БИОГРАФИЯ
«Бис белен! Бисти ийигер!»
СЛЕР јарчылар керек болуп турган јерге, ол эмезе ӧскӧ ороонго кӧчӱп барарга сананып турганаар ба? Эйе болзо, слерге Бергам ака-эјениҥ јӱрӱмин билип аларга јилбилӱ болор.
Джек ле Мари-Лина 1988 јылдаҥ ала Кудайга ӧйин толо берип кожо иштейдилер. Олор солынталарга тӱрген ӱренижерге ӱренип алган, анайып французский филиалга кирип турган Гваделупа ла Французский Гвианада теократический башка-башка јакылталар бӱдӱрген. Бу интервьюде бис олорды бойы керегинде бир эмеш куучындап берзин деп сурадыс.
Кудайга ӧйӧӧрди толо берип иштеерге, слерди не кӱӱнзеткен?
Мари-Лина: Мениҥ кичинек тужым Гваделупада ӧткӧн. Энемле кожо јаантайын кере тӱжине јарлап туратаныс деп санаамга кирет. Ол јарлаар ишке сӱреен эрчимдӱ туружатан. Мен улусты сӱӱп јадым, оныҥ учун 1985 јылда школды божодоло, пионердиҥ ижин баштагам.
Джек: Мен бала тужымда Кудайга ӧйин толо берип иштеп турган јарчыларла кӧп куучындашкам. Олор јарлаар ишти тыҥ сӱӱген. Каникулдардыҥ ӧйинде мен подсобный пионер болуп туратам. Кезикте бис амыраар кӱндерде пионерлерле кожо олордыҥ јарлап турган јерлерине автобусту барып туратаныс. Бис кере тӱжине јарлаган кийнинде, пляжка баратаныс. Бу сӱрекей јакшы ӧй болгон!
1988 јылда мен Мари-Линала биле тӧзӧгӧм. Оноҥ удабай ла бойымга: «Бисти не де тутпай јат. Јарлаар ишке оноҥ кӧп туружар аргабыс бар» — деп санангам. Оныҥ учун Мари-Лина ла чылап, текши пионердиҥ ижин баштагам. Бир јыл ӧдӧ берерде, бисти пионер иштиҥ сургалына кычырган, оныҥ кийнинде бис специальный пионерлердиҥ ижине кӧстӧлгӧнис. Озо баштап Гваделупаныҥ јуундарында иштегенис, оноҥ бисти Французский Гвианага кӧчсин деп сураган.
Слер башка-башка јерлерде јарлаганаар. Солынталарга ӱренижерге слерге не болушкан?
Мари-Лина: Французский Гвиананыҥ Бет-Элинде иштеп турган акалар, бистиҥ сӱӱген ӱлгерис Исаия 6:8 деп, билер болгон. Оныҥ учун олор биске телефон соксо, кокырлап мынайып сурайтан: «Сӱӱген ӱлгеригерди ундыбадаар ба?» Бу сӧстӧрдӧҥ, биске ӧскӧ јерге кӧчӧр керек деп, оҥдоп ийеле: «Бис белен! Бисти ийигер!» — деп айдатаныс.
Јаҥы јерге барзаас, оны мынаҥ озо јарлаган јерисле тӱҥдештирбейтенис. Оноҥ башка бар немени
баалаарга биске кӱч болор эди. Анайда ок ака-эјелер бисле качан таныжарын сакыбай, олорло бойыс таныжатаныс.Джек: Алдында кезик ака-эјелер бисти олордоҥ јӱрбезин деп кӱӱнзеп, бисти кӧчпӧзин деп сӧстӧп туратан. Је Гваделупанаҥ јӱрӱп каларыста, бир ака биске Иисустыҥ Матфей 13:38-теги сӧстӧрин эске алындырган. Ондо: «Кыра — бу телекей» — деп бичилет. Оноҥ ло бери, јарлаарга кайдӧӧн дӧ кӧчӱп јатсаас, тӱҥей ле бир ле кырада иштенедис деп ундыбай јадыс. Нениҥ учун дезе баштапкы јерде — јарлайтан јер эмес, је улус турар учурлу. Бис озо ло баштап улуска болужарга кӱӱнзейдис.
Јаҥы јерге кӧчӱп келзеес, ондо до улус ырысту јадып турган деп кӧрӧдис, оныҥ учун олор ло чылап јӱрерге албаданадыс. Андагы улустыҥ јиген курсагы башка болордоҥ айабас, је бис су-кадыгысты ундыбай да турзаас, јиген-ичкен курсагыс олордый ла ошкош болот. Бисти кайдаар да аткарза, кӧстӧлгӧн јеристи јаман айтпаска албаданадыс.
Мари-Лина: Бис јербойындагы јарчылардаҥ кӧп немеге ӱренип јадыс. Французский Гвианага кӧчӱп ле келеристе болгон бир учурал сагыжыма кирет. Биске јарлап барар керек болгон. Је тышкары коркышту тыҥ ургун јааш јаап турарда, јааштыҥ ӧдӧрин сакып алар керек деп сананганыс. Је бир эје: «Је, барактар ба?» — деерде, мен кайкай береле айттым — «Канай? Ондо јааш кӧнӧктӧп урулып јат!» А ол меге: «Зонтиктер алала, велосипедтӱ барарыс» — деген. Анайып, мен зонтты колго тудуп, велосипедтӱ маҥтадарга ӱренип алгам. Ӱренип албаган болзом, јааштар болуп турган айларда јарлап болбос эдим!
Слер 15 кире катап кӧчкӧнӧӧр. Кӧчӧргӧ сананып тургандарга кандый јӧптӧр айдып берер эдеер?
Мари-Лина: Кӧчӱштеҥ улам јаан ченелтелер болордоҥ айабас. Оныҥ учун јаҥы јерге келзе, јадатан јерди бойыҥа јараар эдип јазап аларга јараар. Ол тушта јарлаар иштиҥ кийнинеҥ јанып келеле, амырап тыштанарга јакшы.
Джек: Бис јаҥы турага кӧчӱп келзеес, мен кӧп сабада стенелерин ӧскӧ ӧҥлӧ будып јадым. Кезикте филиалдагы акалар бисти кандый бир јерде узак артпазысты билип: «Джек, бу јорукта стене будып, ӧй јылыйтпазаҥ кайдаар!» — деп, кокырлап тургулайт.
Мари-Лина јӧӧжӧни сӱрекей эптӱ јууп јат! Ол ӱзе немени коробкаларга салып, тыштына «Јунунар
немелер», «Орын-тӧжӧк», «Айак-казан» ла оноҥ до ӧскӧ сӧстӧр бичип салат. Оныҥ учун јаҥы јерге кӧчӱп келзеес, нени кажы кыптӧӧн апарарын билип јадыс. Анайда ок ол кажы ла коробкада нени салганын бичип салат. Бу дезе, керектӱ немени капшай таап аларга болужат.Мари-Лина: Бис кӧчӧргӧ ӱренип алганыстаҥ улам, ӧй јылыйтпай, тӱрген ле јарлап баштайдыс.
Агару ижигерди толо бӱдӱрерге, слерге ӧй канайып једип турган? (2 Тим. 4:5).
Мари-Лина: Бис понедельник кӱндерде амырап јадыс ла туштажуларга белетенедис, а вторник кӱннеҥ ала јарлап баштайдыс.
Джек: Бис бир айда канча да саат бӱдӱрер учурлу да болзоос, баштапкы јерге оны эмес, је јарлаар ишти тургузадыс. Бистиҥ бастыра јӱрӱмис јарлаар ишле колбулу. Оныҥ учун айылдаҥ чыкканыстаҥ ла ала кайра јанып келгенчес, туштаган ла улусла куучындажарга албаданадыс.
Мари-Лина: Темдектезе, амырап барып јатсаас, мен јаантайын буклеттер кожо алып јадым. Кезик улус бис олорго бойысты Иегованыҥ Керечилери деп айтпаган да болзоос, бистерге базып келеле, кычыратан бичик сурагылайт. Оныҥ учун бис тыш-бӱдӱмисти ле бойысты канайып тудунып турганысты јаантайын ајаруга алып јадыс. Мыны улус кӧрӱп ийет.
Джек: Анайда ок айылдаштарыска кере болзын деп, јакшы керектер эдип јадыс. Мен бистиҥ оромды сӱре-чӧптӧҥ лӧ тӱжӱп калган јалбырактардаҥ арутап јадым. Айылдаштар мыны кӧрӱп, кезикте мынайып сурагылайт: «А меге Библия беререер бе?»
Слер ыраак јерлерде кӧп јарлап јадыгар. Слерге эҥ ле тыҥ кандый учурал санаагарга артып калган?
Джек: Гвианада кезик јерлерге једерге коркышту кӱч келижет. Анайып кӧп сабада бир неделениҥ туркунына 600 кире километр јаман јолдор ӧдӱп јадыс. Меге анчада ла Амазонканыҥ аралдарында јажынып калган Сент-Эли деген деремне барып јӱргенис санаамга артып калган. Ого једерге озо баштап моторный кемелӱ, оноҥ јаан машиналу канча саат барганыс. Андагы улустыҥ кӧбизи алтын казып, азыранып јат. Бистер олорго бичиктер береристе, олор сӱреен тыҥ сӱӱнип, берӱ (пожертвование) эдип, јаан эмес алтын самородоктор берген! Эҥирде бис олорго бистиҥ организацияныҥ кинолорыныҥ бирӱзин кӧргӱскенис. Оны кӧп улус кӧргӧн.
Мари-Лина: Канча да јыл кайра Джекти Камопи деген деремнеде Кайраканныҥ Эҥирине куучын-эрмек айтсын деп сураган. Ол деремнеге јетире Ояпок деген суула моторный кемелӱ тӧрт саат барганыс. Бу сӱрекей јилбилӱ учурал болгон!
Джек: Эйе, сууныҥ јабызай берген јерлеринде чочыдылу болгон, нениҥ учун дезе кеме таштарга сайылып калардаҥ айабас. Андый јаан таштарды кӧрзӧгӧр коркынчагар келер! Биске ченемелдӱ проводник јокко кӱч болор эди. Андый да болзо, бу јол-јорык биске јараган. Ол деремнеде алты ла Керечил јаткан, је Кайраканныҥ Эҥирине 50 кире кижи келген. Олордыҥ тоозында индеецтер де болгон!
Мари-Лина: Јиит ака-эјелер Иеговага оноҥ кӧп иштеерге турган болзо, олордо до кӧп јилбилӱ учуралдар болор. Андый учуралдарда Иеговага иженер керек. Ол тушта кижиниҥ бӱдӱмјизи тыҥыйт. Бис Иегованыҥ болужын јӱрӱмисте кӧп кӧрӱп јадыс.
Слер тилдер ӱренип алдыгар. Слерде аҥылу јайалталар бар ба?
Джек: Је кайдаҥ база! Мен бу тилдерди керек болгоны учун ӱренгем. Бир катап меге «Каруулчы шибеени» шӱӱжерин сранан-тонго * деп тилге ӧткӱрерге келишкен. Мынаҥ озо, бу тилге јуунда Агару Бичикти кычырар јакару да албаган болгом! Туштажуныҥ кийнинеҥ, бир аканаҥ: «Канайып ӧткӱрдим?» — деп сураарымда, ол — «Сӱреен јакшы ӧткӱргеҥ, је чынынча болзо, кезик немени бис оҥдободыс» — деп айткан. Меге балдар кӧп болушкан. Олор јастыра айтканымды айдып беретен, а јаан улус дезе, качан да айтпайтан. Оныҥ учун кӧп немеге балдардаҥ ӱренгем.
Мари-Лина: Бир катап меге португальский, французский ле сранан-тонго тилдерге ӱредӱлер
ӧткӱрер керек болгон. Бир эје меге, ӱредӱни озо баштап кӱч тилге, оноҥ јеҥил тилге ӧткӱрзин деп айткан. Кийнинде, бу јӧптиҥ ойгорын оҥдоп ийгем.Меге эки тилге ӱредӱ ӧткӱрер керек болгон. Баштапкызы — сранан-тонго тилге, экинчизи — португальский. Экинчи ӱредӱни баштап ийеримде, мениле кожо болгон эје: «Мари-Лина, бу кижи сениҥ тилиҥди айлабай туру!» — деп айдып ийерде, кӧрзӧм, Бразилия јериниҥ ӱй кижизиле португальский тилдиҥ ордына, сранан-тонго тилге куучындажып турган эмтирим!
Слерди кожо иштеген ака-эјелер сӱреен сӱӱп јат. Олорло најыларжарга нени эткенеер?
Джек: Укаа сӧстӧр 11:25-те айдылганыла, кысканбас кижиниҥ ижи једимдӱ болот. Бис улуска болужарга бойысты бир де кысканбай јадыс. Каандыктыҥ Туразында кандый бир иш эдетен тушта, акалар меге мынайып айдат: «Оны јарчылар эткей ле». А мен: «Је мен база јарчы не.— Кандый бир иш бар болзо, мен оны сӱӱнип эдерим» — деп айдадым. Бистиҥ кажыбыска ла бош ӧй керек болот. Је бойыстыҥ керектерис ака-эјелерге болужарга буудак болбозын деп кӱӱнзейдис.
Мари-Лина: Бис ака-эјелерисле акту кӱӱнистеҥ јууктада таныжып аларга албаданадыс. Анайып, бис олордыҥ балдарын качан алып беретенин эмезе олорды школдоҥ качан алатанын билип ийедис. Бого болуп, бойыстыҥ эдетен керектеристи солып јадыс. Ака-эјелериске болужып турзаас, бис олорго јуук најылар болуп каладыс.
Кӧп јарчылар керек болгон јерде јарлаганаар слерге кандый алкыштар берген?
Джек: Кудайга ӧйисти толо берип иштегенис јӱрӱмисти байыдып салган. Бисте ар-бӱткенде болуп, Иегованыҥ јӱзӱн-јӱӱр јайаанын кайкап кӧрӧтӧн арга кӧп болот. Кӱчтер де болуп турза, бис амырысты јылыйтпай јадыс, нениҥ учун дезе бис кайда да болзоос, Кудайдыҥ албатызыныҥ болужына иженер аргалу.
Јиит тужымда, черӱге барбаганым учун, Французский Гвианада тӱрмеде отургам. Је мен бу ороонго миссионер болуп кайра келерим ле тӱрмелерде јарлаарым деп качан да сананбагам. Иегова биске кӧп алкыштар берген!
Мари-Лина: Меге улуска болужарга јарап јат. Бу меге эҥ јаан сӱӱнчи берет. Анайда ок Иегова Кудайыска иштеп турганыстаҥ бой-бойыска јуук болодыс. Кезикте Джек кандый бир билениҥ кӱӱнин кӧдӱрерге, айылыска кычырып ийек дезе, мен база анайып ла сананып турум деп айдадым! Бис экӱниҥ санаабыс кӧп учуралдарда тӱҥей болот.
Джек: Тоолу јыл кайра меге рак простаты деп диагноз тургузылган. Мен Мари-Линага (ого мыны угарга јарабай да турган болзо) мынайып айдадым: «Кару эжим, мен эртен де божойтон болзом, је јӱрӱмим калас ӧтпӧгӧн деп сӱӱнип јадым. Нениҥ учун дезе мен бастыра јӱрӱмимди чыннаҥ ла баалу кӧгӱс керектерге бергем» (Баш. 25:8).
Мари-Лина: Иегова биске мындый аргалар ачып, јилбилӱ јакылталар берер деп, качан да бодобогоныс. Бисте алкыштар сӱрекей кӧп! Иегова бисти артыргыспас деп, бир де алаҥзыбай јадыс, оныҥ учун оныҥ организациязы кандый да јакылта берзе, бис оны бӱдӱрерге белен. Керек болзо, эмди де кӧчӱп барар эдис!
^ 32 абз. Сранан-тонго деген тил кулданышта јӱрген английский, нидерландский, португальский ле африканский укту улустыҥ ортозында табылган.