Maaram Ka Ba?
Igin-aplikar gud ba an mga prinsipyo han Mosaiko nga Balaud ha pagsulbad han adlaw-adlaw nga legal nga mga kaso ha kadaan nga Israel?
USAHAY. Tagda an usa nga ehemplo. An Deuteronomio 24:14, 15 nasiring: “Diri ka maglupiglupig ha usa nga sinuhulan nga sorogoon nga kablas nga runus, ma usa ba hiya han imo kabugtoan, o usa han imo mga humarapit nga aada ha imo tuna . . . bangin magsangpit hiya kan Jehova patok ha imo, ngan mahimo nga sala mo.”
May usa nga rekord hin apela nga may sugad nga kaso nga tikang pa han ikapito nga siglo B.C.E. an naagian hirani ha Asdod. Ito nga dokumento nakasurat ha usa nga tipak hin daba nga posible nga iginsurat para ha usa nga trabahador ha uma nga gin-akusaran nga waray makaghatag han ginkasabotan nga kadamu hin lugas. Ito nasiring: “Katapos matirok han imo surugoon [an nagrireklamo] an mga inani mga pipira ka adlaw an naglabay, hi Hoshayahu nga anak nga lalaki ni Shobay inabot ngan ginkuha an bado han imo surugoon. . . . An ngatanan nga akon kaupod ha pag-ani ilarom han mapaso nga adlaw makakagtestigo . . . nga tinuod an akon ginsisiring. Waray ako nabuhat nga anoman nga sala. . . . Kon diri ginhuhunahuna han gobernador nga obligasyon niya nga ibalik an bado han imo surugoon, hinaot buhaton niya ito tungod ha kalooy! Ayaw pagpabilin nga hilom samtang waray ha imo surugoon an iya bado.”
Ini nga apela “nagsusumat ha aton diri la han duro nga pakimalooy han trabahador nga maibalik an iya bado,” siring han historyador nga hi Simon Schama. “Baga hin iginpapakita liwat hito nga an nagrireklamo may hinbabaroan mahitungod han mga balaud ha Biblia, labi na ha mga sugo ha Lebitiko ngan Deuteronomio may kalabotan ha maraot nga pagtratar ha mga pobre.”