PE NA TEʻI LAVA UA IAI?
O Nifo o le Sisi e Ta‘ua o le Limpet
O le sisi taatele e taʻua o le limpet e ola i le vai po o le sami, e faaofuofu lona atigi ma e uigaese le malolosi o ona nifo. O nifo o le limpet e faia aʻe i ni laina manifinifi e pipii faatasi i se minerale malō e taʻua o le goethite. E vaivai le vaega e mau ai ona nifo.
Ia mātau: O le radula po o le vaega e mau ai nifo o le limpet, e pei ona foliga o se laulaufaiva. E lilo atoa lenā vaega i ona nifo faaofuofu. E itiiti ifo i le tasi milimita (3/64 inisi) le umī o le nifo e tasi. E matuā malolosi ma malō nifo taʻitasi o le limpet ia e olo i papa ma maa, o loo pipii ai limu mo ana meaʻai.
Na faaaogā e tagata na suʻesuʻeina le limpet se masini e faalapopo‘a ai mea e matuā ninii lava (atomic force microscope), ina ia fua ai le malosi e seʻi ai le nifo o le limpet pe e mafai ona gau. Na latou iloa ai, e matuā sili atu ona malolosi nifo o le limpet, nai lo so o se mea lava o le natura ua latou suʻesuʻeina. E sili atu foʻi ona malosi nai lo o le faamoega o le apogaleveleve. O lea, na faapea mai lē na taʻitaʻia le suʻesuʻega: “Ua tatau ona tatou taumafai e faataʻitaʻi i le auala na fai ai nifo o le limpet e gaosi ai mea.”
E talitonu tagata suʻesuʻe e mafai e tagata ona gaosi ni mea i le auala na fai ai nifo o le limpet, e mafai ona faaaogā na mea e fausia ai taavale, vaa, vaalele ma fai ai nifo faapipii.
O le ā sou manatu? Pe na teʻi lava ua iai nifo malolosi o le sisi e taʻua o le limpet? Pe na foafoaina?