1. ¿Chumabüiñ taiñ müleal Jewba mu?

 COM IÑCHIÑ ayüqueiñ taiñ elcünual tiempo taiñ müleal taiñ piuqueyenieelchi che iñchiñ. Por ejemplo, tati pu curehuen ayüqueingu tañi cüme rupaleal engu. Tati pu huechequeche ca ayüquei tañi cüme rupayal tañi pu hueni engün. Ca com iñchiñ ayüqueiñ taiñ ca femngechi femal taiñ pu peñi ca pu lamngen iñchiñ. Huelu doyelchi mai, ayüqueiñ taiñ rupayal tiempo Jehová iñchiñ. ¿Chumngechi femafuiñ? Llellipufiliyiñ, papeltufiliyiñ ta Biblia ca raquiduamliyiñ Jehová ñi chumngen mu ca com taiñ feipicünueteu mu. Rume falintuquefiyiñ taiñ femal com tüfa (Sal. 139:17).

2. ¿Chemu küdawngeabüi taiñ müleal Jewba mu?

² Iñchiñ ayüqueiñ taiñ rupayal ta tiempo Jehová iñchiñ, huelu quiñeque mu cüdaungeafui chi taiñ femal. ¿Chemu? Fentren duam nielu am iñchiñ taiñ cüdau mu, taiñ pu familia mu ca caquelu dungu mu, feimu cüdautuafuiñ taiñ elcünual tiempo taiñ llellipuafiel Jehová, papeltuafiel ta Biblia ca raquiduamal Jehová mu.

3. ¿Ka chem kuñiwün dungu müli?

³ Huelu, ¿chem dungu mu cuñiutucuhuafuiñ? Müna falin-ngefui taiñ cansatual ca taiñ cüme rupaleal caquelu  che iñchiñ. Huesa dungu no fel fei. Huelu fill semana femmequeliyiñ feichi dungu ca cuñiutucuunoliyiñ, nielayafuiñ tiempo taiñ poyeafiel ta Jehová. Loncontucuaiñ: cümefui taiñ cüme rupayal, huelu taiñ serfiafiel ta Jehová fei ta doi falin-ngefui (Prov. 25:27; 1 Tim. 4:8).

4. Tübachi kimelün mu, ¿chem ngütramkaaiñ?

⁴ Feitachi troquiñ quelluaiñmu taiñ cüme dullial chem tañi doi falin-ngen. Ca peaiñ chumngechi taiñ ngünamcanoal taiñ tiempo llellipufiliyiñ Jehová, papeltuliyiñ ca raquiduamliyiñ taiñ papeltun. Ca peaiñ chumngechi quelluqueiñmu tüfa.

5. Efesios 5:15-17, ¿chumngechi kellukebi (ingkakebi) pu wechekeche ñi doyümal doi küme dungu?

⁵ Dulliaimi tami nieal ta doi cüme mongen. Fentren huechequeche ramtuuquei chumal tañi mongen mu. Feipiafeyu chi tañi pu profesor ca pu familia testigongenolu ñi amual ta universidad mu, femngechi ñi nierpual cüme cüdau ca fentren plata. Femfule engün, niehuelayafuingün ta tiempo. Cafei tañi pu chau, tañi pu peñi ca pu lamngen, feipiafeyu tañi serfiafiel ta Jehová com tañi mongen mu. Femngechi dungu mu rupale quiñe hueche, ¿chumafui? ¿Chem quelluafeyu ñi cüme dullial? Papeltuafui Efesios 5:15-17 ca raquiduamafui tañi feipin mu (papeltunge). Ca ramtuhuafui: “¿Chem ayüquei Jehová tañi femal? Iñche, ¿chumafun tañi ngünamcanoal tañi tiempo?”. Acordayaiñ taiñ cuñihun-ngechi antü taiñ mülen. Ca pichilehuefui ti tiempo ñi apümcangeal Huecüfü ñi ngünenieel. Doi cümeafui taiñ cüme yenieal taiñ mongen taiñ ayühulafiel ta Jehová.

6. ¿Chem doyümi Maria? Ka, ¿chemu kümeabüi tañi bemün?

⁶ Loncontucuaiñ chem tañi doi falin-ngen. Taiñ ngünamcanoal taiñ tiempo, mülei taiñ cüme dullial doi falin-ngechi dungu. Raquiduamnge chem ñi rupan Jesús huitrancontumefilu Marta ca María. Marta rume ayüucülefui tañi pemeteu ta Jesús, feimu deumalelfi quiñe cüme iyael. Huelu María, ¿chumi? María anücünuhui ñi allcütuafiel ta Jesús tañi enseñayaeteu. Tañi femün ta Marta huesacünulai, huelu Jesús feipi ta María dulli tati doi cümelu (Luc. 10:38-42). María ngoimafui chi chem tañi in feichi antü, huelu ngoimalai chem tañi enseñaeteu ta Jesús. María müna falintufui ti tiempo ñi rupan Jesús engu. Iñchiñ ca falintuquefiyiñ ti tiempo taiñ rupaquen Jehová iñchiñ. Feimu, llellipufiliyiñ Jehová, papeltuliyiñ Biblia ca müleliyiñ trahun mu, ¿chumafuiñ taiñ ngünamcanoal taiñ tiempo? Peafiyiñ.

7. Ngillatual, papiltual ka ñochi rakiduamal, ¿chemu müna balingi?

⁷ Quimtucuaiñ taiñ ngillatun, taiñ papeltufiel Biblia ca taiñ raquiduamün taiñ papeltuel mu, femngechi pengelquefiyiñ Jehová taiñ poyefiel. Ngillatun mu nütramcaquefiyiñ Jehová (Sal. 5:7). Papeltufiliyiñ Biblia, iñchiñ llouqueiñ Jehová tañi quimün (Prov. 2:1-5). Ca raquiduamlu iñchiñ taiñ papeltufiel, quimürpuiñ Jehová tañi chumngechi chengen. Ca quimürpuiñ Jehová ayüquei ñi cümeque dungu femal com  pu che mu. Femliyiñ com tüfa, ngünamcalayaiñ taiñ tiempo. Feimu, ¿chem quelluafeiñmu taiñ cüme llellipual, cüme chillcatual ca cüme raquiduamal taiñ papeltuel mu?

8. Mülelu Jesu angken mapu mu, ¿chem kimeleleiñmu kidu tañi bemün?

⁸ Quintuaiñ cheu taiñ tüngcüleal. Raquiduamaiñ chumngechi ñi femün ta Jesús. Amuldungupalu Mapu mu, 40 antü mülepui desierto mu (Luc. 4:1, 2). Feiti mu mülepulu, llellipufi Jehová ca raquiduami Jehová ñi ayüqueelchi dungu mu. Tüfa quellueyu ñi chaftuafiel chem huesaque dungu rume. ¿Chem quimeltueiñmu ñi femün? Fentren che mülele taiñ ruca mu, huecun tripayafuiñ femngechi tüngcülen mu llellipuafuiñ Jehová. Femngechi femi taiñ lamngen Julie pingelu ñi llellipuafiel ta Jehová. Feichi lamngen mülei ñi huentru engu müten, huelu rume pichifui tañi ruca. Fei, ¿chem chumquei ñi llellipuafiel Jehová? Fei feipi: “Fill antü amuquen plaza meu. Feiti mu quisulequen ca cüme llellipuquefiñ Jehová”.

9. Jesu bentren duam niebülu ume, ¿chumngechi pengeli tañi balintubel ñi weniyewün Jewba engu?

⁹ Jesús mülepalu Mapu mu, fentren cüdau niequefui, niequelafui reque ta tiempo. Cheu rume amui, hualloñmalequefui che mu. Femfui rume, huelu elcünuquefui tiempo ñi llellipuafiel Jehová quisulen mu. Quiñe rupa, rume fentren che mülefui hulngiñ ruca meu ñi peafiel ta Jesús, fei quellufi engün. Cafei epe huntu, huitripai, amui cheu ñi quisuleal fei eluhui ñi llellipual (Mar. 1:32-35).

10, 11. Mateo 26:40, 41 tañi eipin, Jesu ¿chem ngülamtubi tañi inaneketu? Welu, ¿chem upai?

¹⁰ Quiñelehuechi pun petu ñi lanon ta Jesús, ca quiñe rupa amui cheu ñi tüngcüleal femngechi ñi llellipuafiel Jehová ca raquiduamal. Amui ta Getsemaní pingechi jardin mu (Mat. 26:36). Feiti mu, Jesús quimeltufi tañi pu discipulo quiñe falin dungu.

¹¹ Peaiñ chem ñi rupan. Puulu engün Getsemaní pingechi jardin mu, doi rangi punpelai. Jesús feipifi tañi pu discipulo ñi trepeleal, fei amui ñi llellipual (Mat. 26:37-39). Huiñotulu, umaucülei engün. Fei ca huiño feipifi: “Trepelemün, ca ngillatulemün” (papeltunge Mateo 26:40, 41). Jesús quimniefui tañi pu discipulo ñi rume cansalen. Feimu Jesús cutranpiuqueyefi ca feipifi engün: “Tamün cuerpo yafüngelai”. Tunte ngülamtungefui engün rume,  ca epu rupa Jesús peeyu ñi umautulen engün (Mat. 26:42-45).

12. Bill rakiduamküleliiñ kam abeluwliiñ, ¿chumabüiñ tañi ngillatual?

¹² Cüme dulliaiñ chumül taiñ llellipual. Quiñeque mu, iñchiñ rume cansalequeiñ, fei müte nielaiñ nehuen taiñ llellipual. Femngechi dungu mu rupaliyiñ, ¿chumafuiñ? Quiñeque pu peñi ca pu lamngen pun meu llellipuquefuingün, huelu rume cansalefuingün. Feimu, feula nagantü mu llellipuqueingün. Caquelu peñi ca lamngen lucutulen cam anülen llellipuqueingün, feimu doi cüme tripaquei ñi ngillatun engün. Huelu quiñeque mu rume cansaleafuiñ, fei cüpa ngillatuquelaiñ. Fei, ¿chumafuiñ? Feipiafiyiñ Jehová taiñ chum duamcülen, fei entendeaiñmu (Sal. 139:4).

13. Mülelu iñchiñ Jewba mu, ¿chemu bamentuabeiñmu nieal kiñe electronico chemkün?

¹³ Petu papeltuliyiñ, nielayaiñ chem no rume taiñ huelulcayaeteu. Taiñ doi cüme hueniyeafiel Jehová, llellipulayafiyiñ müten. Ca mülei taiñ chillcatual ta Biblia ca amual taiñ trahun mu. Fei, petu papeltuliyiñ Biblia ca müleliyiñ taiñ trahun mu, ¿chumafuiñ taiñ ngünamcanoal taiñ tiempo? Ramtuhuaiñ: “¿Chem catrütuñmayafeneu tañi papeltual ca cüme allcütual trahun mu?”. Mütrümngerumeafuiñ telefono mu, llohuafuiñ quiñe correo cam quiñe mensaje. Rume quelluqueiñmu ti celular. Huelu quiñeque adümuhun-ngechi che feipiquei ayüliyiñ taiñ femal quiñe dungu, huelu taiñ adquiñ mu nieliyiñ taiñ celular, tüfa catrütuñmayafeiñmu. Quiñe quimche feipi: “Taiñ adquiñ mu nieliyiñ taiñ celular, cañpüle miyahuafui taiñ raquiduam”. Raquiduamnge: fütraque trahun mu mülei taiñ chongümafiel ti telefono femngechi huelulcanoafiel ta caquelu. Ca femngechi femafuiñ papeltuliyiñ Biblia, femngechi chem no rume huelulcalayafeiñmu iñchiñ.

14. Filipenses 4:6, 7 tañi eipin, ¿chumki Jewba taiñ kelluatu?

¹⁴ Llellipuafiyiñ Jehová taiñ quelluaeteu. Petu papeltuliyiñ Biblia taiñ ruca mu cam müleliyiñ trahun mu, fei cañpüle miyaule taiñ raquiduam, llellipufemafiyiñ ta Jehová taiñ quelluaeteu.  Quiñeque mu fill raquiduamcüleafuiñ, fei cüdautuafuiñ taiñ cüme papeltuafiel Biblia. Fei, ¿chumafuiñ? Llellipuafiyiñ Jehová taiñ eluaeteu tañi cüme tüngün, femngechi cuñiutucuaiñmu taiñ piuque ca taiñ raquiduam (papeltunge Filipenses 4:6, 7).

15. ¿Chemu müleal Jewba iñchiñ kümelkaabeiñmu?

¹⁵ Nütramcafiliyiñ Jehová, allcütufiliyiñ ñi feipin ca raquiduamliyiñ quisu meu, müna quelluaiñmu. ¿Chumngechi? Hune, cüme dulliaiñ taiñ chumal. Biblia feipi tati che “quimche engu miyauquelu ca quimchengeai” (Prov. 13:20). Jehová doi quimün-ngei, feimu doi nütramcafiliyiñ ca allcütufiliyiñ, iñchiñ doi quimchengeaiñ. Cafei, com taiñ dulliel mu ayühulafiyiñ ta Jehová.

16. ¿Chemu müleal Jewba iñchiñ kelluaiñmu taiñ doi küme kimeltuchebe ngeal?

¹⁶ Epu, doi cüme quimeltucheafuiñ. Quimeltufiel mu ta che, quelluquefiyiñ ñi doi fülconal Jehová mu. ¿Chumngechi femafuiñ tüfa? Doi llellipufiliyiñ Jehová ca doi quimürpufiliyiñ, doi piuqueyeafiyiñ. Fei doi cüme quelluafuiñ pu che ñi piuqueyerpuafiel engün ta Jehová. Femngechi femi Jesús. Quimeltulu Chau Dios ñi dungu, femngechi pengelquefui fente tañi piuqueyefiel ta Jehová. Pu che ngüneduamlu Jesús fente tañi piuqueyefiel ta Jehová, quisu engün ca femngechi femi (Juan 17:25, 26).

17. ¿Chemu ti ngillatun ka papiltun newentuabi taiñ maneluwün?

¹⁷ Cüla, doi feyentuaiñ Jehová mu. Iñchiñ llellipufiliyiñ Jehová ca ngüneduamliyiñ taiñ allcütuñmaqueteu ca quelluqueteu, doi maneluuqueiñ quisu meu (1 Juan 5:15). ¿Ca chem quelluafeiñmu taiñ doi maneluhual Jehová mu? Mülei taiñ cüme ngüneduamafiel ta Biblia (Rom. 10:17). Huelu taiñ doi maneluhual Jehová mu, ngelai taiñ re papeltuafiel Biblia taiñ nieal quimün müten. ¿Ca chem mülei taiñ femal? Peafiyiñ.

18. ¿Chemu ñochi rakiduamaiñ? Eipinge kiñe ngütram.

¹⁸ Mülei taiñ raquiduamal taiñ petu quimelchi dungu meu. Peaiñ chem ñi rupan ti huentru huirintuculu ti Salmo 77. Fei huesa duamcülequefui. ¿Chumngelu? Raquiduamquefui Jehová ñi quelluhuenofiel pu israelita. Pun cüme umautuquelafui rume (Sal. 77:2-8). Fei  ramtuuquefui: “¿Ngoimaquepeiñmu mai ta Chau Dios taiñ füreneaeteu? ¿Cam fente tañi lladcülen mu cutrantupiuqueyehuequelaeiñmu?” (Sal. 77:9). Fei, ¿chumi? Feipifi ta Jehová: “Raquiduamtucuniean com tami femqueel, ca cüme ngüneduamnieafiñ chumngechi tami yeuquen caquelu engün” (Sal. 77:12). Tüfachi salmista quimniefui Jehová ñi chumngechi quelluquefiel ca cutranpiuqueyequefiel tañi pu che cuifi (Sal. 77:11). Raquiduamlu tüfa mu, doi maneluhui Jehová ñi turpu quisucünunoafiel tañi pu che (Sal. 77:15). Ca femngechi femaiñ iñchiñ. Raquiduamaiñ chumngechi Jehová quelluquefi tañi pu che famülque mu ca chumngechi quelluqueiñmu quisuque iñchiñ. Femngechi doi maneluhuaiñ quisu meu.

19. Taiñ müleal Jewba iñchiñ, ¿ka chumngechi kümelkaabeiñmu?

¹⁹ Ca meli, ngillatuliyiñ ca papeltuliyiñ Biblia, doi piuqueyerpuafiyiñ Jehová. Tüfa müna cümelcaqueiñmu. ¿Chumngelu? Piuqueyefiliyiñ Jehová inayafiyiñ tañi feipin, eluhuaiñ taiñ femal re cümeque dungu taiñ ayühulafiel ca nehuencüleaiñ taiñ chaftuafiel rupale huesaque dungu (Mat. 22:37-39; 1 Cor. 13:4, 7; 1 Juan 5:3). Rume falintufali taiñ hueniyenieafiel taiñ piuqueyen Chau Jehová (Sal. 63:1-8).

20. Tami doi müleal Jewba mu, ¿chumaimi?

²⁰ Loncontucunieaiñ: llellipuliyiñ, papeltuliyiñ Biblia ca raquiduamliyiñ taiñ papeltun, femngechi poyequefiyiñ ta Jehová. Femaiñ Jesús reque. Quintuaiñ cheu taiñ tüngcüleal taiñ llellipuafiel Jehová ca taiñ papeltual. Petu papeltuliyiñ Biblia ca müleliyiñ trahun mu, chem no rume catrütulayaiñmu. Cafei, pediafiyiñ Jehová taiñ quelluaeteu. Ngünamcanoliyiñ taiñ tiempo, Jehová cümelcayaiñmu ca eluaiñmu afnoachi mongen (Mar. 4:24).