1. Jak dobra wymiana myśli przyczynia się do szczęścia małżeńskiego?

„WOLĘ spędzać czas z żoną niż z kimkolwiek innym. Każde szczęście, które z nią dzielę, pomnaża się, a każdy ból — słabnie” — wyznał brat z Kanady. Z kolei pewien żonaty Australijczyk napisał: „W ciągu 11 wspólnych lat nie było ani dnia, żebyśmy ze sobą nie rozmawiali. Żadne z nas nie ma obaw ani wątpliwości co do siły naszego związku. W głównej mierze zawdzięczamy to częstym i konstruktywnym rozmowom”. A siostra z Kostaryki stwierdziła: „Dobra wymiana myśli nie tylko wzbogaca nasze małżeństwo, ale też zbliża nas do Jehowy, chroni przed pokusami, jednoczy i pogłębia wzajemną miłość”.

2. Jakie czynniki mogą zakłócać dobrą komunikację?

² Czy potraficie ze sobą rozmawiać w sposób miły i konstruktywny? A może stanowi to dla was wyzwanie? Zrozumiałe jest, że małżeństwa od czasu do czasu przeżywają trudności, ponieważ tworzą je ludzie niedoskonali, mający różne osobowości i cechy wynikające z ich kultury i wychowania (Rzym. 3:23). Ponadto małżonkowie mogą odmiennie wyrażać myśli. Nic więc dziwnego, że John M. Gottman i Nan Silver, badacze zajmujący się tą tematyką, napisali: „Utrzymanie trwałego związku wymaga odwagi, determinacji i elastyczności” (Siedem zasad udanego małżeństwa, tłum. D. Olejnik).

3. Co pomaga małżonkom umacniać związek?

³ Udane małżeństwo to rzeczywiście rezultat niemałych wysiłków. Ale dzięki nim można zaznać niezmiernego szczęścia. Partnerzy, którzy się kochają, mogą czerpać prawdziwą radość ze wspólnego życia (Kazn. 9:9). Pomyślmy o Izaaku i Rebece, których połączyło silne uczucie (Rodz. 24:67). Nic nie wskazuje na to, by  z upływem czasu ono ostygło. To samo można powiedzieć o wielu dzisiejszych małżeństwach. W czym tkwi ich sekret? Małżonkowie tacy nauczyli się szczerze, a zarazem życzliwie wyrażać myśli i uczucia dzięki przejawianiu i rozwijaniu wnikliwości, miłości, głębokiego szacunku i pokory. Jak się za chwilę przekonamy, gdy te fundamentalne przymioty cechują małżeństwo, komunikacja w nim zawsze jest możliwa.

4, 5. Jak wnikliwość może pomóc małżonkom lepiej się nawzajem rozumieć? Podaj przykłady.

⁴ „Kto w jakiejś sprawie okazuje wnikliwość, znajdzie dobro” — czytamy w Księdze Przysłów 16:20. Zasada ta niewątpliwie sprawdza się w małżeństwie i rodzinie (odczytaj Przysłów 24:3). Najlepszym źródłem mądrości i wnikliwości jest Słowo Boże. Z Księgi Rodzaju 2:18 dowiadujemy się, że Bóg stworzył kobietę jako uzupełnienie mężczyzny, a nie jako jego kopię. Jej rola znajduje odzwierciedlenie w sposobie wyrażania przez nią myśli. Oczywiście nie ma dwóch takich samych kobiet, ale ogólnie rzecz biorąc, lubią one mówić o uczuciach, ludziach oraz relacjach międzyludzkich. Cenią sobie ciepłe, poufałe rozmowy, gdyż to upewnia je, że są kochane. Z kolei mężczyźni zazwyczaj są mniej skłonni rozwodzić się na temat swoich uczuć, a wolą mówić o zadaniach, problemach i rozwiązaniach; przy czym pragną też być szanowani.

⁵ „Mąż, zamiast mnie wysłuchać, chce szybko rozwiązać problem” — zauważyła siostra z Wielkiej Brytanii. „To potrafi być naprawdę irytujące w chwili, gdy po prostu chciałabym usiąść i się wygadać”. Pewien mąż napisał: „Tuż po ślubie byłem skłonny natychmiast szukać rozwiązań wszelkich problemów żony. Wkrótce jednak uświadomiłem sobie, że tak naprawdę potrzebowała, żebym ją wysłuchał” (Prz. 18:13; Jak. 1:19). Mąż odznaczający się wnikliwością dostrzega uczucia żony i dostosowuje do tego swoje podejście. Zarazem upewnia ją, że jej myśli i uczucia są dla niego ważne (1 Piotra 3:7). Ona z kolei stara się zrozumieć jego punkt widzenia. Gdy małżonkowie pojmują, cenią i wypełniają swe biblijne role, ich związek będzie czymś naprawdę pięknym. Ponadto będą w stanie współpracować ze sobą w podejmowaniu mądrych, wyważonych decyzji oraz w ich realizowaniu.

6, 7. (a) Jak zasada zawarta w Kaznodziei 3:7 pomaga małżonkom przejawiać wnikliwość? (b) Jak żona może wykazywać rozwagę i jakie wysiłki powinien podejmować mąż?

⁶ Wnikliwi partnerzy rozumieją też, że jest „czas milczenia i czas mówienia” (Kazn. 3:1, 7). Chrześcijanka zamężna od dziesięciu lat zauważyła: „Teraz rozumiem, że są chwile, gdy poruszenie jakiejś kwestii nie byłoby właściwe. Jeśli mąż jest przytłoczony pracą lub innymi obowiązkami, pozwalam, by minęło trochę czasu, zanim wspomnę o takiej sprawie. W efekcie rozmawia się nam znacznie lepiej”. Rozważne żony wypowiadają się uprzejmie, świadome tego, że dobrze dobrane „słowo wypowiedziane we właściwym czasie” chwyta za serce i jest miło odbierane (odczytaj Przysłów 25:11).

⁷ Chrześcijański mąż nie powinien poprzestawać jedynie na słuchaniu tego, co ma do powiedzenia żona, ale też starać się jasno wyrażać własne uczucia. Starszy zboru będący 27 lat po ślubie powiedział: „Muszę pracować nad tym, by mówić żonie, co czuję w głębi serca”. Z kolei chrześcijanin żonaty od 24 lat stwierdził: „Mógłbym dusić w sobie różne rzeczy, myśląc: ‚Jak nie będę o tym mówił, to jakoś się to poukłada’. Ale uświadomiłem sobie, że okazywanie uczuć nie jest oznaką słabości. Gdy zbieram się w sobie, żeby się otworzyć, modlę się o pomoc w umiejętnym dobraniu słów i tonu wypowiedzi. Potem biorę głęboki oddech i zaczynam  mówić”. Komunikacji sprzyjają też dogodne okoliczności, na przykład gdy mąż i żona we dwoje rozważają tekst dzienny albo czytają Biblię.

8. Jaką dodatkową motywację do dbania o swój związek mają chrześcijańskie małżeństwa?

⁸ Zarówno mąż, jak i żona powinni modlić się i bardzo pragnąć udoskonalać wymianę myśli. Nie ulega wątpliwości, że ciężko jest zmienić utarte nawyki. Ale jeśli oboje kochają Jehowę, proszą o Jego ducha i uznają swój związek za święty, będzie to dla nich motywacją, której wielu parom brakuje. Siostra z 26-letnim stażem małżeńskim napisała: „Mój mąż i ja poważnie traktujemy Boży pogląd na małżeństwo, dlatego nawet nie dopuszczamy myśli o rozstaniu. To skłania nas do tym usilniejszego szukania rozwiązań przez wspólne omawianie problemów”. Taka lojalność i zbożne oddanie zjednują przychylność Jehowy i zapewniają Jego obfite błogosławieństwo (Ps. 127:1).

9, 10. W jaki praktyczny sposób małżonkowie mogą umacniać łączącą ich miłość?

⁹ W małżeństwie najpotrzebniejsza jest miłość, „doskonała więź jedności” (Kol. 3:14). Prawdziwa miłość umacnia się, w miarę jak lojalni małżonkowie idą razem przez życie, wspólnie doświadczając radości i trosk. Stają się wtedy coraz bliższymi przyjaciółmi i coraz bardziej cenią swoje towarzystwo. Taka więź nie wyrasta na gruncie pojedynczych spektakularnych dokonań, jak to przedstawiają media, ale niezliczonych drobniejszych rzeczy, takich jak uścisk, życzliwe słowo, przemyślany gest, wiele mówiący uśmiech lub szczere: „Jak ci minął dzień?”. Te małe rzeczy mogą mieć duży wpływ na małżeństwo. Pewna para, która ma za sobą 19 wspólnych szczęśliwych lat, każdego dnia do siebie dzwoni lub esemesuje, żeby — jak powiedział mąż — „po prostu dowiedzieć się, jak leci”.

¹⁰ Miłość skłania też małżonków do ciągłego uczenia się siebie nawzajem (Filip. 2:4). Z kolei ta wiedza jeszcze bardziej pogłębia ich miłość, mimo dostrzeganych słabości. Udany związek nie stoi w miejscu; z upływem czasu rozwija się i umacnia. Jeżeli więc żyjesz w związku małżeńskim, zapytaj siebie: „Jak dobrze znam swoją żonę (swojego męża)? Czy rozumiem jej (jego) uczucia i poglądy? Jak często o niej (o nim) myślę, na przykład o zaletach, które mnie ujęły, gdy się poznaliśmy?”.

11. Dlaczego okazywanie szacunku jest warunkiem szczęścia w małżeństwie? Jaki przykład to potwierdza?

¹¹ Nawet najszczęśliwsze małżeństwa nie są doskonałe, a kochający się małżonkowie nie zawsze muszą się we wszystkim zgadzać. Na przykład Abraham i Sara miewali różne opinie (Rodz. 21:9-11). Ale te różnice nie tworzyły między nimi bariery. Dzięki czemu? Dzięki temu, że odnosili się do siebie nawzajem z respektem i szanowali swoją godność. Abraham, zwracając się do Sary, używał słowa „proszę” (Rodz. 12:11, 13). A ona mu się podporządkowywała i uważała go za swego „pana” (Rodz. 18:12). Gdy małżonkowie nie darzą się szacunkiem, zazwyczaj ujawnia się to w ich sposobie mówienia i tonie głosu (Prz. 12:18). I jeśli nie usuną przyczyny takiego zachowania, może to doprowadzić do nieszczęścia (odczytaj Jakuba 3:7-10, 17, 18).

12. Dlaczego zwłaszcza nowożeńcy muszą dokładać starań, by odnosić się do siebie z szacunkiem?

¹² Nad życzliwym, nacechowanym szacunkiem zwracaniem się do siebie szczególnie muszą pracować nowożeńcy. Dzięki temu wytworzą atmosferę sprzyjającą swobodnej, szczerej komunikacji. „Pierwsze lata po ślubie”, wspomina pewien mąż, „chociaż radosne, bywają też frustrujące. Zanim się oswoisz z emocjami, nawykami i potrzebami żony — a ona z twoimi — może trochę poiskrzyć! Bardzo się wam wtedy przyda rozsądek, poczucie humoru oraz takie stabilizujące cechy jak pokora, cierpliwość i poleganie na Jehowie”. Szczera prawda!

13. Dlaczego do szczęścia w małżeństwie niezbędna jest pokora?

¹³ Dobra wymiana myśli w małżeństwie jest jak potok, który spokojnie przepływa przez ogród. Aby ów strumień płynął nieprzerwanie, mąż i żona muszą odznaczać się „pokornym umysłem” (1 Piotra 3:8). Jak zauważył pewien chrześcijanin, żonaty od 11 lat, „pokora to najszybsza droga do zgody, każe bowiem powiedzieć ‚przepraszam’”. Starszy, który od 20 lat żyje w szczęśliwym małżeństwie, stwierdził: „Czasami słowo ‚przepraszam’ jest  ważniejsze niż ‚kocham cię’”. Dodał też: „Jedną z najlepszych recept na pokorę jest modlitwa. Gdy razem z żoną modlimy się do Jehowy, uświadamiamy sobie swój grzeszny stan i niezasłużoną życzliwość Bożą. To subtelne przypomnienie pomaga mi patrzeć na sprawy z właściwej perspektywy”.

14. Jak na małżeństwie może się odbić duma?

¹⁴ Natomiast duma zamyka drogę do pojednania. Blokuje komunikację, ponieważ odbiera zarówno chęć, jak i odwagę do przepraszania. Zamiast pokornie powiedzieć: „Przepraszam. Proszę, wybacz mi”, osoba dumna szuka wymówek. Zamiast odważnie przyznać się do słabości, wytyka wady drugiej stronie. Gdy zostanie skrzywdzona, nie szuka pokoju, ale się obraża, a nieraz nawet odpłaca szorstkim słowem lub lodowatym milczeniem (Kazn. 7:9). Duma może zniszczyć małżeństwo. Pamiętajmy, że „Bóg przeciwstawia się wyniosłym, lecz pokornych obdarza niezasłużoną życzliwością” (Jak. 4:6).

15. Wyjaśnij, jak zastosowanie rady z Efezjan 4:26, 27 może pomóc małżonkom, którzy się poróżnili.

¹⁵ Oczywiście naiwne byłoby mniemanie, że duma nigdy nie da o sobie znać. Musimy rozpoznawać jej symptomy i szybko na nie reagować. Apostoł Paweł napisał do chrześcijan: „Niech słońce nie zachodzi nad waszym rozdrażnieniem ani nie zostawiajcie miejsca Diabłu” (Efez. 4:26, 27). Zlekceważenie Słowa Bożego może prowadzić do niepotrzebnego stresu. Pewna siostra wspomina ze smutkiem: „Zdarzało się, że nie zastosowaliśmy się z mężem do rady z Efezjan 4:26, 27. Czułam się wtedy naprawdę okropnie i noc miałam z głowy!”. O ileż lepiej jest szybko przedyskutować problem z myślą o pojednaniu. Rzecz jasna, nieraz trzeba dać sobie chwilę na ochłonięcie. Warto też pomodlić się do Jehowy o odpowiednie nastawienie umysłu — między innymi o pokornego ducha. Pomoże ci on skoncentrować się na problemie, a nie na sobie, co zapobiegnie zaognieniu sytuacji (odczytaj Kolosan 3:12, 13).

16. Jak pokora pomaga małżonkom odpowiednio zapatrywać się na swoje zalety?

¹⁶ Pokora i skromność pomagają skupiać się na mocnych stronach współmałżonka. Na przykład żona może mieć jakieś szczególne uzdolnienia, które wykorzystuje dla dobra rodziny. Jeśli jej mąż jest pokorny i skromny, nie poczuje się zagrożony, lecz będzie ją zachęcał do robienia użytku z tych darów, czym pokaże, że ją kocha i ceni (Prz. 31:10, 28; Efez. 5:28, 29). Jednocześnie pokorna i skromna żona nie będzie się popisywać swymi zdolnościami. Nie będzie też podważać autorytetu męża. Przecież oboje są „jednym ciałem”, a co rani jedno, to rani i drugie (Mat. 19:4, 5).

17. Dzięki czemu dzisiejsze małżeństwa mogą być szczęśliwe i przysparzać chwały Bogu?

¹⁷ Bez wątpienia chcielibyście, aby wasze małżeństwo przypominało związek Abrahama i Sary czy Izaaka i Rebeki — było naprawdę szczęśliwe, trwałe i przysparzało chwały Jehowie. Dlatego patrzcie na nie tak jak On. Studiujcie Jego Słowo, by posiąść wnikliwość i mądrość. Pielęgnujcie prawdziwą miłość — „płomień Jah” — z uznaniem myśląc o sobie nawzajem (Pieśń 8:6). Usilnie pracujcie nad pokorą. Odnoście się do siebie z szacunkiem. Dzięki tym wszystkim elementom wasze małżeństwo będzie przynosić radość wam samym, a także niebiańskiemu Ojcu (Prz. 27:11). Zapewne zgodzicie się wtedy z bratem, który 27 lat po ślubie napisał: „Nie potrafię wyobrazić sobie życia bez mojej żony. Nasz związek dzień po dniu się umacnia. Dzieje się tak dlatego, że kochamy Jehowę i dbamy o regularną wymianę myśli”.