مراجعه به متن

شگفتی‌های طبیعت

قدرت چسبندگی کشتی‌چسب

قدرت چسبندگی کشتی‌چسب

 سال‌ها پیش،‏ جانورشناسان به این ویژگی خاص کشتی‌چسب‌ها (‏یا بارناکل‌ها)‏ که می‌توانند خود را به سنگ‌ها،‏ اسکله‌ها و بدنهٔ کشتی‌ها محکم بچسبانند،‏ پی بردند.‏ گفته می‌شود که چسب این جانوران دریایی از انواع چسب‌های مصنوعی موجود بسیار قوی‌تر است.‏ نحوه‌ای که کشتی‌چسب‌ها خود را زیر آب به سطوح مختلف می‌چسبانند،‏ برای سالیان سال همچون معمایی باقی مانده بود.‏ اما اخیراً دانشمندان جواب این معما را پیدا کرده‌اند.‏

 نکاتی برای تأمّل:‏ مطالعات گوناگون بر روی زندگی این جانور نشان داده است که لارو a کشتی‌چسب برای یافتن سطحی مناسب آزادانه شنا می‌کند و تمام سطوح مختلف اطراف را به‌دقت می‌سنجد.‏ این لارو پس از یافتن سطح مناسب،‏ برای چسباندن خود به آن سطح،‏ دو ماده از خود ترشح می‌کند.‏ نخستین ماده،‏ قطره‌ای روغنی است که آب را از سطح مورد نظر جدا می‌کند و محیطی مناسب برای عملکرد مادهٔ دوم ایجاد می‌کند؛‏ مادهٔ دوم از پروتئین‌هایی خاص به نام فسفو پروتئین تشکیل شده است.‏

 مخلوط این دو ماده نوعی چسب به وجود می‌آورد که حتی در برابر باکتری‌هایی که باعث فرسایش می‌شوند،‏ مقاوم است.‏ استحکام و مقاوم بودن این چسب برای کشتی‌چسب بسیار اهمیت دارد،‏ زیرا تا آخر عمر خود بر روی آن سطح،‏ چسبیده باقی می‌ماند.‏

کشتی‌چسب‌ها و رشته‌های چسب آن‌ها در زیر میکروسکوپ

 شیوه‌ای که این جانور چسب مخصوص خود را تولید می‌کند،‏ بسیار پیچیده‌تر از آن است که دانشمندان فکر می‌کردند.‏ یکی از اعضای تیمی که این موضوع را کشف کرد،‏ چنین می‌گوید:‏ «می‌توان گفت که راه‌حل این موجود برای چسباندن خود به سطوح مختلف در زیر آب،‏ بسیار هوشمندانه است.‏» این تحقیقات می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا چسب‌هایی را تولید کنند که نه تنها در زیر آب،‏ بلکه در ساخت و نصب صنایع الکترونیکی و حتی اندام‌های مصنوعی کارآیی داشته باشد.‏

 نظر شما چیست؟‏ آیا قدرت عجیب چسبندگی کشتی‌چسب در اثر تکامل به وجود آمده،‏ یا یک طراح پشت این شگفتی طبیعت بوده است؟‏

a ‏«لارو» یعنی موجود نابالغ برخی جانواران،‏ مانند کشتی‌چسب یا پروانه.‏