උත්පත්ති පොතේ වාර්තාවට අනුව පාරාවෝ රජ, ඔහු දැකපු සිහිනවල තේරුම දැනගන්න හිරගෙදර හිටිය යෝසෙප්ට වහාම එන්න කිව්වා. ඒ වෙද්දී යෝසෙප් අවුරුදු ගණනාවක් හිරේ ඉඳලා තිබුණා. වහාම එන්න කියලා නියෝගයක් දුන්නත් යෝසෙප් රැවුල කපන්න කාලය ගත්තා. (උත්පත්ති 39:20-23; 41:1, 14) එච්චර වැදගත් නැති ඒ පුංචි තොරතුරෙන් වුණත් පේන්නේ යෝසෙප්ට ඊජිප්තුවේ සිරිත් විරිත් ගැන හොඳ දැනුමක් තිබුණා කියලයි.

හෙබ්‍රෙව් ජාතිය ඇතුළු පුරාණ ජාතීන් හැමෝම වගේ රැවුල වැව්වා. හැබැයි එක පොතක කියනවා “රැවුල වවන එකට විරුද්ධ වුණ එකම ජාතිය පුරාණ ඊජිප්තු ජාතිය” කියලා.—McClintock and Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature.

ඊජිප්තු ජාතිකයන් කැපුවේ රැවුල විතරද? බයිබල් කාලවල් ගැන ලියලා තියෙන එක සඟරාවක පෙන්වන්නේ සමහර ඊජිප්තු සිරිත් විරිත්වලට අනුව කෙනෙක් දේවස්ථානයක් ඇතුළට යන්න කලින් සිදු කරන වත්පිළිවෙත් පාරාවෝ ඉදිරියට යද්දිත් අනුගමනය කළා කියලයි. ඒ කියන්නේ සමහරවිට යෝසෙප්ට ඔහුගේ හිසකෙස් හා ශරීරය පුරාම තියෙන රෝම කපන්න සිද්ධ වෙන්න ඇති.—Biblical Archaeology Review.

නැහැ. නියෝජිත පාවුල්ගේ වාර්තාවල යුදෙව්වන් සහ ග්‍රීකයන් අතර වෙනස පෙන්වද්දී ඔහු ග්‍රීකයන් කියලා අදහස් කළේ යුදෙව් නොවන සියලුම ජාතීන්වයි. (රෝම 1:16; 10:12) එහෙම කියන්න එක හේතුවක් වුණේ ග්‍රීක භාෂාව හා සංස්කෘතිය පාවුල් දේශනා කරපු පැතිවල සෑහෙන දුරට ව්‍යාප්ත වෙලා තිබුණ නිසයි.

පුරාණයේ අය ග්‍රීකයන් කියලා හැඳින්නුවේ කාවද? ක්‍රිස්තු පූර්ව 4වෙනි සියවසේ ඇතන්ස්වල හිටපු ප්‍රසිද්ධ දේශකයෙක් වුණ අයිසොක්‍රටීස් ග්‍රීක සංස්කෘතිය ලෝකේ පුරා පැතිරුණ විදිහ ගැන ගොඩක් ආඩම්බරයෙන් කතා කළා. ඔහු කිව්වේ “ග්‍රීසියේම ඉපදුණ අය විතරක් නෙමෙයි ග්‍රීකයන් වන අපේ අධ්‍යාපනය ලබපු හැම කෙනෙක්ම ග්‍රීකයන් වෙනවා” කියලයි. ඒ නිසා සමහරවිට යුදෙව්වෙක් නොවුණ තිමෝතිගේ පියා ඇතුළු වෙනත් අයව ග්‍රීකයන් කියලා පාවුල් හැඳින්නුවේ ඔවුන් උපතින්ම ග්‍රීක ජාතිකයන් නොවුණත් ග්‍රීක සංස්කෘතියට හැඩගැහුණ අය නිසා වෙන්න පුළුවන්.—ක්‍රියා 16:1.