Jehová Diosat jan jithiqtas sarnaqapxañäni
Jehová Diosat jan jithiqtas sarnaqapxañäni
‘Nayax janipuniw Diosat jithiqtkäti.’ (SAL. 26:11, NM.)
1, 2. ¿Kamsasas Job chachax chiqapätap uñachtʼayäna, ukat kunsa Job 31 jaljax qhanañchistu?
KUNJAMTÏ jichhürunakan manqʼañanak aljañatakix balansampi pistʼapxixa, ukhamarakiw nayrapachanakan balanza apnaqapxirïna. Maysaruxa, kuntï aljapki ukwa uchapxirïna, maysarusti pesaraki. Jehová Diosan luqtirinakapan balansanakapasa pesanakapasa phuqatäñapänwa (Pro. 11:1).
2 Jehová Diosar taqi chuyma luqtir Job chachax Supayan yantʼat jikxatasïna ukhaxa, akham sänwa: “¡Diosasti chiqpacha balansapampi pestʼarakitpan, ukhamatwa nayan chiqapätaxa yatirakini!” sasa (Job 31:6). Kunjamtï Job 31 jaljan qhanañchkixa, Job chachax Diosat jan jithiqtasapuniw kunayman jan waltʼäwinakar saykatäna. Ukax yatiqaskayapuniwa, jiwasatï ukham sarnaqañänixa, Davidjamarakiw taqi chuyma akham sañäni: ‘Nayax janipuniw Diosat jithiqtkäti’ sasa (Sal. 26:11, NM).
3. ¿Kunatsa chiqaparjam sarnaqañax wakisipuni?
3 Kunayman yantʼanakan jikxatasisasa janipuniw Job chachax Jehová Diosat jithiqtkänti. Ukat khitinakatï sarnaqäwipat yatxatapki ukanakaxa, jan waltʼäwinakar saykatiritwa uñtʼapxaspa. Niyas jiwasaxa, janiw kuna jan waltʼäwinakantï Job chachax jikxataskäna ukhaman jikxatasktanti, ukampisa Diosat jan jithiqtañataki ukat Apnaqäwip tuqit saytʼasiñatakixa, taqi kunansa chiqaparjam sarnaqirïñasawa (Lucas 16:10 liytʼasiñapawa).
Sarnaqañ tuqitxa chiqapäpxapuniñäni
4, 5. ¿Kunsa Job chachax jan lurirïkäna?
4 Jehová Diosat jan jithiqtañ munstan ukhaxa, Jupan kamachinakaparjam sarnaqañasawa, kunjamtï Job chachax sarnaqkäna ukhama. Jupax akham sänwa: “Nayax maya amtasta, ukasti akawa: Janipuni soltera tawaqunakarusa munapayañaxa” sasa. Ukat saskakïnwa: “Mä warmimpitix sallqjayastxa, jan ukax jaqi masixan warmipsa uñchʼukiskaraksta, ukapachasti warmixax yaqhan serviripa tukpan, jan uñtʼata jaqinakaraki warmixampisa ikintpan” sasa (Job 31:1, 9, 10).
5 Job chachax Diosat janipuniw jithiqtañ munkänti, ukatwa warminakarux munapayañatak janipun uñchʼukkänti. Jaqichat jaqjamaxa, janipuniw jan wali amtampix soltera tawaqunakarus ni chachan warminakarus uñchʼukirïkänti. Walja maranak qhipatxa, Jesusax Wali Uñtʼat Arstʼäwipanx wachuq jucha lurañanakan sarnaqañ tuqit qhan iwxtʼäna, cristianonakax janipuniw uka iwxtʼat armasipxañapäkiti (Mateo 5:27, 28 liytʼasiñapawa).
Janipuniw mayninakar sallqjañasäkiti
6, 7. 1) ¿Kunjamsa Jehová Diosax Job chacharjam chiqapätas uñjistu? 2) ¿Kunatsa maynir jan sallqjañasäki ukat kʼarimp kuns jan lurañasäki?
6 Jiwasatï chiqapar sarnaqir jaqïñ munstan ukhaxa, janipuniw khitirus sallqjañasäkiti (Proverbios 3:31-33 liytʼasiñapawa). Job chachax akham sänwa: “Nayax juramentompiw arsta, janiw khitirus ñanqha amtañampi kuns lurkti, janirakiw khitirus sallqjañ amtktti. ¡Diosasti chiqpacha balansapampi pestʼarakitpan, ukhamatwa nayan chiqapätaxa yatirakini!” sasa (Job 31:5, 6). Kunjamtï siskixa, Diosax “chiqpacha balansapampi[w]” jaqinakarux pistʼaski jan ukax uñjaski. Job chacharjamarakiw Jupat jan jithiqtas luqtirinakaparux chiqa kankañaparjam uñji.
7 Jiwasatï maynir sallqjsna ukat kʼarimp kuns lursna ukhaxa, janiw Jehová Diosar taqi chuyma luqtatas uñachtʼayksnati. Khititï chiqapar sarnaqki ukaxa, “kunatix jamasan luraski, ukhamarak kunatix pʼinqäki ukanakxa” apanukuwa ukat janirakiw “jan wali amtañanakampi sarnaq[ki]ti” (2 Cor. 4:1, 2). Mä jilataru jan ukax kullakarutï arunakasampi jan ukax luratanakasamp sallqjsna ukhaxa, ¿kamachaspasa? Khitirutï sallqjsna ukaxa, inas salmonak qillqirjam Jehová Diosat akham mayischispa: “Llakisiñaxan Tatitur artʼasta, jupasti istʼituwa. Tatay, kʼari parlirinakat jarkʼaqita, kʼarimp aynachtʼayir laxrat qhispiyita” sasa (Sal. 120:1, 2). Ak amtapuniñäni, Jehová Diosaw “chuyma manqha amtäwinak[as]” uñjaskistu, ukhamatwa chiqapunit taqi chuyma Jupar luqtasktan janicha, uk yatini (Sal. 7:8, 9).
Jaqi masisarux sum uñjapxañäni
8. ¿Kunjamsa Job chachax mayninakar uñjäna?
8 Chiqaparjam sarnaqir jaqïñatakixa, Job chachjamäñasawa, jupaxa chiqaparuw sarnaqäna, llampʼu chuymanïnwa ukat mayninakats khuyaptʼayasirakïnwa. Ukat jupax akham sänwa: “Kunapachatix uywatanakaxax kunsa mayipxitän ukapachaxa, jupanakarux istʼapunïyätwa. ¿Kunjämampitcha nayax Diosan nayraqatapar uñstiristxa? ¿Kunapachatix jupax nayaru lurataxat waytʼitaspa ukapachasti kun sasas arsusiristxa? Mä sapa pachpa Diosakiw taykasan purakapan sartayistu, jupanakarusa, nayarusa jupakiw jakañ churarakistu” sasa (Job 31:13-15).
9. ¿Kunjamsa Job chachax uywatanakapar uñjirïna, ukat kun lurasas jupat yatiqassna?
9 Job chachan urunakapanxa, jan waltʼañanak askichañax janjamakiw chʼamäkänti. Ukampisa, kuna jan waltʼäwinak utjkäna ukhaxa, uk askichañatakix suma wakichtʼatapxänwa, uywatanakas tribunalarux quejasir sarapxarakispänwa. Job chachax chiqaparu ukat khuyaptʼayasiñampiw uywatanakapar uñjäna. Chiqapar sarnaqir cristianonakaxa, ukhamäpxarakiñapawa ukat irpir chuymanjam irnaqtʼasipki ukanakax jukʼampïpxañapawa.
Khuyaptʼayasirïñasawa, janiw jiwasatakik kuns munañasäkiti
10, 11. 1) ¿Kunjamatsa Job chachan khuyaptʼayasirïtapa ukat yanaptʼasirïtap yattanxa? 2) Job 31:16-25 qillqat liytʼasaxa, ¿kuna iwxtʼanaksa amtaraksna?
10 Job chachax khuyaptʼayasiri ukat yanaptʼasiri ukhamänwa, janiw jupan askipak thaqkänti janirakiw jupatakik kuns munirïkänti. Ukatwa akham sasin sispachäna: “Janirakiw ijma warminakan pistʼayasiñan sarnaqañapsa munkäyätti. Janipuniw naya sapaki manqʼaxxa manqʼkarakïyätti, janipuniw wajchanakarusa manqʼakipkarakïyätti”. “Mä pobrex jan isini uñjasïn ukapachasti, nayaw ovejanakaxan tʼawrapat isi lurasa churarakïyätxa [...]. Janipuniw kunapachas wajcharux axsarayirïkti, juesanakampi sumankataxatxa. Uka arunakatix jan chiqäkchixa, amparanakaxax tʼunartitpan, kallachitsa jalartarakitpan.” Job chachatï Diosar jan atiniskasapäna ukhaxa, ‘quriruw alkatasisapäna’ (Job 31:16-25).
11 Uka arunakaxa, kuntï Santiagox siskäna ukwa amtayistu, jupax akham sänwa: “Kuna Diosar arkañatix qʼumäki chiqapäkaraki Dios Awki nayraqatan ukax akanakawa: Wajchanakaru, ijmanakaru, llakitanakaru yanaptʼaña, ukatsti janiraki akapach qʼañu lurañanakampix qʼañuchasiña ukawa” sasa (Sant. 1:27). Ukat inas Jesusan aka arunakapat amuytʼayarakchistaspa: “Amuyasipxam jumanakatakik taqi kuns munañxata; jaqin jakañapasti janiw kunatix utjarapki uka walja yänakapankkiti” sasa. Ukat ukham iwxtʼasaxa, qamiri ukat jupatakik kuns muniri mä chachatwa amuytʼayäna, uka chachax qamirïkchïnxa Dios nayraqatanx janis kunanïkaspa ukhamwa jiwäna (Luc. 12:15-21). Jiwasatï Diosat jan jithiqtañ munstanxa, janiw jiwasatakik kuns thaqhañasäkiti, ukhamtï lursnaxa, idolonakarus yupaychksna ukhamäspawa. Kunattixa, Jehová Diosar nayraqat thaqhañat sipansa ukanakakwa thaqhasksna (Col. 3:5). Kunjamtï amuytanxa, jiwasatakiki kuns thaqhasksna ukhax janiw Diosarux taqi chuyma luqtksnati.
Chiqa yupaychäwit janipun jithiqtapxañäniti
12, 13. ¿Kunsa Job chachat yatiqassna?
12 Diosar taqi chuyma luqtir jaqinakaxa, janipuniw chiqa yupaychäwit jithiqtapkiti. Job chachatwa yatiqasipxi, jupax akham sänwa: “Intin qhanatapsa uñjtwa, phaxsina suma kʼajatapsa uñjaraktwa, ukampisa janipuniw ukanakarux jamasan killtʼaskäyätti, janirakiw ukanakarus munartʼkäyätti. Ukhama lurañax mutuña katuqañjamäsapänwa, ¡alaxpacha Diosar jan uñtʼiri tukuñäsapänwa!” sasa (Job 31:26-28).
13 Job chachax janipuniw kunarus qunqurtʼasirïkänti. ‘Intin qhanap uñjasasa ukat phaxsin kʼajatap uñjasas janiw ukanakar killtʼaskänti’, uktï lurasapänxa, idolonakarus yupaychkaspa ukat janis Diosarux uñtʼkaspa ukhamäspänwa (Deu. 4:15, 19). Jiwasatï taqi chuyma Diosar luqtañ munstan ukhaxa, janipuniw khitirus ni kunarus yupaychañasäkiti (1 Juan 5:21 liytʼasiñapawa).
Janipuniw jan walimp kuttʼayirïñasäkiti ni kʼari chuymanïñasäkisa
14. ¿Kunjamatsa Job chachan jan qhurütap yattanxa?
14 Job chachax janiw qhurükänsa ni ñanqha amtanïkänsa, kunattix ukham kasta jaqinakax janiw Diosar taqi chuyma luqtapkaspati, uk sum yatïna. Ukatwa akham säna: “Janipuniw uñisirixan aynachtʼatapatxa kusiskäyätti, mä jan waltʼañan juparu puritapatsa kusiskäyätti. Janipuniw uñisirixarux ñanqhachkäyätti, janiw jiwañapsa munkarakïyätti” sasa (Job 31:29, 30).
15. ¿Kunatsa uñisirinakasan tʼaqhisitapat kusisiñax jan walïki?
15 Job chachax uñisirinakapan tʼaqhisitap uñjasax janipuniw kusisirïkänti. Walja maranak qhipatxa, akham sasaw Proverbios librox iwxtʼäna: “Kunapachatix uñisirimax jan waltʼkani, ukhamarak aynachtʼkani ukkhaxa, jan kusisimti, janirak fiestsa luramti. Tatitutakix ukham luratamaxa janiw sumäkaniti, ukatsti jupan colerapax jupxatxa saraqtaniwa” sasa (Pro. 24:17, 18). Jehová Diosax chuymas sum uñtʼi ukat jaqin tʼaqhisitapat kusistan uks yatirakiwa, ukax janipuniw Jupatakix akchʼas walïkiti (Pro. 17:5). Jupaw uñisirinakasar mutuyaskani, ukatwa akham sistu: “Nayaruw waktʼitu mutuyaskañaxa, nayarakiw phuqhaskäxa” sasa (Rom. 12:19).
16. Janisay qamirïkstanxa, ¿kunjamsa visitanakar katuqtʼsna?
16 Job chachax katuqtʼasirïnwa (Job 31:31, 32). Jiwasax janisay jupjam qamirïkstanxa, “visitanak jutipansti sumrak katuq[tʼsnaxa]” (Rom. 12:13). Utar manqʼañataki maynir jawstʼañäni ukhaxa, janiw chʼama phayañ manqʼanak wakichañax wakiskiti. Ak amtapuniñäni: “Vaca aycha uñisiñampi manqʼañat sipansa, jukʼamp askiwa munasiñampi chʼuxñanaka manqʼañaxa” (Prov. 15:17). Kun manqtʼasisasa, munat jilat kullakanakasampix kusisita ukat chʼamañchtʼataw jikxatassna.
17. ¿Kunatsa jachʼa juchanakasxa jan imtʼañasäki?
17 Job chachan visitanakapaxa, Diosar yupaychañ tuqitxa chʼamañchtʼataw jikxatasipxäna, kunattix jupax taqi chuymaw katuqtʼirïna. Janiw nayra patak maranakan cristianonak taypin utjkäna ukham kʼari chuyman jaqinakjamäkänti, uka jaqinakax “jupanakataki aski apsuñataki[w]” kuns lurapxirïna (Jud. 3, 4, 16). Job chachaxa, janipuniw mayninakjama juchanakxa imxasirïkänti, janirakiw jaqinakar axsarasax jan arsusiñ munirïkänti. Jupaxa, Diosamp juchañchatäñatakisa ukat juchanakapat arsusiñatakisa jankʼakïnwa (Job 31:33-37). Mä urutï jiwasax jachʼa juchar purtʼassna ukhaxa, janiw suma jaqjam uñtʼatäñasatakik juchas imtʼañasäkiti. Jan ukasti, chiqapar sarnaqir jaqïtaswa uñachtʼayañasa, ¿kunjamsa? Juchas uñtʼasisa, uka juchanakat arrepentisisa, irpir chuymaninakat yanap thaqasa ukat kunatï chiqäki ukarjam sarnaqasa (Pro. 28:13; Sant. 5:13-15).
Chiqapar sarnaqir chachaw taripat uñjasi
18, 19. 1) Job chachax janipuniw irnaqirinakapar tʼaqhisiykänti sasaxa, ¿kunatsa sissna? 2) Luratanakapatï jan walïtap qhanstaspäna ukhaxa, ¿kun lurañatakis wakichtʼatäna?
18 Job chachaxa, chiqapänwa ukat taqi kuns yäparuw lurarakïna, ukatwa akham sispachäna: “Uraqinakaxax janiw naya tuqi arsusa alaxpacharu mayipkiti yapunakaxas janiw jachapkarakiti. ¡Ukampisa maynirutix achunakapa lunthatsta ukapachasti, jan ukax pampankirinakaru tʼaqhisiysta ukapachasa, uraqinakaxanx chʼaphinak trigot sipansa achpan, quranakaraki cebada lantisa jilantpan!” sasa (Job 31:38-40). Uka arunakaxa, Job chachax janipun yaqhanakan uraqip katuntasitapa ukat irnaqirinakapar janirak esclavonakjam irnaqayatapwa uñachtʼayistu. Jiwasaxa, jupjamarakiw chuymatpach Jehová Diosatakjam taqi kuns chiqapar lurañasa.
19 Job chachaxa, kimsa masinakapana ukat Elihú wayna nayraqatanwa taqi kun jakäwipat sum qhanañchäna, ukat ‘firmapampis’ ukhamaw siskaspa ukhamänwa. Ukat uñisirinakaparux jupa contra taripirinak nayraqatan qhanañchapxañapatakiw mayïna. Jan wali luratanakap qhanstaspäna ukhaxa, juchanakapat tʼaqhisiñatakix wakichtʼatänwa. Ukat taqi chʼamani Jehová Dios nayraqatan ukanak jaytasaxa, Diosan arsuniñapakwa suyaskäna, ukhamwa Job chachax arsusiñap tukuyäna (Job 31:35, 40).
Diosarux jan jithiqtas luqtsnawa
20, 21. 1) ¿Kunatsa Job chachax Diosat jan jithiktkäna? 2) ¿Kunsa Jehová Diosar jukʼamp munasiñatakix lurañasa?
20 Jehová Diosar wal munasitapatwa Job chachax Jupat jan jithiqtkänti ukat Diosax ukhamarakwa Job chachar munasïna ukat yanaptʼarakïna. Ukatwa Job chachax akham säna: “Jumaw jakañ churistaxa, munasiñamsa churarakistaxa, jumaw nayar uñjasa uywasiskistaxa” sasa (Job 10:12). Job chachax taqi chuymaw jaqi masipar munasïna, janitï ukham lurkaspäna ukhaxa, janiw Jehová Diosat askinak katuqkasapänti uk jupax yatïnwa (Job 6:14). Jehová Diosat jan jithiqtas sarnaqañ munapki ukanakaxa, taqi chuymaw Diosarusa ukat jaqi masiparus munasipxi (Mat. 22:37-40).
21 ¿Kunsa Jehová Diosar jukʼamp munasiñatakix lurañasa? Sapüruw Biblia liyiñasa ukat kuntï Diosat yatichkistu uka tuqinakats lupʼiñasaraki. Jupar yupaychañataki ukat khuyaptʼayasirïtapat yuspärañatakixa chuymatpachawa Diosar mayisiñasa (Fili. 4:6, 7). Qʼuchunak qʼuchusaw Diosar jachʼañchañasa ukat jan qhiparasaw markapamp tantachasiñasa (Heb. 10:23-25). Ukat qhispiyäwi tuqit suma yatiyäwinakxa yatiyañasarakiwa (Sal. 96:1-3). Taqi ukanaktï lurañänixa, Diosatakjamaw chiqaparjam sarnaqañäni ukat salmo qillqirjamarakiw akham sañäni: “Diosaruw jakʼachasï, ukaw nayarux kusisiyitu. Tatay, jumaw arxatirixätaxa” sasa (Sal. 73:28).
22, 23. ¿Kunsa Diosar taqi chuyma nayra luqtirinakax lurapxäna ukat kunsa jiwasax luraraktanxa?
22 Jehová Diosax nayrat jichhakamas kunayman luräwinakwa luqtirinakaparux churawayi. Noé chachax mä arka lurañapäna ukat ‘qhispiyañ chiqa arunakwa parlañapäna’ (2 Ped. 2:5). Josué chachaxa, israilitanakaruw Suma Uraqir irpantañapäna, ukat uka luräwipxa, “kuntï Diosan leyi libropanxa siski” uk ‘uruy arum’ liyisa ukat ukarjam lurasawa sum phuqäna (Jos. 1:7, 8). Nayrïr cristianonakasti, jaqinakaruw Jesusan arkirinakap tukuyapxañapäna ukat Qullañ Qillqatanakat yatxatañatakiw tantachasipxañaparakïna (Mat. 28:19, 20).
23 ¿Kunjamsa Diosan Apnaqäwip tuqi saytʼasitasxa ukat Jupar taqi chuyma luqtatas uñachtʼaysna? Diosan Arupat yatiyasa, jaqinakaru Jesusan arkirip tukuyasa, kuntï Bibliax siski ukarjam sarnaqasa, taman utjki uka tantachäwinakaru ukat jachʼa tantachäwinakar sarasa. Taqi ukanakaw Diosar jukʼamp luqtañataki ukat Jupan munañap phuqañatak yanaptʼistu ukat chʼamañchtʼarakistu. Taqi ukanak lurañax janiw añcha chʼamäkiti, kunattix Jehová Diosampi ukat Yuqapampiw yanaptʼaskistu (Deu. 30:11-14; 1 Rey. 8:57). Ukhamarusa jilat kullakanakasaw yanaptʼarakistaspa, kunattix jupanakax taqi kunxar Munañani Jehová Diosar jachʼañchañataki ukat Jupat jan jithiqtañatakiw chʼamachasisipkaraki (1 Ped. 2:17).
¿Kunjams qhanañchtʼasma?
• ¿Kunjamsa Jehová Diosan sarnaqañ tuqit kamachinakap uñjañasa?
• ¿Job chachan kuna luratapas jumatakix wali askipunixa?
• Job 31:29-37 qillqatarjamaxa, ¿kunjamänsa Job chachaxa?
• Taqiniw Jehová Diosar taqi chuyma ukat jan jithiqtas luqtsna sasinxa, ¿kunatsa sissna?
[Jisktʼanaka]
[29 janan fotopa]
Job chachjamarakiw jan jithiqtas Diosar taqi chuym luqtsna
[32 janan fotopa]
Taqiniw Diosar taqi chuyma luqtatas uñachtʼaysna