Daniel 4:1-37
4 “Sɛ gbi nɛ ɔ je imi Matsɛ Nebukadnezar ye ngɔ kɛ ya ha mahi, je mahi, kɛ nihi nɛ a tuɔ gbi slɔɔtoslɔɔtohi nɛ a ngɛ zugba a nɔ he fɛɛ he ɔ: Tue mi jɔmi babauu ha nyɛ!
2 I suɔ kaa ma de nyɛ okadihi kɛ nyakpɛ níhi nɛ Mawu Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a pee ngɛ ye blɔ fa mi ɔ.
3 E we okadi ɔmɛ kle, nɛ e nyakpɛ ní ɔmɛ ngɛ he wami! E matsɛ yemi ɔ maa hi si kɛ maa ya neneene, nɛ e nɔ yemi ɔ maa ye nɔ yi nɔhi tsuo.
4 “Imi Nebukadnezar, jinɛ ye he jɔ mi ngɛ ye we ɔ mi, nɛ níhi ngɛ nɔ yae saminya ha mi ngɛ ye matsɛ we ɔ.
5 I nla nlami ko nɛ e wo ye he gbeye. Benɛ i hwɔɔ si ngɛ ye sa a nɔ, fonihi nɛ ba ye yi mi kɛ ninahi nɛ i na a wo ye he gbeye.
6 Lɔ ɔ he ɔ, i fã ke a ya ngɔ Babilon ní leli ɔmɛ tsuo kɛ ba ye hɛ mi, konɛ a ba tsɔɔ mi nlami ɔ sisi.
7 “Jamɛ a be ɔ, wɔnɔ ɔmɛ, klaali ɔmɛ, Kaldeabi ɔmɛ,* kɛ dodoe mi hyɛli ɔmɛ ba kpe. Benɛ i de mɛ nlami nɛ i nla a, a nyɛ we nɛ a tsɔɔ mi e sisi.
8 Nyagbenyagbe ɔ, a ngɔ Daniel, nɛ e biɛ ji Belteshazar a, nɔ nɛ a kɛ ye mawu ɔ biɛ wo lɛ, nɛ mawu klɔuklɔu ɔ mumi ɔ ngɛ e nɔ ɔ kɛ ba ye hɛ mi, nɛ i de lɛ nlami ɔ. I de lɛ ke:
9 “‘Oo Belteshazar, mo wɔnɔ ɔmɛ a nɔkɔtɔma, i le kaa mawu klɔuklɔu ɔ mumi ɔ ngɛ o mi, nɛ laami sane ko be nɛ e he wa ha mo. Lɔ ɔ he ɔ, moo tsɔɔ mi nina nɛ i na ngɛ ye nlami ɔ mi ɔ kɛ e sisi.
10 “‘Ngɛ nina nɛ i na benɛ i hwɔɔ si ngɛ ye sa a nɔ ɔ mi ɔ, i na tso ko ngɛ zugba a kpɛti, tso ɔ ka gagaaga.
11 Tso ɔ wa nɛ e he ba wa, nɛ e yi mi ya su hiɔwe, nɛ a naa tso ɔ ngɛ zugba a nɔ he fɛɛ he.
12 E ba amɛ ngɛ fɛu, nɛ e wo yiblii kplanyaa, nɛ niye ní ngɛ nɔ kɛ ha nɔ fɛɛ nɔ. Pu mi lohwehi buɔ si ngɛ e hɔ ɔ mi, nɛ hiɔwe lohwe pɛlitsɛmɛ ba maa si ngɛ e kɔni ɔmɛ a nɔ, nɛ adebɔ níhi tsuo* ba yeɔ e nɔ yiblii.
13 “‘Benɛ i ngɛ ye sa a nɔ nɛ i ngɛ nina a hyɛe ɔ, i na hwɔɔlɔ ko, nɔ klɔuklɔu ko nɛ e ngɛ kplee kɛ je hiɔwe kɛ ma.
14 E kpa ngmlaa wawɛɛ nɛ e de ke: “Nyɛɛ po tso ɔ ngɔ fɔ si, nyɛɛ poo e kɔni ɔmɛ, nyɛ kplɔ e ba amɛ, nɛ́ nyɛɛ gbɛ e nɔ yiblii ɔmɛ ngɔ fĩa! Nyɛɛ fiee pu mi lohwe ɔmɛ kɛ je sisi, nɛ́ lohwe pɛlitsɛmɛ ɔmɛ nɛ a je e kɔni ɔmɛ a nɔ.
15 Se nyɛ si tso kpoku ɔ kɛ e sipoku ɔmɛ ngɛ zu ɔ mi ngɛ nga a mi, nɛ nyɛɛ ngɔ dade kɛ akɔblee kɛ fi lɛ. Nyɛ ha hiɔwe bɔ́ nɛ pɔ lɛ nɛ e kɛ pu mi lohwehi nɛ hi zugba a nɔ ngɛ nga a mi.
16 Á tsake e tsui nɛ ji adesa tsui ɔ, nɛ́ a ha lɛ pumi lohwe tsui, nɛ á ha nɛ be kpaago nɛ be.
17 Hwɔɔli ɔmɛ a fami ji nɛ ɔ nɛ, nɛ ni klɔuklɔu ɔmɛ a munyu ji nɛ ɔ nɛ, konɛ nihi nɛ a ngɛ wami mi ɔ nɛ a le kaa Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a ji Nɔ Yelɔ ngɛ adesahi a matsɛ yemi nɔ, nɛ e ngɔɔ kɛ haa nɔ fɛɛ nɔ nɛ e suɔ, nɛ nɔ nɛ pi nɔ ko kulaa ji lɛ ngɛ nimli a kpɛti ɔ lɛ e kɛ hiɔ nɔ.”
18 “‘Nlami nɛ imi Matsɛ Nebukadnezar i nla a ji nɛ ɔ nɛ; amlɔ nɛ ɔ, mo Belteshazar, moo tsɔɔ nlami ɔ sisi, ejakaa ní leli kpa amɛ tsuo nɛ a ngɛ ye nɔ yemi ɔ mi ɔ nyɛ we nɛ a tsɔɔ mi sisi. Se moo lɛɛ, o ma nyɛ, ejakaa mawu klɔuklɔu ɔ mumi ɔ ngɛ o mi.’
19 “Kɛkɛ nɛ Daniel nɛ e biɛ ji Belteshazar a hao, nɛ níhi nɛ e ngɛ he susue ɔ ha nɛ e bɔni gbeye yemi.
“Matsɛ ɔ de ke, ‘Oo Belteshazar, ko ha nɛ nlami ɔ kɛ e sisi tsɔɔmi ɔ nɛ wo o he gbeye.’
“Belteshazar ha lɛ heto ke, ‘Oo ye nyɔmtsɛ, nlami nɛ ɔ nɛ́ e kɔ nihi nɛ a ngɛ mo nyɛe ɔ a he, nɛ e sisi tsɔɔmi ɔ nɛ e kɔ o he nyɛli a he.
20 “‘Tso ɔ nɛ o na nɛ e wa agbo nɛ e he wa, nɛ e yi mi ya su hiɔwe, nɛ a naa lɛ ngɛ zugba a nɔ he fɛɛ he,
21 nɛ e bahi ngɛ fɛu, nɛ e wo yiblii kpanyaa, nɛ niye ní ngɛ nɔ ha nɔ fɛɛ nɔ, nɛ pu mi lohwehi hwɔɔ sisi, nɛ hiɔwe lohwe pɛlitsɛmɛ maa si ngɛ e kɔni ɔmɛ a nɔ ɔ,
22 Oo nɛnɛ, mo ji jamɛ a tso ɔ nɛ, ejakaa o kle nɛ o he wa, nɛ o we agboje ɔ ya su hiɔwe, nɛ o nɔ yemi ɔ ya su zugba a nyagbe he ɔmɛ.
23 “‘Nɛ matsɛ ɔ na hwɔɔlɔ ko, nɔ klɔuklɔu ko nɛ e ngɛ si kplee kɛ je hiɔwe kɛ ma nɛ́ e ngɛ dee ke: “Nyɛɛ po tso ɔ ngɔ fɔ si nɛ nyɛ kpata e hɛ mi, se nyɛ si tso kpoku ɔ kɛ e sipoku ɔmɛ ngɛ zu ɔ mi ngɛ nga a mi, nɛ́ nyɛɛ ngɔ dade kɛ akɔblee kɛ fi lɛ. Nyɛ ha hiɔwe bɔ́ nɛ pɔ lɛ, nɛ e kɛ pu mi lohwehi nɛ hi si kɛ ya si be kpaago maa be.”
24 Nɛnɛ, nlami ɔ sisi ji nɛ ɔ nɛ; e ji fami nɛ je Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a ngɔ nɛ́ e maa ba ye nyɔmtsɛ matsɛ ɔ nɔ.
25 A maa fiee mo kɛ je nimli a kpɛti, nɛ o kɛ pu mi lohwehi ma ya hi si, nɛ o ma kpe nga kaa na, nɛ hiɔwe bɔ́ maa nɛɛ mo, nɛ be kpaago maa be ngɛ o yi kɛ yaa si be nɛ o maa le kaa Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a ji Nɔ Yelɔ ngɛ adesahi a matsɛ yemi nɔ, nɛ e ngɔɔ kɛ haa nɔ fɛɛ nɔ nɛ e suɔ.
26 “‘Se akɛnɛ a de ke a si tso kpoku ɔ kɛ e sipoku ɔmɛ he je ɔ, o matsɛ yemi ɔ maa kpale ba pee o nɔ́ ke o ba ná le kaa hiɔwe ngɛ nɔ yee ɔ.
27 Lɔ ɔ he ɔ, nɛnɛ, i kpa mo pɛɛ, moo kplɛɛ ye ga womi nɛ ɔ nɔ. Kpa yayami peemi nɛ o pee nɔ́ nɛ da, mo kpa yiwutso ní peemi nɛ o na ohiatsɛmɛ mɔbɔ. Eko ɔ, o se maa kɛ, nɛ o ma ná tue mi jɔmi.’”
28 Ní nɛ ɔmɛ tsuo ba Matsɛ Nebukadnezar nɔ.
29 Nyɔhiɔ nyɔngma kɛ enyɔ se ɔ, e ngɛ nyɛɛe ngɛ Babilon matsɛ we ɔ yi mi.
30 Kɛkɛ nɛ matsɛ ɔ de ke: “Anɛ pi Babilon Ngua a nɛ imi nitsɛ i ngɔ ye he wami kɛ ye nyɛmi kɛ po kaa ye matsɛ ma kɛ wo ye hɛ mi nyami ɔ ji nɛ ɔ lo?”
31 Benɛ matsɛ ɔ nya ná we nɛ e ma si po ɔ, gbi ko pɛ kɛ je hiɔwe ke: “Oo Matsɛ Nebukadnezar, a ngɛ mo dee ke, ‘Matsɛ yemi ɔ je o dɛ,
32 nɛ a ngɛ mo fiee kɛ je adesahi a kpɛti. O kɛ pu mi lohwehi ma ya hi si, nɛ o ma kpe nga kaa na, nɛ be kpaago maa be ngɛ o yi kɛ yaa si be nɛ o maa le kaa Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a ji Nɔ Yelɔ ngɛ adesahi a matsɛ yemi nɔ, nɛ e ngɔɔ kɛ haa nɔ fɛɛ nɔ nɛ e suɔ.’”
33 Jamɛ a be ɔ mi nɔuu nɛ munyu ɔ ba mi ngɛ Nebukadnezar nɔ. A fiee lɛ kɛ je nimli a kpɛti, nɛ e bɔni nga kpemi kaa na, nɛ hiɔwe bɔ́ pɔ lɛ kɛ ya si benɛ e yi bwɔmi ka kaa kɔle pɛli nɛ́ e nine nguɛ nya hɛ kaa lohwe pɛlitsɛ nane nguɛ nya.
34 “Benɛ jamɛ a be ɔ ba nyagbe ɔ, imi Nebukadnezar, i hyɛ hiɔwe nɛ ye juɛmi ba we; nɛ i je Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a yi, nɛ i je nɔ nɛ e ngɛ kɛ yaa daa yi, nɛ i wo e hɛ mi nya mi, ejakaa e nɔ yemi ɔ maa hi si kɛ maa ya neneene, nɛ e matsɛ yemi ɔ maa ye nɔ yi nɔhi tsuo.
35 Nihi tsuo nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ, pi nɔ́ ko kulaa ji mɛ, nɛ e peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e suɔ ngɛ hiɔwe tabo ɔ kɛ nihi nɛ a zugba nɔ ɔ a kpɛti. Nɛ nɔ ko nɔ ko be nɛ e ma nyɛ maa tsi e nya* loo e ma bi lɛ ke, ‘Mɛni o pee nɛ ɔ?’
36 “Jamɛ a be ɔ, ye juɛmi ba we, nɛ ye matsɛ yemi ɔ hɛ mi nyami ɔ, ye we agboje ɔ, kɛ ye hɛ mi nyami ɔ kpale kɛ ba ye nɔ ekohu. Ye nikɔtɔma amɛ kɛ ye odehe ɔmɛ kɛ hɛdɔ hla ye se blɔ, nɛ a kɛ ye matsɛ yemi ɔ wo ye dɛ ekohu, nɛ ye he ba wa pe kekle ɔ po.
37 “Amlɔ nɛ ɔ, imi Nebukadnezar, i ngɛ Matsɛ nɛ ngɛ hiɔwe ɔ yi jee, nɛ i ngɛ e nɔ woe gojoo, nɛ i ngɛ e hɛ mi nyami woe, ejakaa e ní tsumi ɔmɛ tsuo ji anɔkuale, nɛ e blɔ ɔmɛ da, nɛ e nyɛɔ baa nihi nɛ a woɔ a he nɔ ɔ si.”
Sisi Ningmahi
^ Nɛ ji kuu nɛ a he be ngɛ klaami kɛ dodoe mi hyɛmi mi.
^ Ngɛ Aram gbi mi ɔ, “he lohi tsuo.”
^ Aloo “tsi e nine blɔ.”