ROZDZIAŁ 6

Jak żyć w zgodzie z rodzeństwem?

Jak w skali od 1 (chłodne) do 5 (ciepłe) oceniłbyś swoje relacje z rodzeństwem? ․․․․․

W NIEKTÓRYCH domach rodzeństwo jest ze sobą bardzo zżyte. Na przykład Magda, która ma 19 lat, mówi o swojej 16-letniej siostrze Oli: „To jedna z moich najlepszych przyjaciółek”. A 17-letnia Karolina o starszym o trzy lata bracie Eryku opowiada: „Świetnie się dogadujemy. Nigdy się nie kłócimy”.

Z drugiej strony wielu młodych żyje z rodzeństwem tak jak Laura z Martą. „O wszystko drzemy koty”, przyznaje Laura, „nawet gdy chodzi o jakąś głupotę”. A może  znajomo brzmi ci wypowiedź 12-letniej Ali, która o swoim 14-letnim bracie Danielu mówi: „Działa mi na nerwy! Wpada do mojego pokoju i bez pytania ‚pożycza’ różne rzeczy. Zachowuje się jak dzieciak!”.

Czy również ciebie brat lub siostra doprowadza do pasji? Oczywiście to rodzice odpowiadają za utrzymanie w domu spokoju. Jednak wcześniej czy później musisz się nauczyć żyć z innymi w zgodzie. Takich umiejętności możesz nabyć w rodzinnym domu.

Pomyśl o swoich nieporozumieniach z rodzeństwem. O co się najczęściej kłócicie? Spójrz na poniższą listę i postaw znaczek ✔ przy zachowaniu brata lub siostry, które wyprowadza cię z równowagi.

□ Rzeczy osobiste: Bez pytania bierze moje rzeczy.

□ Irytujący charakter: Postępuje egoistycznie albo bezmyślnie; próbuje mną dyrygować.

□ Prywatność: Wchodzi do mojego pokoju bez pukania lub — nie pytając o zgodę — czyta moje mejle albo SMS-y.

□ Inne: ․․․․․

 Jeśli brat czy siostra ciągle cię denerwuje — narzucając ci swoje zdanie lub wchodząc z butami w twoje życie — trudno jest nie mieć pretensji. Ale przysłowie biblijne ostrzega: „Uciskanie nosa wywołuje krwawienie, wyciskanie zaś gniewu powoduje kłótnię” (Przysłów 30:33). Podobnie jak uraz nosa wywołuje krwawienie, tak uraza żywiona w sercu wyzwala gwałtowne emocje. A to tylko pogarsza sytuację (Przysłów 26:21). Jak więc nie dopuścić, żeby zadrażnienie przerodziło się w zażartą kłótnię? Przede wszystkim trzeba ustalić, co naprawdę leży u podłoża problemu.

Nie ma skutku bez przyczyny

Konflikty między rodzeństwem są jak pryszcze. Brzydka krosta na twarzy świadczy o stanie zapalnym pod naskórkiem. Podobnie brzydkie spięcie między rodzeństwem często jest symptomem głębszego problemu.

Chcąc się pozbyć pryszczy, niektórzy po prostu je wyciskają. Niestety, usuwa to jedynie objawy, a ponadto może pozostawić blizny i nasilić stan zapalny. Znacznie lepiej jest zaradzić przyczynie i zapobiec powstawaniu nowych wykwitów. Tak samo jest w relacjach z rodzeństwem — staraj się wniknąć w istotę problemu, zamiast koncentrować się na samym zdarzeniu. Łatwiej ci wtedy będzie postępować w myśl słów mądrego króla Salomona: „Wnikliwość człowieka powściąga jego gniew” (Przysłów 19:11).

 Przypomnij sobie, co Ala powiedziała o swoim bracie Danielu: „Wpada do mojego pokoju i bez pytania ‚pożycza’ różne rzeczy”. To jest skutek. A w czym tkwi przyczyna? Prawdopodobnie wszystko sprowadza się do kwestii szacunku. Ala mogłaby załatwić sprawę, zabraniając Danielowi wchodzić do jej pokoju i ruszać jej rzeczy. Niestety, takie rozwiązanie byłoby jedynie powierzchownym potraktowaniem problemu i zapewne jeszcze zaostrzyłoby konflikt między rodzeństwem. Gdyby jednak Ala zdołała przekonać brata, żeby szanował jej prywatność i własność, ich relacje niewątpliwie by się poprawiły.

Sztuka rozwiązywania i unikania konfliktów

Oczywiście samo rozpoznanie przyczyny konfliktów z rodzeństwem to za mało. Co możesz zrobić, żeby załatwić sprawę na dobre? Skorzystaj z sześciu podanych tu wskazówek.

1. Zaproponuj ustalenie podstawowych zasad. Na początku rozdziału zaznaczyłeś, o co najczęściej kłócicie się z rodzeństwem. Postarajcie się wspólnie ustalić zasady, które pozwolą rozwiązać tę drażliwą kwestię. Jeśli na przykład jedno z was rusza rzeczy drugiego, pierwsza zasada mogłaby brzmieć: „Zanim weźmiesz coś mojego — zawsze pytaj”. Kolejną zasadę można by ująć tak: „Pamiętaj, że mam prawo odmówić”. Proponując te reguły, miejcie na uwadze słowa Jezusa: „Wszystko, co chcecie, żeby ludzie wam czynili, wy też im podobnie  czyńcie” (Mateusza 7:12). Dzięki temu każde z was będzie w stanie sprostać wzajemnym oczekiwaniom. Następnie uzgodnijcie wasze propozycje z rodzicami (Efezjan 6:1).

2. Sam trzymaj się ustalonych zasad. Apostoł Paweł zapytał w jednym ze swych listów: „Ty zatem, który uczysz drugiego, nie uczysz samego siebie? Ty, który głosisz: ‚Nie kradnij’, kradniesz?” (Rzymian 2:21). Jaki płynie z tego wniosek? Załóżmy, że oczekujesz, by szanowano twoją prywatność. W takim razie sam musisz pukać, zanim wejdziesz do pokoju brata lub siostry, oraz pytać o zgodę, gdybyś chciał przeczytać ich mejle czy SMS-y.

3. Nie obrażaj się z byle powodu. Dlaczego jest to dobra rada? Ponieważ jak mówi przysłowie biblijne, „obraza spoczywa w zanadrzu głupców” (Kaznodziei 7:9). Jeśli o wszystko masz pretensje, zatruwasz sobie życie. Przecież jeszcze niejeden raz brat albo siostra podziała ci na nerwy. Zastanów się wtedy, czy kiedyś sam nie zachowałeś się podobnie (Mateusza 7:1-5). „Gdy miałam 13 lat, uważałam, że pozjadałam wszystkie rozumy”, opowiada Julia, „i że wszyscy muszą się liczyć z moim zdaniem. Moja młodsza siostra jest teraz na podobnym etapie. Staram się więc zbytnio nie irytować tym, co mówi”.

4. Wybaczaj i zapominaj. Poważne problemy trzeba  przedyskutować i rozwiązać. Ale czy musisz rozliczać brata lub siostrę z każdego najdrobniejszego błędu? Jehowie Bogu podoba się, gdy chętnie ‛przechodzisz do porządku nad występkiem’ (Przysłów 19:11). Dziewiętnastoletnia Ada mówi: „Z moją siostrą Rachelą zwykle dochodzimy do porozumienia. Nie mamy trudności z powiedzeniem ‚przepraszam’ i otwarcie wyjaśniamy sobie, co było przyczyną spięcia. Niekiedy muszę się po prostu przespać z problemem. Na drugi dzień często jest po sprawie i nie ma do czego wracać”.

5. Skorzystaj z pomocy rodziców. Gdybyście w jakiejś ważnej kwestii nie potrafili dojść do zgody, rolę rozjemców mogą odegrać rodzice (Rzymian 14:19). Warto jednak pamiętać,  że umiejętność rozwiązywania konfliktów bez angażowania rodziców świadczy o prawdziwej dojrzałości.

6. Ceń zalety rodzeństwa. Twoje rodzeństwo na pewno ma jakieś cechy, które podziwiasz. Zapisz po jednej zalecie przy każdym imieniu:

imię

․․․․․

zaleta

․․․․․

Nie skupiaj się na wytykaniu wad. Szukaj raczej sposobności, by chwalić rodzeństwo (Psalm 130:3; Przysłów 15:23).

Biblia przyznaje, że z innymi osobami może cię łączyć bliższa więź niż z bratem czy siostrą (Przysłów 18:24). Ale wasze wzajemne stosunki mogą się poprawić, jeśli uwzględnisz następującą radę: „Dalej znoście jedni drugich i wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem” — nawet „jeśli ktoś ma powód do uskarżania się na drugiego” (Kolosan 3:13). Dzięki takiemu podejściu zapewne będziesz się mniej złościć na rodzeństwo, a być może także rodzeństwo będzie się mniej złościć na ciebie.

W NASTĘPNYM ROZDZIALE

Jak poznać, czy już czas wyprowadzić się z domu?

WERSET

„Niech wasz rozsądek stanie się znany wszystkim ludziom” (Filipian 4:5).

WSKAZÓWKA

Jeśli denerwuje cię jakieś zachowanie brata lub siostry, spróbuj dostrzec pozytywną stronę tej sytuacji: masz okazję rozwinąć cenną umiejętność współżycia z ludźmi.

CZY WIESZ, ŻE...?

Po wyprowadzce z domu nieraz będziesz mieć do czynienia ze współpracownikami lub innymi ludźmi, którzy cię zirytują nietaktownym, bezpardonowym czy egoistycznym zachowaniem. W rodzinie możesz się nauczyć, jak ze spokojem reagować w takich sytuacjach.

PLAN DZIAŁANIA!

Zaproponuję rodzeństwu ustalenie następujących zasad: ․․․․․

Żeby w kontaktach z rodzeństwem nie wywoływać zadrażnień, postaram się: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego to takie ważne, by nie skupiać się na samym zdarzeniu, lecz ustalić rzeczywistą przyczynę problemu?

● Dlaczego twoim zdaniem dobrze jest mieć rodzeństwo?

[Napis na stronie 46]

„Moje najmilsze wspomnienia są związane z rodzeństwem. Każdy, kto ma rodzeństwo, powinien je cenić!” (Marilyn).

 [Ramka na stronie 42]

Materiały ćwiczeniowe

Ustal istotę problemu

Czy chciałbyś lepiej rozpoznawać, co leży u podłoża twoich konfliktów z rodzeństwem? Przeczytaj przypowieść Jezusa o synu, który wyprowadził się z domu i roztrwonił majątek (Łukasza 15:11-32). Przeanalizuj dokładnie, jak starszy brat zareagował na powrót młodszego do domu. Potem odpowiedz na następujące pytania:

Jakie zdarzenie sprowokowało reakcję starszego brata? ․․․․․

Co według ciebie było rzeczywistą przyczyną tego zajścia? ․․․․․

Jak ojciec próbował załagodzić konflikt? ․․․․․

Na co musiałby się zdobyć starszy brat, żeby konflikt został zażegnany? ․․․․․

A teraz pomyśl o ostatniej kłótni z bratem lub siostrą. Potem odpowiedz na poniższe pytania:

Jakie zdarzenie sprowokowało konflikt? ․․․․․

Co według ciebie mogło być rzeczywistą przyczyną tego zajścia? ․․․․․

Jaką zasadę moglibyście wspólnie ustalić, żeby na tle tej drażliwej kwestii przestało dochodzić do konfliktów? ․․․․․

[Ilustracja na stronie 43]

Konflikty między rodzeństwem są jak pryszcze — nie wystarczy usunąć objawy, trzeba zaradzić przyczynie