SANE BIMI 6
Kɛ Ma Plɛ Kɛ Da Juami Bi A Nɔ Nyɛmi Nya Ha Kɛɛ?
MƐNI O MAA PEE?
Mo susu si fɔfɔɛ nɛ ɔ he nɛ o hyɛ: Benɛ Brian na e sukuu bi enyɔ nɛ a ma a, e mi mi sã lɛ. Otsi nɛ ɔ mi pɛ ɔ, a ka si enyɔ sɔuu kaa a ma ha nɛ e nu sigaleti. A ma lɛ kami nɔ́ nɛ ji si etɛne.
Kekle nyumuyo ɔ de ke:
“Mwɔnɛ ɔ hu mo pɛ nɛ o ngɛ nyɛɛe lo? I suɔ nɛ ma ngɔ huɛ ko kɛ tsɔɔ mo.”
“Huɛ” ɔ nɛ e ngɛ tsɔɔe ɔ ngɛ e kotoku mi. E kɛ e nine wo e kotoku ɔ mi nɛ e je nɔ́ ko kɛ ngɛ Brian hae.
Brian na sigaleti ngɛ nyumuyo ɔ nguɛ kpɛ. Brian mi mi sã lɛ wawɛɛ nitsɛ.
Brian de ke: “Tse i de nyɛ momo ke i nui . . . ”
Nyumuyo enyɔne ɔ po munyu ɔ mi nɛ e de ke: “Sawaletsɛ!”
Brian kɛ kã de ke: “Pi sawaletsɛ ji mi!”
Nyumuyo enyɔne ɔ ngɔ e nine kɛ fɔ Brian kuɛ mi nɛ e kɛ gbi blɛuu de Brian ke: “Mo sɔle ngɛ ye dɛ nɛ o nu kɛkɛ.”
Kekle nyumuyo ɔ wo sigaleti ɔ nɔ kɛ su Brian hɛ mi haa, nɛ e ba e gbi si kɛ de lɛ ke: “Wa be nɔ ko dee. Nɔ ko nɔ ko be lee.”
Ke mo ji Brian ɔ, mɛni o maa pee?
MOO MLƐ NƐ O SUSU HE!
Anɛ Brian huɛmɛ ɔmɛ susu nɔ́ nɛ a ngɛ pee ɔ he saminya lo? Anɛ mɛ nitsɛmɛ nɛ a ma a juɛmi nya si kaa a maa pee jã lo? Dɛbi. Behi fuu ɔ, nihi lɛ a nyɛɔ a nɔ nɛ a peeɔ jã. A suɔ kaa a maa sa nihi a hɛ mi, enɛ ɔ he ɔ, a haa nɛ nihi tsɔɔ mɛ nɔ́ nɛ a pee.
Ke o juami bi ngɛ o nɔ nyɛe kaa o pee nɔ́ ko kaa jã a, mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ da nya?
-
MOO HYƐ BLƆ
Baiblo ɔ de ke: “Nɔmlɔ nɛ le nɔ́ ɔ, ke e na haomi nɛ ma a, e tuu nya fo, nɛ e ya laa e he. Nɔ nɛ be juɛmi ɔ, lɛɛ e kɛ e he ya woɔ haomi mi, nɛ e naa nɔ́.”—Abɛ 22:3.
Behi fuu ɔ, ke haomi ko ma a, o ma nyɛ maa na. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɔɔ lɛ kaa o na sukuu bi komɛ nɛ a bua a he nya nɛ a ngɛ sigaleti nue. Ke o hyɛ nyagba nɛ maa ba a blɔ ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o maa le bɔ nɛ o ma tsu he ní ha.
-
MO SUSU HE
Baiblo ɔ de ke: “Nyɛ he nile ko bu nyɛ fɔ.”—1 Petro 3:16.
Mo bi o he ke: ‘Ke i ya piɛɛ sukuu bi nɛ ɔmɛ a he ɔ, anɛ i be ye he piae pee se lo?’ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o maa sa o juami bi ɔmɛ a hɛ mi be kpiti ko mohu lɛɛ, se anɛ o be o he piae pee se lo? Anɛ o suɔ kaa o je mi bami nɛ puɛ konɛ o sa o sukuu bi ɔmɛ a hɛ mi lo?—2 Mose 23:2.
-
MOO MA O JUƐMI NYA SI
Baiblo ɔ de ke: “Ní lelɔ yeɔ sane gbeye; e hyɛɛ e he nɔ saminya.”—Abɛ 14:16.
Kokooko ɔ, e ma bi nɛ waa ma wa juɛmi nya si ngɛ nɔ́ ko he, nɛ ke nɔ́ ko je mi kɛ ba hu ɔ, e sa nɛ waa pɛtɛ he. Baiblo ɔ tu nyumuhi kaa Yosef, Hiob, kɛ Yesu a he munyu. Mɛ tsuo a pee juɛmi nɛ da. E tu Kain, Esau, kɛ Yuda hu a he munyu. Mɛɛ lɛɛ a pee juɛmi nɛ dɛ. Mɛni moo o maa pee?
Baiblo ɔ de ke: “Moo ye anɔkuale.” (La 37:3, NW) Ke o kɛ haomi ko yaa kpe nɛ o sɛ hlami susu níhi nɛ ma nyɛ maa je mi kɛ ba a he nɛ o pee juɛmi ngɛ he ɔ, e be yee ha mo kaa o maa da nya, nɛ o ma ná he se wawɛɛ.
Koo ye tsui, e he hia we nɛ o tsɔɔ o juami bi ɔmɛ níhi a nya fuu. Eko ɔ, nɔ́ kɛkɛ nɛ e he maa hia kaa o pee ji, o kɛ kã ma de ke DƐBI. Aloo ke o sume kaa a ya nɔ nɛ a hao mo ɔ, o ma nyɛ ma de mɛ ke:
-
“Nyɛ ko bu mi kɛ piɛɛ nyɛ he!”
-
“Imi lɛɛ i pee we jamɛ a ní ɔmɛ!”
-
“Tse nyɛ le mi momo kaa i pee we jã!”
Nɔ́ nɛ e he hia ji kaa o kɛ kã ma ha mɛ heto mla. Ke o pee jã a, e maa pee mo nyakpɛ kaa o juami bi ɔmɛ maa je o kasa mi amlɔ nɔuu!
BƆ NƐ O MAA PEE O NÍ NGƐ HE FƐU YEMI HE HA
Ke o juami bi yeɔ o he fɛu hu nɛɛ? Ke a bi mo ke, “Mɛni sane, sawaletsɛ ji mo lo?” Naa he fɛu yemi nɛ ɔ kaa e ji juami bi a nɔ nyɛmi. Kɛ o ma nyɛ maa pee o ní ha kɛɛ? Ke e hí kulaa a, o ma nyɛ maa pee ní enyɔ komɛ.
-
O ma nyɛ maa kplɛɛ nɔ ha mɛ kaa sawaletsɛ ji mo. (“Ee, sawaletsɛ ji mi!” Lɔ ɔ se ɔ, moo tsɔɔ mɛ nɔ́ he je nɛ o ngɛ gbeye yee ɔ nya kpiti.)
-
O ma nyɛ ma de nɔ́ ko kɛ gbe mɛ zo. Tsɔɔ mɛ nɔ́ he je nɛ o kua nɔ́ nɛ a ke o pee ɔ. Lɔ ɔ se ɔ, ha nɛ a susu a yi mi. (“I le kaa nyɛ hɛ mi tɛ saminya, lɔ ɔ he ɔ, i hyɛ we blɔ kaa nyɛ maa nu sigaleti!”)
Ke loloolo ɔ, o juami bi ɔmɛ ngɛ o he fɛu yee ɔ, jee a he! Mo kai kaa ke o se kɛ ngɛ a ngɔ ɔ, a ma nyɛ maa nyɛ o nɔ nɛ o pee nɔ́ nɛ a ngɛ mo dee ke o pee ɔ. Ke o je lejɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa o sume nɛ nihi nɛ a tsake o je mi bami.
Ngɛ anɔkuale mi ɔ, o be nyɛɛe maa laa o juami bi ɔmɛ. Se o ma nyɛ maa ma o juɛmi nya si ngɛ nɔ́ nɛ o suɔ kaa o maa pee ɔ he, nɛ o ma nyɛ ma de mɛ o juɛmi, konɛ o fia o pɛɛ si kaa o maa pee jã. Nyagbenyagbe ɔ, nɔ ko be nyɛe maa nyɛ o nɔ!—Yoshua 24:15.