TROKIÑ ÑI CHILLKATUNGEAL 23
¡Kuñiwtuwküleaiñ ka eluwlayaiñ taiñ ngünenkangeal!
“Kuñiwtuwkülemün ka eluwkilmün tamün ngünenkayaetew tüfey engün tati ayükelu tamün kimeltuaetew ti falinochi dungu ka ti nütramkeelchi koyla ngünen dungu” (KOL. 2:8).
96 ÜLKANTUN Chaw Dios tañi Dungu trürümfal-lay
¿CHEM KIMAIÑ? *
1. Ñi feypilen Kolosense 2:4, 8, ¿chumkey Weküfü taiñ ngünenkayaetew?
WEKÜFÜ ayükey taiñ famentuafiel ta Jewba. Ñi femal tüfa, kidu eluwkey taiñ welulkayaetew, femngechi inanierpuafiel kidu tañi rakiduam. Tati Weküfü allmalltukey taiñ ayükeel mu, femngechi taiñ ngünenkayaetew, fey femal kidu tañi ayükeel (papeltunge Kolosense 2:4, 8).
2, 3. 1) Ñi feypilen Kolosense 2:8, ¿chumngelu feley taiñ ngüneduamafiel? 2) ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?
2 Welu, ¿rüf ngünenkapeafeiñmu may tati Weküfü? Femafuy llemay. Longkontukuaiñ, Pablo wirintukulel-lafi tati pu feyentulenolu ñi feypilen Kolosense 2:8. Doy may wirintukulelfi pu kristiano dullingelu Ngünechen ñi newen mu (Kol. 1:2, 5). Weküfü ayüniefuy ñi ngünenkayafiel pu kristiano feychi antü mu, fey ka femngechi küpa ngünenkakeeiñmu iñchiñ (1 Kor. 10:12). ¿Chumngelu am (chemu)? Feychi Weküfü ütrüfnakümngepalu Mapu mu, fey eluwkülekey ñi ngünenkayafiel Chaw Dios tañi pu che (Apok. 12:9, 12, 17). Kafey famülke mu pütrüley “tati wesake piwkengelu ka tati ngünenkachekelu”, fey amuley ‘tañi doy wesalkalerpual engün’ (2 Tim. 3:1, 13).
3 Tüfachi chillkatun mu, ngüneduamaiñ chumngechi ti Weküfü adümkey “ti falinochi dungu” taiñ welurakiduamelaetew. Fey kimaiñ küla “ngünen” ñi nieel ta Weküfü (Efes. 6:11). Wüne, peaiñ chumngechi tati Weküfü ngünenkafi pu israelche konpulu engün ti Feypikünuelchi Mapu mu ka chem kimürpuafuiñ tañi ngünenkangeel. Küpalechi chillkatun mu ngüneduamaiñ chumngechi norümtuafiel taiñ rakiduam welulkaeliyiñmu Weküfü. Fewla ngüneduamaiñ ñi rupan pu israelche.
WEKÜFÜ KÜPA NGÜNENKAFI PU ISRAELCHE ÑI POYEAFIEL KOYLAKE DIOS
4-6. Tañi feypilen Deuteronomio 11:10, 11, ¿chem weke adümuwün kimürpuy pu israelche ñi küdawafiel ti mapu?
4 Satana eluwi ñi ngünenkayafiel pu israelche, femngechi ñi poyeafiel ta koylake dios. ¿Chumi? Tati Weküfü kimniefuy pu israelche ñi duamnieel iyael, feymu allmalltuy tüfachi dungu mu. Mülekefulu pu israelche Egipto mapu mu, entukefuyngün ti ko Nilo pingechi lewfü mu, femngechi ñi wütrukoal tañi anümkael engün. Welu konpulu engün ti Feypikünuelchi Mapu mu, kimürpuyngün weke dungu chumngechi ñi nierpual iyael. Feytachi mapu mu ngelay fütrake lewfü, feymu duamfalngefuy ñi mawünal ka müleal ilwen (mülfen), femngechi ñi wütrukongeal fillke anümka. Biblia feypi: “Ti mapu chew tami puwal ka tami ngen-ngeal trürlay ta Egipto mapu mu, chew tami mülekefel. Üye mew ngankefuymi tami fün ketran ka newentu küdawkefuymi tami wütrukoafiel ti mapu, chumngechi ñi wütrukongeken fillke tukukan. Welu ti mapu chew tami puwal ka tami ngen-ngeal müley fütrake wingkul ka laf mapu. Rume küme wütrukongekey feychi mapu” (Deuteronomio 11:10, 11; 11:12-15; Is. 18:4, 5). Feymu küdawtuafuy pu israelche ñi kimürpual weke adümuwün ñi küdawal ti mapu, dew lalu kay wellin mapu mu pu doy adümuwlu feytachi küdaw mu.
5 Chaw Jewba feypifi tañi pu che ñi kaletun ñi mongen engün. Fewla duamfali ñi kimürpual we adümuwün ñi küdawafiel ti mapu. Fey ka feypikünufi: “Kuñiwtukulemün ka eluwkilmün tamün rulpaduamngeal, fey tamün poyeafiel koylake dios ka lukutulelafiel engün” (Deut. 11:16, 17). Rakiduamafuiñ ñi feypin ta Jewba ñi poyenoafiel tati pu koylake dios nüwkülelay ta küdawal ti mapu. Fey, ¿chumngelu am Jewba feypi tüfa?
6 Jewba kimniefuy pu israelche ñi amuafel chi tati pu kanaanche mu ñi doy kimürpual. Tüfa engün doy adümuwkefuy ñi küdawafiel ti Núm. 25:3, 5; Juec. 2:13; 1 Rey. 18:18). Fewla ngüneduamaiñ chumün Weküfü ñi ngünenkayafiel pu israelche.
mapu, feymu kimeltulelafuy tati pu israelche. Welu ka ngünenkayafuy engün, feymu kuñiwün-ngefuy tüfa. Pu kanaanche poyekefuy ta Baal, feymu ñi rakiduam engün pengelkefuy tañi feyentun. Kidu engün feyentukefuy Baal ñi ngen-ngeel ti kallfü wenu ka ñi wülkeel ta mawün. Jewba ayükelafuy tañi pu che ñi feyenturpual feytachi koylake feyentun. Welu pu israelche fentren rupa eluwi ñi poyeafiel ta Baal (¿CHEM KÜLA DUNGU FEMI WEKÜFÜ ÑI NGÜNENKAYAFIEL PU ISRAELCHE?
7. Konpulu pu israelche ti Feypikünuelchi Mapu mu, ¿chumi Weküfü ñi ngünenkayaetew?
7 ¿Chumi Weküfü ñi ngünenkayafiel pu israelche? Wüne, kidu ngüneduami pu israelche ñi duamnieel tañi wütrukongeal tañi anümka, fey allmalltuy tañi ayükeel mu engün. Afchi abril küyen mu puwal ta septiembre küyen müte mawünkelafuy ti Feypikünuelchi Mapu mu. Pu israelche duamniefuy ñi puwal octubre küyen tañi mawünal, femngechi ñi küme tripayal tañi nganel, fey ñi küme feleal engün. Weküfü rakiduamelfi pu israelche ñi duamfalngen inayentuafiel ñi wimtun tati pu poyekefilu koylake dios. Kidu engün konkefuy kiñeke wimtun mu ñi poyeafiel tañi pu dios, fey ñi eluaetew mawün. Kiñeke israelche müte maneluwkenofulu Jewba mu, koneltuyngün fillke wimtun mu ñi poyeafiel ti koyla dios Baal, feypingün reke “femngechi müten nieaiñ ta mawün”.
8. Weküfü, ¿ka chem chumi ñi ngünenkayafiel pu israelche? ¿Chumngechi kay?
8 ¿Ka chem chumi Weküfü ñi ngünenkayafiel pu israelche? Kidu kintukaduamfi pu israelche ñi konal pekan kudumuwün mu. Kakelu trokiñche femkefuy fillke ünufal dungu ñi poyeafiel tañi pu dios. Kiñeke wentru ka domo kudumchekefuy ngillatuwe ruka mu. Feytachi pu trokiñche poyefilu koylake dios kümelu trokikefi ñi kudumuwün chaf wentru, chaf domo engu ka kakelu pekan kudumuwün dungu (Deut. 23:17, 18; 1 Rey. 14:24). Feytachi pu che rakiduamkefuy tüfachi wimtun mu tutekefi tañi pu koylake dios, fey ñi doy kümelkayafiel ti mapu tañi wülal fentren iyael. Fentren israelche ayürpufingün tüfachi pekan kudumuwün, fey eluwingün ñi poyeafiel pu koylake dios. ¡Weküfü llemay ngünenkaeyew engün!
9. Oseas 2:16, 17 ñi feypilen mu, ¿chumi Weküfü ñi ngoymanentuñmayafiel pu israelche iney ngen ta Jewba?
9 Weküfü ka dungu femi ñi ngünenkayafiel pu israelche. Kidu ngoymanentuñmafi (upenentuñmafi) pu israelche iney ngen ta Jewba. Ti pelon wentru Jeremia ñi antü mu, Jewba feypi ñi chumün pu koylake pelon wentru. Kidu engün ayüniefuy pu israelche ñi ngoymanentuafiel Jewba ñi üy, Baal tañi duam mew (Jer. 23:27). Pu israelche üytuwelafi peno Chaw Jewba tañi üy, doy may Baal pitufingün. ¿Chem pin feychi üy? Tüfa ta “Ñidol” ka “Ngen-ngelu” pin ürke. Femngechi femlu engün, pu israelche rakiduamingün Jewba ñi trürkülen reke ta Baal mew, fey doy eluwingün ñi poyeafiel ta Jewba chumngechi ñi poyengeken ta Baal. Biblia feypi: “Tüfa ñi feypin ta Jewba: ‘Feychi antü mu, “iñche tañi füta” piaenew kidu, fey “iñche tañi ñidol” piwelayaenew. Fey katrütuafiñ kidu ñi üytuwenoafiel fillke adentun ñi poyengeken ta Baal, femngechi akordawelayafi ñi üy engün’” (Oseas 2:16, 17). *
FAMÜLKE MU, ¿CHUMNGECHI NGÜNENKACHEKEY WEKÜFÜ?
10. Famülke mu, ¿chumngechi ngünenkakefi Weküfü tati pu che?
10 Famülke mu, Weküfü amuley ñi ngünenkakefiel tati pu che kuyfi reke. Kidu allmalltukefi
pu che ñi ayükeel, rakiduamelkefi ñi wedalkalenon fillke pekan kudumuwün ka ngoymanentuñmakefi engün iney ngen ta Jewba, femngechi pu che ngünenkangerpukey. Wüne ngüneduamaiñ chumngechi tati Weküfü ngoymanentuñmakefi pu che chem ñi rakiduamkeel ta Jewba.11. Weküfü, ¿chumngechi ngoymanentuñmakefi pu che iney ngen ta Jewba?
11 Weküfü ngoymanentuñmakefi pu che iney ngen ta Jewba. Lalu Jesus ñi pu apostol, kiñeke kristianofaluwkelu eluwi ñi kimeltual koylake dungu (Hecho 20:29, 30; 2 Tes. 2:3). Tüfa engün welurakiduamelkefi pu che iney ngen ta Chaw Ngünechen. ¿Chumngechi? Rulpadungungelu tati Biblia, entuñmafingün Chaw Dios tañi üy, fey “Ñidol” tukulelfingün. Femngechi pu papeltukelu Biblia doy küdawtuyngün ñi kimal Jewba ñi trürnon ta kakelu “ñidol” nütramkangelu Biblia mu (1 Kor. 8:5). Kafey tüfachi pu kristianofaluwkelu “Ñidol” pikefi ta Jewba ka Jesus, femngechi pu che doy küdawtuy ñi kimal Jewba ka Jesus ñi trürnon engu (Juan 17:3). Feymu pu che doy feyenturpuy ñi kiñelen Chaw Ngünechen, kidu tañi newen ka Jesus, fey tüfachi kimeltun Trinidad pingelu tripalay Biblia mu. Kom tüfachi dungu rakiduamelkefi fentren che ñi kimfalngenon ta Chaw Ngünechen. ¡Müna weda koyla tati! (Hecho 17:27).
12. 1) ¿Chem amultukukey ti koylake religion? 2) Tañi feypilen Romanu 1:28-31, ¿chum tripakey ñi femün engün?
12 Weküfü allmalltukefi ñi rakiduamnieel podngechi dungu pu che. Kuyfi Israel mu, tati koylake religion amultukukefuy fillke pekan kudumuwün dungu, Weküfü ñi duam mu. Ka femngechi femkey famülke mu. Ti koylake religion kümelu trokikefi ñi yenien podngechi mongen tati pu che. Feymu fentren che “poyekefiñ ta Chaw Ngünechen” pikey, welu yeniekelay ñi mongen chumngechi ñi ayükeel ta Jewba. Ti apostol Pablo wirintukulelfi kiñe karta pu romache, fey feypi ñi chum tripan pu famentukefilu Chaw Dios ñi werkün dungu (papeltunge Romanu 1:28-31). Ti texto feypi pu che inakey “tati femnoafelchi dungu”. Tüfa ta fillke pekan kudumuwün dungu, fey koneltuley pu kudumuwkelu chaf wentru, chaf domo engün (Rom. 1:24-27, 32; Apok. 2:20). Feymu llemay, rume falin-ngey inanieafiel kom taiñ küme kimeltukeetew tati Biblia.
13. ¿Ka chem femkey Weküfü ñi ngünenkacheal?
1 Tim. 5:8). Fey amuliyiñ kolegio mu ka yafüluwliyiñ ñi küme tripayal tüfa, nierpuafuiñ femngechi adümuwün. Welu kuñiwtukuwaiñ, Weküfü allmalltukefi pu che tañi ayükeel mu. Fentren trokiñ mapu mu, pu wechekeche kimeltulelngekey falinke dungu kolegio mu, welu ka kimeltulelngekey ti kimün ñi mülen tüfachi Mapu mew. Fey rakiduamelngekey ñi rüf mülenon ta Chaw Ngünechen ka ñi inanoafiel tati Biblia. Pu wechekeche ka kimeltungekey kolegio mu: “Kom pu kimche feyentukey ti mongen ñi tripan tati evolucion mu” (Rom. 1:21-23). Welu kom feytachi kimeltun chaftukefi Ngünechen ñi “fütra kimün” (1 Kor. 1:19-21; 3:18-20).
13 Kom iñchiñ ayünieiñ nieal chem ñi duamnieel taiñ pu che, feymu ayünieiñ taiñ doy adümuwal (14. Pu inaniekelu ti kimün ñi mülen tüfachi Mapu mew, ¿chumkey?
14 Ti kimün ñi mülen tüfachi Mapu mew chaftukefi Chaw Jewba tañi feypikeel. Feytachi kimün kellukelafi pu che ñi inayal ñi chumken pu llowkelu Chaw Dios tañi newen, doy may ngüchaltukukefi pu che ñi inayal tañi “wesake illutun” (Gal. 5:19-23). Pu llowkelu pu che mew küpachi kimün mallmawkey, feymu kidutu kimkawün-ngekey engün müten (2 Tim. 3:2-4). Welu Chaw Jewba ayükelay ñi femngechi chengeal tañi pu poyekeetew, doy may kidu ayüniey ñi ñom piwkengeal engün (2 Sam. 22:28). Kiñeke kristiano konlu universidad mu inanierpufingün pu che ñi rakiduam, fey famentufingün chem ñi kimeltukeel Jewba. Ngüneduamaiñ chem rupayafuy famentufuliyiñ Jewba tañi ngülam.
15, 16. Ñi rupan kiñe lamngen, ¿chem kimeltukeeiñmu?
15 Kiñe lamngen yeniey doy 15 tripantu ñi küdawelkefiel ta Jewba fill antü, kidu feypi: “Fawtisawkülefun, feymu papeltukefun ka allkütukefun fente ñi kuñiwün-ngen konal ta universidad mu, welu famentufiñ feychi ngülam. ‘Feytachi ngülam iñche duamlafiñ’ pin”. ¿Chum tripay tüfachi lamngen? Kidu feypi: “Fentreñma chillkatukefun ka rume yafüluwkefun ñi küme wechurpual tañi universidad. Fentren duam niekefun. Feymu pepi ngillatukelafuiñ ta Jewba kuyfi reke. Kafey fente tañi ürkülen mu, ayüwmakelafun amuldungucheal Biblia ñi dungu ka küme pepikawkelafun trawün mu. Welu kimtukun, küme weniyewelafiñ ta Jewba fente tañi duamniefiel iñche ti universidad. Feymu elkünutufiñ tati”.
16 Tati universidad, ¿chem rakiduamelfi taiñ lamngen? Kidu feypi: “Yewelefun tañi feypial, welu tañi kimeltungeel universidad mu welurakiduamelenew. Feymu rakinieñmakefuiñ ñi welulkan kakelu che, doyelchi may tañi pu lamngen trawünche mu. Ayüniefun pu lamngen ñi femal fütrake dungu, ka püntüwkefun kidu engün mu. Alüñma rupay, welu famenturpufiñ feychi wedake rakiduam. Femngechi kimürpun fente kuñiwün-ngey famentuafiel taiñ ngülamtukeetew Jewba kidu ñi trokiñche mu. Tañi Wenu Chaw doy kimniey iñche mu chumngechi tañi kümelkaleal. ‘¡Allkütukafuli nga!’ feypiken fewla”.
17. 1) ¿Chem eluwküleaiñ taiñ femal? 2) ¿Chem ngüneduamaiñ küpalechi chillkatun mu?
17 Kom piwke mu famentuafiyiñ “ti falinochi dungu ka ti nütramkeelchi koyla ngünen dungu” ñi adümkeel Weküfü ñi ngünenieel. Turpu elkünulayaiñ taiñ ngünenkayaetew Weküfü (1 Kor. 3:18; 2 Kor. 2:11). Elkünulayaiñ Weküfü taiñ ngoymanentuñmayaetew iney ngen Jewba ka chumngechi ayükey taiñ poyeafiel. Inayafiyiñ Jewba ñi ngülam taiñ lif mongen nieal. Ka famentulayafiyiñ taiñ ngülamtukeetew Jewba. Welu kimtukuliyiñ kay taiñ welurakiduameletew Weküfü, ¿chumafuiñ ñi norümtuafiel taiñ rakiduam? Küpalechi chillkatun mu, ngüneduamaiñ chumngechi tati Biblia kelluafeiñmu ñi ngünenieafiel “kom wesake rakiduam” (2 Kor. 10:4, 5).
49 ÜLKANTUN Ayüwülmafiyiñ Jewba ñi piwke
^ parr. 5 Tati Weküfü adümuwkey ñi ngünenkayafiel pu che. Fey rakiduamelkefi ñi lifrelen engün, welu kidu ta rüf ngüneniekefi llemay. Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ kiñeke ngünen ñi adümkeel Weküfü ñi ngünenkacheal.
^ parr. 9 Versikulo 16 feypiley “iñche tañi ñidol”, welu tüfa ka rulpadungungeafuy “iñche tañi Baal”.
^ parr. 49 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Pu israelche kiñewlu pu kanaanche engün ngüchaltukungey ñi poyeafiel ta Baal ka ñi konal pekan kudumuwün mu.
^ parr. 52 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Kiñe iglesia elkünuy kiñe letrero, feychi kakerume kolor ñi nieel pengeli ñi kümelu trokikefiel engün ñi kudumuwün chaf wentru, chaf domo engün.
^ parr. 54 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Kiñe lamngen koni universidad mu. Tati kimeltuchefe feypi tati ciencia ka ti tecnologia küme elkünutuafuy itrokom wedake dungu ñi rupaken pu che, fey taiñ lamngen ka tañi pu kompañ ayüfi ñi feypin. Fey wüla Trawünwe Ruka mu, taiñ lamngen duamkülelay ñi kimeltumekengeel ka küme rakiduamkülelay pu lamngen mu.