Kuma Mikateko Leyi Tisiwaka Hi Hosi Leyi Kongomisiwaka Hi Moya Wa Xikwembu
Kuma Mikateko Leyi Tisiwaka Hi Hosi Leyi Kongomisiwaka Hi Moya Wa Xikwembu
“Moya wa Yehovha wu ta tshama ehenhla ka yena.”—ESA. 11:2.
1. Hi kwihi ku karhateka loku van’wana va ku kombiseke malunghana ni swiphiqo leswi nga kona emisaveni?
“VANHU va nga swi kotisa ku yini ku hanya malembe man’wana ya 100 emisaveni leyi onhiwaka ni leyi pfilunganyekeke hi tlhelo ra swa tipolitiki ni swa ntshamisano?” Xivutiso xexo xi vutisiwe hi 2006 hi Stephen Hawking, mutivi wa tinyeleti ni sayense ya ntumbuluko. Xihloko xin’wana eka magazini lowu vuriwaka New Statesman xi te: “A hi byi hetanga vusweti kumbe ku endla leswaku vanhu va hanya hi ku rhula. Ematshan’weni ya sweswo, hi endle leswaku vanhu va va evuswetini lebyikulu naswona hi vange hasahasa leyikulu. Leswi a swi vuli swona leswaku a hi lo tshama hi mavoko. Hi ringete mimfumo hinkwayo leyi nga kona; hi kale hi vumba ni Ntwanano wa Matiko leswaku hi sivela tinyimpi. Hi lwe ‘tinyimpi to tala ngopfu leswaku hi herisa nyimpi’ hileswi a hi tshemba leswaku ha swi tiva ku herisa nyimpi.”
2. Yehovha u ta yi kombisa njhani mfanelo yakwe yo fuma misava ku nga ri khale?
2 Marito wolawo a ya ma hlamarisi malandza ya Yehovha. Bibele yi hi byela leswaku vanhu a va nga vumberiwanga leswaku va tifuma. (Yer. 10:23) I Yehovha ntsena la nga ni mfanelo yo va Hosi ya hina leyi Lawulaka. Hikwalaho, u ni lunghelo ro hi vekela milawu, ku hi hlamusela leswaku vutomi bya hina byi fanele byi va ni xikongomelo xihi ni ku hi kongomisa leswaku hi kota ku fikelela xikongomelo xexo. Ku tlula kwalaho, ku nga ri khale u ta herisa matshalatshala ya vanhu yo tifuma lama tsandzekeke. Hi nkarhi lowu fanaka, u ta lovisa vanhu hinkwavo lava alaka ku lawuriwa hi yena, xisweswo va kombisa leswaku va tsakela leswaku vanhu va tshama va ri mahlonga ya xidyoho, va nga hetisekanga naswona va lawuriwa hi “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo,” ku nga Sathana Diyavulosi.—2 Kor. 4:4.
3. Esaya u profete yini malunghana na Mesiya?
3 Emisaveni leyintshwa leyi nga Paradeyisi, Yehovha u ta kombisa vuhosi byakwe bya rirhandzu eka vanhu hi ku tirhisa Mfumo wa Mesiya. (Dan. 7:13, 14) Esaya u profete malunghana ni Hosi ya wona a ku: “Ku fanele ku huma xirhabyana exikundzwini xa Yese; naswona etimitswini ta yena ku ta huma xihluke. Kutani moya wa Yehovha wu ta tshama ehenhla ka yena, moya wa vutlhari ni wa ku twisisa, moya wa xitsundzuxo ni wa matimba, moya wa vutivi ni wa ku chava Yehovha.” (Esa. 11:1, 2) Xikwembu xi tirhise moya wa xona lowo kwetsima hi tindlela tihi leswaku wu xi nyika matimba “xirhabyana exikundzwini xa Yese,” ku nga Yesu Kreste leswaku a fuma vanhu? Hi yihi mikateko leyi nga ta kumiwa loko se a fuma? Naswona hi fanele hi endla yini leswaku hi kuma mikateko yoleyo?
Xikwembu Xi Nyike Yesu Mfanelo Yo Fuma
4-6. Hi byihi vutivi bya nkoka lebyi nga ta endla leswaku Yesu a va Hosi tlhelo Muprista Lonkulu ni Muavanyisi la tlhariheke a tlhela a va ni ntwela-vusiwana?
4 Yehovha u lava leswaku Hosi tlhelo Muprista Lonkulu ni Muavanyisi la tlhariheke ni la nga ni ntwela-vusiwana a pfuna vanhu Vakwe va va lava hetisekeke. Hi yona mhaka Xikwembu xi hlawuleke Yesu Kreste loyi hi ku tirhisa moya lowo kwetsima xi n’wi endleke a fanelekela vutihlamuleri byebyo bya nkoka ngopfu. Xiya swivangelo swin’wana leswi kombisaka leswaku ha yini Yesu a ta byi hetisisa hi ku hetiseka vutihlamuleri lebyi Xikwembu xi n’wi nyikeke byona.
5 Yesu u xi tiva kahle Xikwembu. N’wana la nga swakwe u tive Tata wakwe nkarhi wo leha ku tlula mani na mani, kumbexana ku ringana tibiliyoni to tala ta malembe. Hi nkarhi wolowo, Yesu u n’wi tive kahle Yehovha lerova u hlamuseriwe tanihi “xifaniso xa Xikwembu lexi nga vonakiki.” (Kol. 1:15) Yesu u te: “Loyi a ndzi voneke u vone na Tatana.”—Yoh. 14:9.
6 Leswi a a ri kusuhi na Yehovha, Yesu u swi tiva hi ku hetiseka swivumbiwa hinkwaswo ku katsa ni vanhu. Vakolosa 1:16, 17 yi ri: “Ha yena [N’wana wa Xikwembu] swilo hinkwaswo swi tumbuluxiwile ematilweni ni le henhla ka misava, swilo leswi vonakaka ni swilo leswi nga vonakiki . . . Nakambe, u le mahlweni ka swilo swin’wana hinkwaswo naswona swilo swin’wana hinkwaswo swi endliwe swi va kona hikwalaho ka yena.” Anakanya hi mhaka yoleyo! Yesu, “mutirhi la nga ni vuswikoti” wa Xikwembu u hlanganyerile eku tumbuluxeni ka swilo leswin’wana hinkwaswo. Hikwalaho, u twisisa vuxokoxoko byin’wana ni byin’wana bya vuako hinkwabyo ku katsa ni byongo bya munhu lebyi hlamarisaka. Ina, Kreste i vutlhari lebyi munhuhatiweke hakunene!—Swiv. 8:12, 22, 30, 31.
7, 8. Moya wa Xikwembu wu n’wi pfune njhani Yesu evutirhelini byakwe?
7 Yesu u totiwe hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Yesu u te: “Moya wa Yehovha wu le henhla ka mina, hikuva u ndzi tote leswaku ndzi vula mahungu lamanene eka swisiwana, u ndzi rhume leswaku ndzi chumayela ku ntshunxiwa ka makhumbi ni ku endliwa ka lava feke mahlo leswaku va tlhela va vona, ku ntshunxa lava tshikeleriweke va tifambela, ku chumayela lembe ra Yehovha ra ku amukeriwa.” (Luka 4:18, 19) Swi tikomba onge loko Yesu a khuvuriwa, moya lowo kwetsima wu n’wi tsundzuxe swilo leswi a swi dyondzeke loko a nga si va munhu wa nyama, ku katsa ni leswi Xikwembu a xi lava leswaku a swi endla hi nkarhi wa vutirheli byakwe bya laha misaveni tanihi Mesiya.—Hlaya Esaya 42:1; Luka 3:21, 22; Yohane 12:50.
8 Leswi Yesu a nyikiweke matimba hi moya lowo kwetsima naswona a a hetisekile emirini ni le mianakanyweni, a a nga ri nghwazi leyi tshameke yi hanya emisaveni ntsena kambe u tlhele a va Mudyondzisi lonkulu. Entiyisweni, vayingiseri vakwe va “[hlamarisiwe] hi ndlela yakwe yo dyondzisa.” (Mat. 7:28) Phela, Yesu u kote ku vula leswaku leswi vangelaka vanhu swiphiqo i xidyoho, ku nga hetiseki ni ku nga tivi Xikwembu. Nakambe a a kota ku vona leswi nga etimbilwini ta vanhu kutani a va khoma hi ndlela leyi faneleke.—Mat. 9:4; Yoh. 1:47.
9. Ku tshemba ka wena Yesu tanihi Mufumi ku kula njhani loko u anakanyisisa hi swilo leswi n’wi humeleleke emisaveni?
9 Yesu u tshame a va munhu wa nyama. Leswi humeleleke Yesu loko a ha ri munhu wa nyama ni vuxaka lebyikulu lebyi a a ri na byona ni vanhu lava nga hetisekangiki, swi n’wi pfune swinene leswaku a fanelekela ku va Hosi. Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “[Yesu] a a boheka ku fana ni ‘vamakwavo’ hi matlhelo hinkwawo, leswaku a ta va muprista lonkulu wa tintswalo ni wo tshembeka eka swilo leswi khumbaka Xikwembu, leswaku a nyikela gandzelo ra ku vuyelelana ra swidyoho swa vanhu. Hikuva leswi yena hi byakwe a xanisekeke loko a ringiwa, wa swi kota ku ta pfuna lava ringiwaka.” (Hev. 2:17, 18) Leswi Yesu a ‘ringiweke,’ a nga va tshandzisa lava nga le ku ringiweni. Ntwela-vusiwana wa Yesu wu vonake kahle enkarhini wa vutirheli byakwe bya laha misaveni. Vavabyi, lava lamaleke, lava tshikilelekeke—hambi ku ri vana—a swi nga va tikeli ku n’wi tshinelela. (Mar. 5:22-24, 38-42; 10:14-16) Lava titsongahataka ni lava a va swi navela swinene ku dyondza hi Xikwembu na vona va n’wi tshinelerile. Hi hala tlhelo, lava tikukumuxaka, lava tikurisaka ni lava a va nga ‘xi rhandzi Xikwembu’ va n’wi fularherile, va n’wi venga va tlhela va n’wi kaneta.—Yoh. 5:40-42; 11:47-53.
10. Yesu u kombise hi ndlela yihi leyikulu leswaku wa hi rhandza?
10 Yesu u nyikele hi vutomi bya yena hikwalaho ka hina. Kumbexana vumbhoni lebyikulu byo kombisa leswaku a ku nge vi na Mufumi un’wana wo antswa ku tlula Yesu a ku ri ku tiyimisela ka yena ku hi fela. (Hlaya Pisalema 40:6-10.) Kreste u te: “A nga kona la nga ni rirhandzu ro tlula leri, ra leswaku munhu a nyiketa moya-xiviri wakwe hikwalaho ka vanakulobye.” (Yoh. 15:13) Ku hambana ni vafumi lava nga vanhu lava nga hetisekangiki, lava minkarhi yo tala va hanyaka emafurheni hi mali leyi va yi kumaka eka vanhu lava va fumaka, Yesu u nyikele hi vutomi bya yena hikwalaho ka vanhu.—Mat. 20:28.
Yesu U Nyikiwe Matimba Yo Tirhisa Vuyelo Bya Nkutsulo
11. Ha yini hi nga n’wi tshembaka hi ku helela Yesu tanihi Mukutsuri wa hina?
11 Swa fanela hakunene leswi Yesu tanihi Muprista Lonkulu a nga ta rhangela eku tirhiseni ka vuyelo bya gandzelo ra yena ra nkutsulo eka hina! Entiyisweni, hi nkarhi wa vutirheli byakwe bya laha misaveni, Yesu u hi kombise leswi a nga ta swi endla tanihi Mukutsuri wa hina hi nkarhi wa Mfumo wakwe wa Gidi ra Malembe, lowu hi nga hanyaka eka wona loko hi tshembeka. U horise vavabyi ni vanhu lava lamaleke, u pfuxe vafi, a phamela mintshungu hambi ku ri ku lawula maxelo. (Mat. 8:26; 14:14-21; Luka 7:14, 15) Ku tlula kwalaho, swilo leswi a a nga swi endleli ku bombisa vulawuri ni matimba ya yena kambe a a kombisa ntwela-vusiwana ni rirhandzu rakwe. U byele munhu loyi a a ri ni nhlokonho loyi a kombeleke leswaku a n’wi hanyisa a ku: “Ndza swi lava.” (Mar. 1:40, 41) Yesu u ta kombisa ntwela-vusiwana wolowo eka vanhu hinkwavo hi nkarhi wa Mfumo wakwe wa Gidi ra Malembe.
12. Esaya 11:9 yi ta hetiseka hi ndlela yihi?
12 Kreste ni vafumi-kulobye va ta tlhela va ya emahlweni ni ntirho wo dyondzisa vanhu hi Xikwembu, lowu Yesu a wu sunguleke kwalomu ka malembe ya 2 000 lama hundzeke. Hikwalaho ku ta hetiseka marito ya Esaya 11:9 lama nge: “Misava yi ta tala hi ku tiva Yehovha kukota mati lama funengetaka lwandle.” A swi kanakanisi leswaku dyondzo ya Xikwembu yi ta katsa swiletelo swa ndlela leyi misava yi faneleke yi khathaleriwa ha yona swin’we ni swivumbiwa swo tala leswi nga eka yona, hilaha Adamu a a lerisiwe hakona eku sunguleni. Loko malembe ya 1 000 ma hela, xikongomelo xo sungula xa Xikwembu lexi hlamuseriweke eka Genesa 1:28 xi ta va xi hetisekile naswona gandzelo ra nkutsulo ri ta va ri tirhisiwe hi ku helela.
Yesu U Nyikiwe Matimba Yo Avanyisa
13. Yesu u swi kombise njhani leswaku u rhandza ku lulama?
13 Kreste hi “Yena la lerisiweke hi Xikwembu leswaku a va muavanyisi wa lava hanyaka ni lava feke.” (Mint. 10:42) Kutani swa chavelela ku tiva leswaku Yesu a nge fumbarherisiwi hikuva ku lulama ni ku tshembeka swi fana ni vamba leri bohiweke ri tiya exisutini xakwe! (Esa. 11:5) U swi kombisile leswaku u venga makwanga, vukanganyisi ni swilo swin’wana swo biha naswona u sole lava a va nga ri na mhaka ni vanhu lava xanisekaka. (Mat. 23:1-8, 25-28; Mar. 3:5) Ku tlula kwalaho, Yesu u kombise leswaku a a nga kanganyisiwi hi swiendlo swa vukanganyisi “hikuva yena hi byakwe a a swi tiva leswi nga emunhwini.”—Yoh. 2:25.
14. Yesu u swi kombisa njhani leswaku u rhandza ku lulama ni vululami sweswi, naswona hi fanele hi tivutisa yini?
14 Yesu u hambeta a kombisa leswaku u rhandza ku lulama ni vululami hi ku langutela ntirho lowukulu wa ku chumayela ni ku dyondzisa ematin’wini ya misava. Ku hava munhu, mfumo wa munhu ni moya wo biha leswi nga yimisaka ntirho lowu leswaku wu endliwa hi ndlela leyi enerisaka Xikwembu hi ku helela. Hikwalaho, hi nga tiyiseka hi ku helela leswaku loko Armagedoni yi fika emakumu, vululami bya Xikwembu byi ta va byi hlurile. (Hlaya Esaya 11:4; Matewu 16:27.) Tivutise: ‘Xana ndzi kombisa langutelo ro fana ni leri Yesu a a ri na rona hi vanhu loko ndzi ri ensin’wini? Xana ndzi nyika Yehovha leswi nga ematimbeni ya mina hambiloko rihanyo ra mina kumbe swiyimo swi ndzi sivela ku endla leswi a ndzi ta swi endla?’
15. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka leswi nga ta hi pfuna leswaku hi nyika Xikwembu leswi nga ematimbeni ya hina?
15 Swi ta hi pfuna ku tirhela Xikwembu hi moya-xiviri hinkwawo loko hi tsundzuka leswaku ntirho wo chumayela i wa xona. Xi lerise leswaku wu endliwa; xi wu kongomisa hi ku tirhisa N’wana wa xona; naswona lava va hlanganyelaka eka wona xi va nyika matimba hi moya lowo kwetsima. Xana u ri teka ri ri ra nkoka lunghelo leri u nga na rona ra ku va mutirhi-kulobye ni Xikwembu swin’we ni N’wana wa xona loyi a kongomisiwaka hi moya? I Yehovha ntsena loyi a nga susumetelaka vanhu vo tlula nkombo wa timiliyoni, lava vo tala va vona va tekiwaka va ri lava nga “dyondzekangiki, lava tolovelekeke,” leswaku va chumayela rungula ra Mfumo eka vanhu lava nga ematikweni ya 236.—Mint. 4:13.
Tikatekise Hi Kreste!
16. Genesa 22:18 yi ri yini hi mikateko ya Xikwembu?
16 Yehovha u byele Abrahama a ku: “Tinxaka hinkwato ta misava ti ta tikatekisa hi mbewu ya wena hikwalaho ka leswi u yingiseke rito ra mina.” (Gen. 22:18) Leswi swi vula leswaku lava va swi tekaka ku ri lunghelo ku tirhela Xikwembu ni N’wana wa xona va nga tiyiseka leswaku va ta kuma mikateko leyi nga ta tisiwa hi Mbewu leyi nga Mesiya. Naswona namuntlha va khomekile hi ku tirhela Xikwembu va ri karhi va anakanya hi mikateko yoleyo.
17, 18. Hi xihi xitshembiso xa Yehovha lexi nga eka Deteronoma 28:2, naswona xi vula yini eka hina?
17 Xikwembu xi tshame xi byela mbewu ya Abrahama, ku nga tiko ra Israyele xi ku: “Mikateko leyi hinkwayo [leyi hlamuseriweke eka ntwanano wa Nawu] yi ta ta ehenhla ka wena, yi va ya wena, hikuva u hambeta u yingisa rito ra Yehovha Xikwembu xa wena.” (Det. 28:2) Marito lawa ma nga tirha ni le ka malandza ya Xikwembu namuntlha. Loko u lava ku katekisiwa hi Yehovha “hambeta u yingisa” rito rakwe. Kutani mikateko yakwe “yi ta ta ehenhla ka wena, yi va ya wena.” Kambe ku “yingisa” swi katsa yini?
18 Ku yingisa swi katsa ku swi tekela enhlokweni leswi vuriweke eRitweni ra Xikwembu ni swakudya swa moya leswi xi hi phamelaka swona. (Mat. 24:45) Nakambe swi vula ku yingisa Xikwembu ni N’wana wa xona. Yesu u te: “A hi hinkwavo lava nge eka mina, ‘Hosi, Hosi,’ lava nga ta nghena emfun’weni wa matilo, kambe ku ta nghena la endlaka ku rhandza ka Tata wa mina la nge matilweni.” (Mat. 7:21) Naswona ku yingisa Xikwembu swi vula ku titsongahata hi ku swi rhandza eka vandlha ra Vukreste leri xi ri simekeke ni vakulu lava hlawuriweke, ku nga “tinyiko leti nga vanhu.”—Efe. 4:8.
19. Hi nga endla yini leswaku hi katekisiwa?
19 “Tinyiko [tin’wana] leti nga vanhu” i swirho swa Huvo leyi Fumaka leswi nga vayimeri va vandlha hinkwaro ra Vukreste. (Mint. 15:2, 6) Entiyisweni, langutelo ra hina hi vamakwavo va Kreste va moya hi rona ri nga ta kombisa ndlela leyi hi nga ta avanyisiwa ha yona hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu taka. (Mat. 25:34-40) Hikwalaho, ndlela yin’wana leyi hi nga katekisiwaka ha yona i ku seketela vatotiwa va Xikwembu hi ku tshembeka.
20. (a) Hi byihi vutihlamuleri bya nkoka bya “tinyiko leti nga vanhu”? (b) Hi nga swi kombisa njhani leswaku vamakwerhu lava hi va teka va ri va nkoka?
20 Nakambe “tinyiko leti nga vanhu” ti katsa swirho swa Tikomiti ta Marhavi, valanguteri va miganga ni va swifundzha ni vakulu va vandlha—lava hinkwavo ka vona va vekiweke hi moya lowo kwetsima. (Mint. 20:28) Vutihlamuleri lebyikulu bya vamakwerhu lava i ku aka vanhu va Xikwembu “kukondza [hinkwavo va] fikelela vun’we eka ripfumelo ni le ka vutivi lebyi kongomeke bya N’wana wa Xikwembu, [va] va vanhu lava kuleke hi ku helela, hi mpimo wa vukulu lebyi nga bya ku tala ka Kreste.” (Efe. 4:13) Na vona a va hetisekanga ku fana na hina hinkwerhu. Hambiswiritano, ha tikatekisa loko hi tlangela vurisi bya vona bya rirhandzu.—Hev. 13:7, 17.
21. Ha yini swi ri swa xihatla ku yingisa N’wana wa Xikwembu?
21 Ku nga ri khale Kreste u ta herisa fambiselo ro homboloka ra Sathana. Hi nkarhi wolowo, vutomi bya hina byi ta va byi titshege hi vuavanyisi bya Yesu, hikuva Xikwembu xi n’wi pfumelele ku kongomisa “ntshungu lowukulu” lowu ku profetiweke ha wona, “eminseledyaneni ya mati ya vutomi.” (Nhlav. 7:9, 16, 17) Hikwalaho, a hi endleni hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka sweswi leswaku hi titsongahata hi ku swi rhandza ni ku tlangela Hosi leyi kongomisiwaka hi moya wa Yehovha.
U Dyondze Yini Eka . . .
• Esaya 11:1-5?
• Genesa 22:18?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Yesu u kombise ntwela-vusiwana loko a pfuxa n’wana wa nhwanyana wa Yayiro eku feni
[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]
Yesu Kreste u langutela tsima lerikulu ematin’wini ra ku chumayela