым.

Мән 1930-ҹу илдә Франсанын гәрбиндә јерләшән кичик Кроикс шәһәриндә, гаты католик аиләсиндә дүнјаја ҝәлмишәм. Һәр һәфтә аиләликҹә мессалара гатылырдыг. Атам килсәнин ишләриндә фәал иштирак едирди. Тәхминән 14 јашым оланда бир һадисә ҝөзләрими ачды — килсәнин ич үзүнү ҝөрдүм.

Икинҹи Дүнја мүһарибәси заманы алман ордусу Франсаны ишғал етмишди. Кешишимиз килсәдә сөјләдији вәзләрдә һәр дәфә бизи насист Виши режимини дәстәкләмәјә сәсләјирди. Онун нитгләри ҹанымыза вәлвәлә салырды. Франсада јашајан бир чохлары кими, биз дә ҝизлинҹә мүттәфиг гүввәләр һагда хәбәрләр верән BBC радиосуну динләјирдик. Лакин 1944-ҹү илин сентјабрында мүттәфиг гүввәләрин гәләбәсиндән сонра кешиш бирдән-бирә мөвгејини дәјишди вә онларын шәрәфинә шүкран мәрасими тәшкил етди. Кешишин икиүзлүлүјүнә мәәттәл галмышдым. Бундан сонра дин хадимләринә етибарым сарсылды.

Мүһарибәдән гыса мүддәт сонра атам вәфат етди. Бөјүк баҹым һәмин вахт аиләли иди вә Белчикада јашајырды. Буна ҝөрә дә анамын вә балаҹа баҹымын гајғысына галмағы өзүмә борҹ билдим. Бир текстил ширкәтиндә иш тапдым. Мүдиримлә оғлу гаты католик иди. Бурада өзүмә парлаг ҝәләҹәк гурмаг имканым вар иди, амма тезликлә бир сынагла үзләшдим.

Јеһованын Шаһиди олан баҹым Симона 1953-ҹү илдә бизә гонаг ҝәлди. Баҹым Мүгәддәс Китаб васитәсилә Католик килсәсинин өјрәтдији ҹәһәннәм, үч үгнум вә өлмәз руһ кими тәлимләрин јалан олдуғуну бизә ҝөстәрди. Әввәлҹә онун Католик  Библијасындан истифадә етмәдијини әсас ҝәтириб етиразымы билдирмишдим. Амма бир мүддәт сонра онун дедикләринин һәгигәт олдуғуна әмин олдум. Сонралар баҹым мәнә «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын көһнә сајларыны ҝәтирди. Ҝеҹәләр онлары һәвәслә охујурдум. Чох кечмәмиш охудугларымын һәгигәт олдуғуну баша дүшдүм, бунунла белә, горхурдум ки, Јеһованын Шаһиди олсам, ишими итирәҹәјәм.

Бир нечә ај Мүгәддәс Китабы вә «Ҝөзәтчи гүлләси» мәгаләләрини тәк арашдырдым. Ахырда ибадәт евинә ҝетмәк гәрарына ҝәлдим. Орадакы меһрибан аб-һава чох хошума ҝәлди. Тәҹрүбәли бир гардашла 6 ај Мүгәддәс Китаб дәрси кечдикдән сонра 1954-ҹү илин сентјабр ајында вәфтиз олундум. Хошбәхтликдән, чох кечмәмиш анамла балаҹа баҹым да Јеһованын Шаһиди олду.

1958-ҹи илдә мәнә Нју-Јоркда кечирилән бејнәлхалг топлантыја гатылмаг шәрәфи нәсиб олду. Әфсуслар олсун ки, топлантыдан бир нечә һәфтә әввәл анам вәфат етди. Ҝери гајыданда артыг үзәримдә һеч бир өһдәчилик олмадығына ҝөрә ишдән чыхдым вә өнҹүл хидмәтинә башладым. Һәмин әрәфәләрдә Данјела адлы фәал өнҹүл олан диндашымла нишанландым, 1959-ҹу илин мај ајында исә аилә һәјаты гурдуг.

Данјела аиләсиндән узагда Бретан вилајәтинин кәнд әразисиндә тамвахтлы хидмәт едирди. О, чох ҹәсарәтли иди, велосипедлә кәнд әразиләрини долашыр вә католик әразидә тәблиғ едирди. Данјела да мәним кими, бу ишин тәхирәсалынмаз олдуғунун вә сонун јахын олдуғунун фәргиндә иди (Мәт. 25:13). Онун фәдакарлыг руһу бизә тамвахтлы хидмәтә давам етмәјә көмәк етди.

Тојумуздан бир-ики ҝүн сонра сәјјар хидмәтинә тәјин олундуг. Олдугҹа садә һәјат шәраитинә ујғунлашдыг. Илк зијарәт етдијимиз јығынҹаг 14 тәблиғчидән ибарәт иди. Баҹы-гардашлар бизи евләриндә галмаға дәвәт едә билмәмишдиләр. Она ҝөрә дә ибадәт евиндәки сәһнәјә дөшәк сәриб јатмалы олмушдуг. Дүздүр, јеримиз раһат дејилди, амма дејирләр дүз јердә јатмаг онурға үчүн фајдалыдыр.

Ҝәрҝин графикимизә бахмајараг, Данјела сәјјар хидмәтә јахшы ујғунлашды. Чох вахт ағсаггалларла планлашдырылмамыш ҝөрүшләримиз олдуғу үчүн мәни балаҹа машынымызда ҝөзләмәли олурду, амма һеч вахт шикајәтләнмирди. Рајон хидмәтиндә ҹәми ики ил олдуг, бу вахт әрзиндә өјрәндик ки, әр-арвадын бир-бири илә сәмими, дүрүст сөһбәт етмәси вә команда кими чалышмасы олдугҹа ваҹибдир (Ваиз 4:9).

1962-ҹи илдә Бруклиндә (Нју-Јорк) кечирилән Ҝилад Мәктәбинин 37-ҹи синифиндә он ајлыг тәһсил алмаға дәвәт алдыг. 100 шаҝирдин арасында ҹәми 13 ҹүтлүк вар иди вә чох севинирдик ки, мәктәбә бизим икимизи дә дәвәт едибләр. Мәктәб мүддәтиндә таныш олдуғумуз Фредерик Франс, Уилсес Глас вә Александр Макмиллан кими иман өрнәкләри илә хош хатирәләрим вар.

 Тәлим мүддәтиндә мүшаһидәчилик габилијјәтимизи инкишаф етдирмәјә тәшвиг олунурдуг. Бәзи шәнбә ҝүнләри дәрсдән сонра тәлимимизә Нју-Јорк шәһәринин ҝөрмәли јерләрини ҝәзмәк дә дахил иди. Билирдик ки, базар ертәси ҝөрдүкләримиз һагда јазылы јохлама ишимиз олаҹаг. Гајыданда чох вахт јорғун олурдуг, амма Бејтелдә көнүллү хидмәт едән бәләдчимиз јохлама ишини јаза биләк дејә, әсас фикирләрлә бағлы тәкрар суаллар верирди. Бир дәфә шәнбә ҝүнү ҝүнорта вахты бүтүн шәһәри ҝәздик. Бир рәсәдханада олдуг, орада метеор вә метеоритләр һагда өјрәндик. Америка Тәбии Тарих Музејиндә исә аллигатор вә тимсаһ арасындакы фәрги өјрәндик. Бејтелә гајыданда бәләдчимиз биздән метеор вә метеорит арасында һансы фәргин олдуғуну сорушду. Данјела јорғунлугдан «метеоритләрин дишләри даһа узундур» демишди.

Һеч ҝөзләмәдијимиз һалда, Франса филиалына тәјинат алдыг, орада 53 илдән чох хидмәт етмишик. 1976-ҹы илдә филиал комитәсинин координатору тәјин олундум вә фәалијјәтимизин гадаға алтында олдуғу Африка вә Јахын Шәрг өлкәләрини зијарәт етмәк тапшырығы алдым. Беләҹә, јухарыда данышдығым һадисәнин баш вердији Габона ҝәлиб чыхдыг. Дүзүнү десәм, ҝөзләнилмәдән алдығымыз бу мәсулијјәтләрә чох вахт өзүмү һазыр билмирдим. Амма ҹан јолдашым Данјеланын әвәзсиз дәстәји мәнә истәнилән тәјинаты јеринә јетирмәјә ҝүҹ верирди.

Бејтел һәјатыны елә илк ҝүнләрдән севдик. Данјела Ҝилада ҝетмәздән өнҹә беш ајын ичиндә инҝилис дилини өјрәнмишди. О, нәшрләримизин тәрҹүмәсиндә иштирак едән баҹарыглы тәрҹүмәчи олду. Бејтелдәки ишимиз бизә бөјүк мәмнунлуг ҝәтирирди. Јығынҹағын ишләриндә иштиракымыз исә севинҹимизи бирә-беш артырырды. Ҝеҹә саатларында Мүгәддәс Китаб дәрси кечиб Парис метросујла евә гајытдығымыз ҝүнләр индијә кими јадымдадыр. О вахт јорғун-арғын олсаг да, өзүмүзү чох хошбәхт һисс едирдик. Амма әфсуслар олсун ки, Данјеланын сәһһәтинин ҝөзләнилмәдән писләшмәси онун истәдији гәдәр хидмәт етмәсинә мане олду.

1993-ҹү илдә она сүд вәзи хәрчәнҝи диагнозу гојулду. Мүалиҹә чох ағыр кечди, әмәлијјат вә ағыр кимјатерапија лазым олду. Он беш ил сонра она јенидән хәрчәнҝ диагнозу гојулду, бу дәфә даһа агрессив формасы иди. Амма Данјела тәрҹүмәчилик ишини о гәдәр дәјәрләндирирди ки, вәзијјәти стабилләшән кими ишинин башына гајытмышды.

Данјеланын ағыр хәстәлијинә бахмајараг Бејтели тәрк етмәк һеч вахт ағлымызын уҹундан да кечмәјиб. Амма хәстә һалда Бејтелдә галмағын да өз чәтинликләри вар, хүсусилә дә башгалары сәнин вәзијјәтинин ағырлығындан бихәбәрдирсә (Мәс. 14:13). Данјеланын јашы 70-и һагламышды, амма онун ҝөзәл чөһрәси вә күбарлығы хәстәлијини бүрузә вермирди. О, һеч вахт өзүнү јазыгламырды. Әксинә, диггәтини башгаларына көмәк етмәјә ҹәмләјирди. О билирди ки, чәтинлији олан инсаны динләмәк өзү бөјүк көмәкдир (Мәс. 17:17). Данјела һеч вахт өзүнү мәсләһәтчи һесаб етмирди, амма баҹыларын хәрчәнҝ хәстәлијиндән горхмамасы үчүн өз тәҹрүбәсини бөлүшүрдү.

 Чәтинликләримиз бунларла битмәди. Данјела артыг тамвахтлы хидмәт едә билмәјәндә мәнә даһа чох дәстәк олмағы мәгсәд гојду. О, әлиндән ҝәләни едирди ки, мән һеч нәјә ҝөрә нараһат олмајым, бунун сајәсиндә 37 ил филиал комитәсинин координатору кими хидмәт едә билдим. Мисал үчүн, ҝүнорталар јемәји өз отағымызда бирҝә јемәјимиз вә һәр ҝүн бирликдә бир аз истираһәт едә билмәјимиз үчүн һәр шеји габагҹадан һазырлајырды (Мәс. 18:22).

Данјела һәмишә никбин олуб, һәјат ешги илә алышыб. Әфсус ки, хәрчәнҝ онда үчүнҹү дәфә дә инкишаф етди. Артыг тагәтимиз галмамышды. Кимјатерапија вә раидотерапија сеанслары Данјеланы елә әлдән салмышды ки, ҝүҹлә ҝәзирди. Ҹан јолдашымын, баҹарыглы тәрҹүмәчинин данышаркән сөз сечә билмәмәси үрәјими парчалајырды.

Тагәтдән дүшсәк дә, дуаларымызы дајандырмырдыг, әмин идик ки, Јеһова һеч вахт ҝүҹүмүз чатмајаҹаг әзаблара мәруз галмағымыза изин вермәз (1 Кор. 10:13). Јеһованын Өз Кәламы, Бејтелдәки тибби һејәт вә баҹы-гардашлар васитәсилә бизә дајаг олмасыны һәр заман гијмәтләндирмәјә чалышмышыг.

Һәмишә Јеһовадан рәһбәрлик истәјирдик ки, мүалиҹә үсулу сечмәкдә бизә јол ҝөстәрсин. Данјела бир мүддәт мүалиҹәсиз галмышды. 23 ил әрзиндә јолдашымы мүалиҹә едән һәким онун һәр кимјатерапија сеансындан сонра нә үчүн һушуну итирдијини изаһ едә билмирди. Бизә тәклиф едә биләҹәји һеч бир алтернатив варианты да јох иди. Чарәсиз галмышдыг, билмирдик нејләјәк. Сонра башга онколог Данјеланы мүалиҹә етмәјә разылыг верди. Елә бил Јеһова бу јолла дүшдүјүмүз вәзијјәтдән чыхыш јолу ҝөстәрирди.

Бу проблемин өһдәсиндән ҝүндәлик ҝәлмәјә чалышырдыг, Иса Мәсиһин дедији кими: «Һәр ҝүнүн дәрди өзүнә бәсдир» (Мәт. 6:34). Никбинлијин вә јумор һиссинин дә көмәји бөјүк иди. Мисал үчүн, Данјела ики ај кимјатерапија алмадығы вахт шылтаг тәбәссүмү илә мәнә демишди: «Билирсән, һеч вахт өзүмү бу гәдәр јахшы һисс етмәмишәм!» (Мәс. 17:22). Ағрыларына бахмајараг о, јени һәмд нәғмәләримизи шөвглә охумағы чох севирди.

Данјеланын позитив характери өз мәһдудијјәтләримлә мүбаризә апармаға көмәк етди. Доғрусун дејим, 57 иллик аилә һәјатымызда о мәнә чох саһәдә гајғы ҝөстәриб. О һәтта мәни јумурта биширмәјә дә гојмајыб! Амма Данјела хәстәлијинә ҝөрә тамамилә әлдән дүшәндән сонра габ-гаҹаг, пал-палтар јумағы да, ади шејләри биширмәји дә өјрәнмәли олдум. Бир нечә стәкан сындырсам да, ону севиндирмәк үчүн нә исә етмәк мәнә чох хош иди *.

Ҝери бојлананда ҝөрүрәм ки, сәһһәтимиздәки проблемләрдән вә гоҹалығын ҝәтирдији чәтинликләрдән чох шеј өјрәнмишәм. Илк өнҹә, нә гәдәр мәшғул олсаг да, һәјат јолдашымыза диггәт ҝөстәрмәјә вахт ајырмалыјыг. Һәјатымызын енержи долу чағларында әзизләримизә гајғы ҝөстәрмәк үчүн әлимиздән ҝәләни етмәлијик (Ваиз 9:9). Икинҹиси, хырда шејләрә ҝөрә һәддиндән чох нараһат олмамалыјыг, јохса ҝүндәлик алдығымыз немәтләри нәзәрдән гачыра биләрик (Мәс. 15:15).

Тамвахтлы хидмәтдә олдуғумуз илләр һагда дүшүнәндә ҝөрүрәм ки, Јеһова бизә ағлымыза белә ҝәтирмәдијимиз немәтләр бәхш едиб. Мән мәзмурчунун кечирдији нөвбәти һиссләрә шәрикәм: «Јеһова мәнә јахшылыг етди» (Зәб. 116:7).