Kua Fakahauhau Nakai a Koe ke he Falu?

KE HE matahiku he faahi toga he Anti-Lebanon Mountain ne tū ai e Mouga ko Heremoni, mo e hoko e tapunu ke he 2,814 e mita ki luga he tahi. Ke he laulahi he tau, kua ufia e tapunu a Heremoni he kiona, ti fakatupu ai he pō mafana e hahau ne ha ha i luga ke hiki ai ke he hahau. Ne tō e hahau ke he tau akau tuga e paina mo e tau akau kai he tau kaukau mouga he lotoga mo e tau ulu vine i lalo. He loloa e tau vahā magomago i Isaraela i tuai, ko e aumalū hahau pihia ko e matapatu punaaga he pahahū ma e tau akau.

He lologo ne omoomoi faka-Atua, ko e kaufakalatahaaga fakahauhau he tau tagata tapuaki ha Iehova kua tuga e “hahau a Heremoni ne to hifo ke he tau mouga ko Siona.” (Salamo 133:1, 3) Tuga ni he moua mai he Mouga ko Heremoni e aumalū hahau ke he tau akau, maeke foki ia tautolu ke ta atu e fakahauhau ki a lautolu ka feleveia mo tautolu. Taute fēfē e tautolu?

Fifitakiaga Fakahauhau ha Iesu

Ne lahi e lauiaaga ha Iesu Keriso ke he falu. Pete he feleveia kū mo ia kua liga lahi ni e fakahauhau. Ma e fakatai, ko Mareko ne tohia e Evagelia ne talahau: “Ti kua nikiti ai e [Iesu] a lautolu [ne ikiiki] he hana tau lima, ti fakalago e hana tau lima ki luga ia lautolu, mo e fakamonuina ai.” (Mareko 10:16) Ko e mena fakahauhau ha ia ki a lautolu ne ikiiki!

He pō fakahiku ha Iesu he nofo tino tagata he lalolagi, ne holoholo e ia e tau hui he tau tutaki haana. Ne liga aamohia e tau loto he tau tutaki he mahani fakatokolalo haana. Ne tala age a Iesu ki a lautolu: “Kua ta atu e au e fakafifitaki kia mutolu, kia tuga he eke e au kia mutolu, kia eke pihia ni e mutolu.” (Ioane 13:1-17) E, kua lata a lautolu ke mahani fakatokolalo. Pete he nakai maama agataha he tau tutaki e kakano mo e liliu a lautolu he po taha ia ni ke taufetoko ko hai ne mua, ne nakai hogohogo manava a Iesu. Ka e fakamaama fakamanavalahi e ia ki a lautolu. (Luka 22:24-27) Pihia foki he “amuamu ki ai, ka e nakai amuamu atu [a Iesu] ke taui atu.” Ti, “fakamamahi a ia ka e nakai fakamatakutaku atu, ka e tuku atu a lautolu kia ia kua fakafili fakatonu.” Ko e fakafifitakiaga fakahauhau a Iesu kua aoga ni ke muitua ki ai.​—1 Peteru 2:21, 23.

Ne pehē a Iesu: “Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au; ha ko au ni ko e totonu mo e loto holoilalo; ti moua ai e mutolu e okiokiaga [po ke, fakahauhau] mo e tau agaga ha mutolu.” (Mataio 11:29) Manamanatu la kua fakaako fakatagata mai e Iesu. He mole e logona a ia ne fakaako he sunako ha lautolu, ne ofomate a lautolu he maaga haana ti pehē: “Po ke moua mai fe he tagata nai e pulotu nai mo e tau mana ia?” (Mataio 13:54) Ko e totou hagaao ke he moui mo e fekafekauaga ha Iesu ka fakaako fakalahi a tautolu ke fakahauhau ke he falu. Kitekite la a tautolu ke he puhala ne fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga mua atu he puhala vagahau atihake mo e aga lagomatai haana.

Fakatumau ke he Vagahau Atihake

Kua mukamuka lahi ke moumou e fale ka e uka ke atihake e fale foou. Ko e matapatu fakaakoaga taha ia ni he uulu ki lalo mo e atihake ka hagaao ke he puhala vagahau ha tautolu. Ha ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa, kua ha ha ia tautolu oti e tau hehē mo e tau kūkū. Ne pehē e Patuiki ko Solomona: “Nakai ni ha ha i ai ha tagata tututonu ke he lalolagi, kua eke e mahani mitaki, mo e nakai hala a ia.” (Fakamatalaaga 7:20) Kua mukamuka ke kitia e  tau hehē he taha tagata mo e ulu moumou a ia aki e tau talahauaga fakahukia. (Salamo 64:2-4) Ke he taha faahi, ke fakatumau ke atihake e vagahau ha tautolu kua lata ke iloa e puhala.

Ne fakaaoga e Iesu e alelo haana ke atihake e tau tagata. Ne foaki e ia ki a lautolu e fakahauhau fakaagaaga he fakailoa e vagahau mitaki he Kautu ki a lautolu. (Luka 8:1) Ne fakahauhau foki e Iesu a lautolu ne eke mo tau tutaki haana he fakakite ki a lautolu e Matua haana he lagi. (Mataio 11:25-27) Ko e mena ia ati futia e tau tagata ki a Iesu!

Kehe ai, ne nakai manamanatu e tau tohikupu mo e tau Farasaio ke he tau manako he falu. “Kua fiafia foki a lautolu ke he mena mua ke tatakoto ai ke he tau kaiaga mena, mo e tau nofoaga uho ke he tau sunako,” he talahau e Iesu. (Mataio 23:6) Ti onoono hifo a lautolu ke he tau tagata noa, he pehē: “Ko e moto tagata na, nakai iloa e fakatufono, kua ulaafia ni a lautolu.” (Ioane 7:49) Kua nakai fakahauhau mooli e aga ia!

Ko e puhala vagahau ha tautolu kua fa fakaata e tau loto mo e puhala ne onoono a tautolu ke he falu. Ne pehē a Iesu: “Kua ta mai he tagata mahani mitaki e tau mena mitaki mai he tau mena mitaki kua tanaki ke he hana loto; ko e tagata mahani kelea foki, kua ta mai e ia e tau mena kelea mai he tau mena kelea kua tanaki ke he hana loto; ha ko e puke he loto ke vagahau mai ai hana gutu.” (Luka 6:45) Ko e heigoa mogoia ha tautolu ka taute ke iloa mooli kua fakahauhau e puhala vagahau ha tautolu ke he falu?

Ma e taha mena, kua maeke ia tautolu ke fakamaoki mo e manamanatu to vagahau. Talahau he Tau Fakatai 15:28: “Kua manamanatu e loto he tagata tututonu, kia tali atu a ia.” Nakai lata e manamanatu fakahokulo pihia ke loa. He manamanatu mua, kua maeke ia tautolu ke mailoga e lauiaaga he tala ha tautolu. Liga hūhū ki a tautolu ni: ‘Ko e manatu fakaalofa nakai anei haaku ka talahau? Ko e tala mooli kia po ke tala teao? Ko e “kupu [kia] ke lata ai?” To fakahauhau mo e atihake nakai a lautolu ka tala e au ki ai?’ (Tau Fakatai 15:23) Ka fakahiku e tautolu ko e manatu ulu moumou po ke nakai felauaki, kia eketaha fakalahi ke tiaki ai. Mahomo atu, ko e ha he nakai talahau taha mena atihake mo e felauaki mitaki? Ko e tau kupu fakahanoa kua tuga e “tuina ai e tau tagata he pelu,” ka ko e tau talahauaga atihake kua ‘fakamalolo ai.’​—Tau Fakatai 12:18.

Ko e taha lagomataiaga, kia manamanatu fakahokulo ke he kakano ne uho ai e tau matakainaga talitonu ha tautolu ke he fofoga he Atua. Ne pehē a Iesu: “Nakai maeke ia taha ke hau kia au, ka nakai futia mai he Matua ne fakafano mai au.” (Ioane 6:44) Kua kitia e Iehova e tau aga mitaki he tau fekafekau tua fakamooli oti haana​—pihia mo lautolu ne liga mailoga e tautolu kua uka ke fakafetui ki ai. He lali ke kitia e tau aga mitaki ha lautolu, to fai kakano a tautolu ke tala fakamitaki hagaao ki a lautolu.

Lagomatai e Falu

Ne maama katoatoa e Iesu e matematekelea he favale. Ti “kua fioia e ia e lanu tagata, ati fakaalofa hofihofi ai a ia kia lautolu, ne fakafita a lautolu, mo e tiaki atu ai, tuga e tau mamoe nakai fai leveki a lautolu.” (Mataio 9:36) Ka e mua atu e mena ne kitia e Iesu ke he tuaga fakaalofa ha lautolu; ti fai mena a ia ne taute. Ne uiina e ia a lautolu: “Kia o mai a mutolu kia au, ko mutolu oti ne matematekelea mo e pehia he tau kavega; ko au foki ke okioki [po ke, fakahauhau] ai a mutolu.” Ti tala age foki e ia e  fakamalolōaga nei: “Ko e haku a kavega foki, ko e mena mama a ia.”​—Mataio 11:28, 30.

He vahā nei, kua nonofo a tautolu he “tau aho fakamui to hohoko mai ai e tau aho uka.” (2 Timoteo 3:1) Tokologa e tagata kua pehia ha ko e “fakaatukehe ke he tau mena he lalolagi nai.” (Mataio 13:22) Kua pehia falu ha ko e tau tuaga tupetupe fakatagata. (1 Tesalonia 5:14) Maeke fēfē ia tautolu ke foaki e fakahauhauaga ki a lautolu kua manako ki ai? Tuga a Keriso, maeke ia tautolu ke fakamāmā e kavega ha lautolu.

Ko e falu tagata kua kumi ke fakamāmā ha lautolu a tau kavega he tutala hagaao ke he tau lekua ha lautolu. Kaeke ke hau taha kua loto tupetupe ki a tautolu ke kumi lagomatai, kua fai magaaho nakai a tautolu ke fanogonogo fakamitaki? Ko e tagata fanogonogo loto fakaalofa kua lata ke moua e fakauka fakatagata. Putoia ai e hagaaki katoatoa ke he tau mena ne talahau he tagata ne tutala, ka e nakai manamanatu ke he puhala ke tali aki po ke puhala ke fakahako e lekua. He fanogonogo fakamitaki, ono tumau ke he mata, mo e mamali ka lata ke pihia, kua fakakite ai kua manamanatu a tautolu ki a ia.

He fakapotopotoaga Kerisiano, kua loga e magaaho ke fakamafana e tau matakainaga talitonu. Ma e fakatai, ka o atu ke he tau feleveiaaga he Fale he Kautu, kua maeke ia tautolu ke matakite ki a lautolu hane taufetului ha kua nakai malolō e tino. He falu magaaho ko e tau minuti gahoa ni ke atihake e falu he magaaho to kamata po ke ka hili e feleveiaaga he foaki e tau kupu atihake ki a lautolu. Liga mauloto foki e tautolu ko hai he Fakaakoaga Tohi he Fakapotopotoaga ne nakai hau he feleveiaaga. Ti maeke ke hea atu he telefoni mo e tala age e fiafia ha tautolu ke iloa e tuaga ha lautolu po ke foaki e lagomatai.​—Filipi 2:4.

Kua mamafa e kavega he tau motua Kerisiano i loto he fakapotopotoaga. To lahi e lagomatai ha tautolu ke fakamāmā e kavega ha lautolu he kaufakalataha mo e he fakatokolalo ke taute ha kotofaaga ka moua e tautolu. Kua fakamalolō mai he Kupu he Atua ki a tautolu: “Kia omaoma a mutolu ke he tau takitaki ha mutolu, mo e fifitaki a mutolu ki ai; nukua leoleo a lautolu ke he tau agaga ha mutolu, to tala atu foki e lautolu e tala ki ai, kia eke ai e lautolu mo e fiafia, ka e aua neke eke mo e fakaatukehe; ha ko e mena nakai aoga ia kia mutolu.” (Heperu 13:17) He fakakite e aga fakamakai, kua maeke ia tautolu ke fakahauhau a lautolu kua “pule fakamitaki.”​—1 Timoteo 5:17.

Tumau ke he Vagahau Atihake mo e Tau Gahua Lagomatai

Kua moua e aumalū hahau mai he tau hihina vala vai ikiiki loga ne mokulu fakatekiteki, tuga kua mokulu mai he taha mena. Pihia foki, ke fakahauhau ke he falu kua liga nakai fua mai he taha ne mena mitaki ka taute ka e mai he fakakite tumau e tautolu e tau aga tuga he Keriso he tau magaaho oti.

“Kia fakafeheleaki ke he feofanaki he tau matakainaga,” he tohi he aposetolo ko Paulo. “Kia takitokotaha mo e mua ke tuku atu e lilifu ke he falu.” (Roma 12:10) Kia fakagahua e tautolu e tomatomaaga ha Paulo. Ke he puhala vagahau mo e tau gahua ha tautolu, kia fakahauhau mooli a tautolu ke he falu.

[Fakatino he lau 13]

Kua fakahauhau he tagata fanogonogo loto fakaalofa e falu

[Tau Fakatino he lau 14]

Ko e hahau he Mouga ko Heremoni​—punaaga he pahahū ma e tau akau