TUTLONG listwar, dimunn finn truble ek trakase devan sa posibilite byin som la: lamor. Anplis, enn melanz bann fos lide relizye, bann kutim popiler, ek bann krwayans personel ki anrasine finn fer lakrint lamor vinn pli for ankor. Problem ki ena avek lakrint lamor, se ki li kapav paraliz nu ek anpes nu zwir lavi. Li kapav fer enn kikenn perdi konfyans ki lavi ena enn sans.

Relizyon tradisyonel li sirtu kupab parski li finn favoriz enn kantite zistwar popiler lor lamor. Kan u egzaminn detrwa sa bann zistwar la avek led laverite ki ena dan Labib, gete si u kapav eklersi u bann lide personel lor lamor.

Zistwar 1: Lamor li lafin natirel lavi.

Liv Death—The Final Stage of Growth [Lamor—Dernye Staz Krwasans] dir: “Lamor . . . fer parti nu lavi.” Bann komanter kumsa fer dimunn krwar ki lamor li normal, li lafin natirel tu bann kreatir vivan. Rezilta: sa kalite krwayans la finn amenn buku dimunn rezet tu bann lezot krwayans ek profit tu bann posibilite ki devan zot, san respekte okenn prinsip.

Eski lamor vremem lafin natirel lavi? Pa tu bann serser ki krwar sa. Par egzanp, Calvin Harley, enn byolozis ki etidye vyeisman imin, ti dir dan enn intervyu ki li pa krwar ki bann dimunn “finn kre pu mor.” William Clark, enn kikenn ki etidye sistem defans ki dan nu lekor, ti fer sa remark la: “Lamor pa otomatikman ena enn lyin ar lavi.” Ek Seymour Benzer, ki dan Institi Teknolozi Californie fer sa refleksyon la: “Plito ki dekrir vyeisman kuma enn pandil, kapav dekrir li kuma enn seri sityasyon ki nu ena lespwar pu sanze.”

Kan bann syantis etidye fason finn fer bann imin, zot res bet ek zot anvi konn plis. Zot truve ki nu finn gayn bann resurs ek bann kapasite ki permet nu viv plis ki 70-80 an, seki dimunn pe viv zordi. Par egzanp, bann syantis finn truve ki servo imin ena enn gran kapasite memwar. Enn serser ti estime ki nu servo kapav gard linformasyon ki “ti pu ranpli enn vintenn milyon volim, otan ki ena dan bann pli gran libreri dan lemond.” Sertin spesyalis ki etidye servo krwar ki pandan enn lavi, enn dimunn servi zis 1/100 lor 1 pursan (.0001) kapasite so servo. Li bon nu demande, ‘Kifer eski nu ena enn servo avek sa kantite kapasite kumsa la ek ki nu servi zis enn ti fraksyon dan enn mwayenn letan ki nu viv?’

Gete usi kuma fason ki bann dimunn reazir fas ar lamor li pa natirel! Pu mazorite, lamor enn fam, enn mari, uswa enn zanfan kapav leprev ki fer plis sufer dan lavi. Suvan konstitisyon afektif enn dimunn res afekte pandan enn long letan apre lamor enn kikenn ki li  byin kontan. Mem bann ki pretann ki lamor li enn kitsoz normal pu dimunn, zot realize ki li difisil pu aksepte lide ki kan zotmem zot pu mor, tu pu fini. Journal des médecins britanniques ti koz lor “lopinyon popiler enn exper ki dir ki tu dimunn anvi viv osi lontan ki posib.”

Kan konsider reaksyon zeneral dimunn lor lamor, so kapasite extraordiner pu rapel ek aprann, ek so dezir ki li ena dan li pu viv pu tuletan, eski li pa kler ki dimunn finn fer pu viv? Vremem, Bondye pa ti kre bann imin pu mor, me avek lespwar pu viv pu tuletan. Not ki lavenir Bondye ti met devan premye kup imin: “Gayn zanfan ek vinn buku, ranpli later ek kontrol li, ek kontrol bann pwason dan lamer ek bann kreatir lesyel ki anvole ek tu bann kreatir vivan ki buze lor later.” (Zenez 1:28) Vremem sa ti pu enn lavenir extraordiner ek dirab!

Zistwar 2: Atraver lamor Bondye pran bann dimunn pu ki zot res avek Li.

Enn mama 27 an ki ti pre pu mor ek ki ti pe les trwa zanfan ti dir enn leser Katolik: “Pa vinn dir mwa ki sa mem volonte Bondye pu mwa. . . . Mo byin pa kontan kan kikenn dir mwa sa.” Purtan, sa mem ki buku relizyon anseyne lor lamor—ki Bondye pran bann dimunn pu ki zot pre ar Li.

Eski Kreater vremem sa kantite kriyel la ki, san okenn pitye, Li fer nu mor, alor ki Li kone ki sa kas nu leker? Non, Bondye ki Labib koze la, Li, Li pa kumsa. Dapre 1 Zan 4:8, “Bondye Li lamur.” Note ki li pa dir ki Bondye ena lamur uswa ki Bondye Li ranpli ar lamur, me li dir ki Bondye Li lamur. So lamur telman profon, telman pir, telman parfe, ek so personalite ek so bann aksyon telman marke par lamur ki nu kapav dir ki li reprezantasyon lamur. Enn kikenn kumsa pa enn Bondye ki pran bann dimunn atraver lamor pu ki zot pre ar Li.

Fos relizyon finn les buku dimunn dan konfizyon lor plas kot bann mor ale ek zot kondisyon. Lesyel, lanfer, pirgatwar, Linb—sa bann plas la ek plizir lezot ankor pas par seki pa konpran ditu ek ziska seki fer byin per. Parkont, Labib dir nu ki bann mor zot inkonsyan; zot dan enn kondisyon ki byin parey ar somey. (Eklezyast 9:5, 10; Zan 11:11-14) Donk, nu pena pu trakase lor seki ariv nu apre lamor, parey kuma nu pa pu trakase kan nu truv enn kikenn pe dormi dan enn profon somey. Zezi ti koz lor enn lepok kot “tu bann ki dan tom suvenir” pu “sorti” ek zot pu regayn lavi dan enn paradi lor later.—Zan 5:28, 29; Lik 23:43.

Zistwar 3: Bondye pran bann ti zanfan pu zot vinn bann anz.

Elizabeth Kübler-Ross, ki ti etidye bann dimunn ki dan faz final zot maladi, fer referans ar enn lot lide popiler parmi bann dimunn relizye. Alor ki li ti pe dekrir enn vre insidan, li’nn dir ki li “pa saz pu dir enn tipti tifi ki’nn perdi so frer ki Bondye telman kontan bann ti garson ki Li’nn pran ti Johnny dan lesyel.” Sa kalite parol la donn enn move linpresyon lor Bondye ek li pa reflekte so personalite ek so manyer azir. Dokter Kübler-Ross kontiyne dir: “Kan sa tipti tifi la finn grandi ek li finn vinn enn adilt, zame li pa finn sirmont so koler kont Bondye. Sa ti fer li gayn enn depresyon mantal apre ki li ti’nn perdi so prop ti garson trantan plitar.”

Kifer eski Bondye pu pran enn zanfan pu gayn enn lot anz—kumadir Bondye ti plis bizin enn zanfan ki so bann paran ti bizin li? Si vremem Bondye pran bann zanfan, eski sa pa ti pu fer Li vinn enn Kreater egois ki pena lamur? Kontrerman ar sa kalite lide la, Labib dir: “Lamur sorti kot Bondye.” (1 Zan 4:7) Eski enn Bondye ki ena lamur ti pu fer nu  konn enn lapert ki mem bann imin avek enn sertenn degre moralite pa ti pu tolere?

Alor, kifer eski bann zanfan mor? Nu truv enn parti sa repons la dan Labib an Eklezyast 9:11: “Letan ek levennman ki personn pa pe atann ariv zot tu.” Psom 51:5 dir nu ki nu tu nu inparfe, nu peser, depi ki nu’nn forme dan vant, ek tu dimunn kondane pu mor ek sa par buku diferan mwayin. Defwa lamor arive mem avan nesans, seki fer ki kan tibaba la ne, li fini mor. Dan lezot ka, bann zanfan mor akoz bann sityasyon terib uswa zot fer aksidan ek zot mor. Bondye pa responsab sa bann maler ki kapav arive la.

Zistwar 4: Sertin dimunn turmante apre lamor.

Buku relizyon anseyne ki bann move dimunn pu al dan enn lanfer dife ek zot pu turmante pu tuzur. Eski sa lanseynman la lozik ek li sorti dan Labib? Kantite letan ki enn dimunn kapav viv li zis 70 uswa 80 an. Mem si enn dimunn finn fer buku move kitsoz tutlong so lavi, fer li turmante pu tuletan, eski sa li pu enn pinisyon zis? Non. Li ti pu byin-byin inzis pu turmant enn dimunn pu tuzur pu bann pese ki li’nn fer pandan enn lavi ki kurt.

Zis Bondye ki kapav dir seki arive apre ki enn dimunn mor, ek Li finn fer nu konn sa dan Labib, so Parol ki Li’nn fer ekrir. Ala seki Labib dir: “Parey kuma [zanimo] mor, [dimunn] usi mor parey; ek zot tulede ena mem lespri . . . Zot tu al dan mem plas. Zot tu finn sorti dan lapusyer, ek zot tu pe return dan lapusyer.” (Eklezyast 3:19, 20) Sa bann verse la pa koz ditu lor enn lanfer dife. Bann dimunn return dan lapusyer—kot pena legzistans—kan zot mor.

Pu ki enn dimunn turmante, li bizin konsyan. Eski bann mor konsyan? Ankor enn fwa, Labib reponn: “Bann vivan kone ki zot pu mor; me bann dimunn mor, zot pa konn nanyin ditu, zot nepli gayn okenn lapey, parski tu zot suvenir finn fini bliye.” (Eklezyast 9:5) Li inposib pu enn dimunn mor, ki “pa konn nanyin ditu,” al sufer par la.

Zistwar 5: Lamor vedir lafin nu legzistans pu tuletan.

Nu aret egziste kan nu mor, me sa pa vedir ki tu lespwar lavi fini. Fidel Zob ti kone ki li ti  pu al dan tom, Seol, kan li ti pu mor. Me ekut so lapriyer ar Bondye: “A! Si to ti pu kasyet mwa dan Seol, si to ti pu gard mwa an sekre ziska ki to koler pase, ek si to ti pu fixe enn dele pu mwa ek to rapel mwa! Si enn zom for mor, eski li kapav reviv? . . . To pu apel mwa, ek mo pu reponn twa.”—Zob 14:13-15.

Zob ti krwar ki si li ti fidel ziska lamor, Bondye ti pu rapel li ek avek letan li ti pu resisite. Sa mem ki ti krwayans tu bann serviter Bondye dan lepok lontan. Zezi limem ti konfirm sa lesperans la ek li ti montre ki Bondye ti pu servi li pu relev bann mor. So bann prop parol donn nu sa lasirans la: “Ler pe vini kot tu bann ki dan bann tom suvenir pu tann lavwa [Zezi] ek zot pu sorti, seki finn fer bon kitsoz pu enn rezireksyon lavi, seki finn fer move kitsoz pu enn rezireksyon zizman.”—Zan 5:28, 29.

Dan enn tigit letan ankor Bondye pu anlev tu mesanste ek Li pu etabli enn nuvo lemond anba enn dominasyon ki dan lesyel. (Psom 37:10, 11; Danyel 2:44; Revelasyon 16:14, 16) Sa pu amenn enn paradi ki pu kuver later antye kot bann dimunn ki servi Bondye pu reste. Dan Labib nu lir: “Mo finn tann enn lavwa for ki sorti kot tronn: ‘Gete! Latant Bondye avek bann imin, ek Li pu res avek zot, ek bannla pu vinn so pep. Ek Bondye Limem pu avek zot. Ek Li pu suy tu larm dan zot lizye, ek pa pu ena lamor, pu nepli ena ni dey, ni kriye ek duler. Bann kitsoz avan finn disparet.’”—Revelasyon 21:3, 4.

Libere ar Lakrint

Konesans lor lespwar rezireksyon ansam avek konesans lor sa Kikenn ki lasurs sa dispozisyon la kapav rekonfort nu. Zezi ti promet: “Zot pu konn laverite, ek laverite pu liber zot.” (Zan 8:32) Sa liber nu usi ar lakrint lamor. Zeova tusel vremem kapav sanz bann etap vyeisman natirel ek lamor ek donn nu lavi eternel. Eski u kapav krwar dan bann promes Bondye? Wi, u kapav parski Parol Bondye tuzur realize. (Izai 55:11) Nu ankuraz u pu aprann plis lor bann lintansyon Bondye pu limanite. Bann Temwin Zeova pu kontan ed u.

[Komanter lor paz 6]

Problem avek lakrint lamor se ki li kapav paraliz enn dimunn ek anpes li zwir lavi

[Lankadre lor paz 7]

DETRWA ZISTWAR POPILER KONSERNAN LAMOR KI LABIB DIR?

● Lamor li lafin natirel lavi Zenez 1:28; 2:17; Romin 5:12

● Bondye pran bann dimunn pu ki zot avek Li Zob 34:15; Psom 37:11, 29; 115:16

● Bondye pran bann ti zanfan pu zot vinn Psom 51:5; 104:1, 4;

bann anz Ebre 1:7, 14

● Sertin dimunn turmante apre lamor Psom 146:4; Eklezyast 9:5, 10; Romin 6:23

● Lamor vedir lafin nu legzistans pu tuletan Zob 14:14, 15; Zan 3:16; Zan 17:3; Akt 24:15

[Zimaz lor paz 8]

Konn laverite lor lamor liber nu ar lakrint

[Foto lor paz 5]

Barrators—Giampolo/The Doré Illustrations For Dante’s Divine Comedy/Dover Publications Inc.