مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

شگفتی‌های طبیعت

فرود ماهرانهٔ زنبور عسل

فرود ماهرانهٔ زنبور عسل

زنبورهای عسل قادرند با هر زاویه‌ای بر روی شیء مورد نظرشان فرود آیند.‏ به چه شکل؟‏

به این توضیحات توجه کنید:‏ به منظور فرود موفقیت‌آمیز بر روی هر چیز زنبور عسل باید پیش از رسیدن به آن سرعتش را تقریباً به صفر برساند.‏ قاعدتاً برای رسیدن به این هدف ابتدا باید دو عامل محاسبه شود،‏ سرعت پرواز و فاصله تا محل فرود.‏ سپس متناسب با نزدیک شدن به محل فرود باید سرعت کاهش یابد.‏ از آنجا که اکثر حشرات چشمانی نزدیک به هم دارند و نمی‌توانند محل فرود مورد نظرشان را واضح ببینند،‏ قادر نیستند فاصله‌شان را با آن تخمین بزنند.‏

انسان می‌تواند محیط اطرافش را سه بعدی ببیند و فواصل را تشخیص دهد.‏ اما زنبور عسل قادر به چنین کاری نیست؛‏ زنبور برای تشخیص فواصل از قانونی ساده بهره می‌گیرد،‏ این که هر چه به شی‌ای نزدیک‌تر می‌شود آن را بزرگ‌تر می‌بیند.‏ پس طبعاً هر چه سرعت نزدیک شدن زنبور به شیء بیشتر باشد به همان نسبت از دید او تصویر شیء نیز سریع‌تر بزرگ می‌شود.‏ آزمایش‌های به عمل آمده در دانشگاه ملی استرالیا نشان می‌دهد که زنبور عسل سرعتش را بر اساس سرعت بزرگ شدن تصویر شیء تنظیم می‌کند؛‏ به طوری که نسبت کاهش سرعت زنبور با بزرگ شدن تصویر شیء همواره ثابت است.‏ بنابراین زمانی که زنبور عسل به محل فرود می‌رسد سرعتش تقریباً معادل صفر است و به این ترتیب می‌تواند فرود موفقیت‌آمیزی داشته باشد.‏

در مجلّهٔ علمی PNAS * آمده است:‏ «فن ساده‌ای که زنبور عسل برای فرود آمدن استفاده می‌کند برای طراحی سیستم هدایت روبات‌های پرنده،‏ ایده‌آل است.‏»‏

نظرتان چیست؟‏ فرود ماهرانهٔ زنبور عسل نتیجهٔ تکامل است یا نتیجهٔ طراحی‌ای هوشمند؟‏

^ بند 6 Proceedings of the National Academy of Sciences