TSJIJÑI ke ri maa kja na museo, ri chøtrʼꞹ na punkjꞹ ke o tsjaji mi jingua nzakja kʼo o yaxꞹji. Bʼꞹbʼꞹ kʼo ya o dyaʼa, kʼo xꞹtrʼꞹ ñe kʼo xo bʼɇxtrjo na perazo. Pe bʼꞹbʼꞹ naja ke me na joo ga ñetse ñe dya pje bʼɇzhi. I dyønꞹ nu kʼꞹ jitsʼi: “¿Kjo kja dadyokʼꞹ?”. “Iyo —trjꞹrꞹ angeze—, ngeje dʼaja kʼꞹ más ya o mezhe, i ni ri dʼa vez o mbⱥtpⱥji“. “¿Kjo o kjuatrʼꞹji na jokʼꞹ ngekʼua xa kjatrjo?”, i mange. “Iyo —nrro bo nrrꞹrꞹ nu kʼꞹ jitsʼi—, ya mezhe zø go kjogꞹ na punkjꞹ nrrajma ñe o mbopjꞹ ma o e̱je̱ dyebʼe, xo bʼꞹbʼꞹ nu kʼo mi nee ro chjotꞹjikʼꞹ, pe xi bʼꞹntrjo”. Nudyakʼua, bʼꞹma ri mange: “¿Ja ngua kjaa kʼꞹ ja ba dyⱥtrʼⱥji?”.

Søø ra manji ke akjanu xo ngeje ne Biblia. Nujnu ngeje dʼa libro ke bo dyopjꞹji ndeze mi jingua. Na kjuana ke xo bʼꞹbʼꞹ xiskuama ke bo dyopjꞹji nrreze mi jingua, pe yo padya a go chjorꞹtrjoji nu kʼo junsʼꞹ kja kʼo xiskuama. Nzakja nu kʼo mi manji kʼo científico, dya kja dyedya, nange bʼꞹbʼꞹ kʼo kja go mba̱ra̱ji ja ga kjaa. Nzakja nu kʼo junsʼꞹnu jankʼua mi kjaji kʼo yenchje, dya kja søø ra mbøxkꞹjidya ñe dya søø ra jogꞹzꞹji ma ra sødyeji. Na punkjꞹ kʼo o dyopjꞹji mi jingua dya kja bʼꞹbʼꞹ, ñe nu kʼo xi bʼꞹbʼꞹ a na chjoxtjojidya.

Pe ne Biblia naño ma kjaa. A bo kjogꞹ 3500 kjɇɇ nrreze ma o dyopjꞹji ñe xa kjatrjo. Zø bʼꞹbʼꞹ na punkjꞹ ntee ke mi nee ro chjotꞹji, o chjꞹtrʼꞹji nange dya mi neji ke kʼo ntee ro xørꞹji, ñe xo manji ke dya kjuana nukʼo ju̱nsʼꞹnu, pe zø nge akjanu xi bʼꞹntrjo nu k’o jizhi ne Biblia. Bʼꞹbʼꞹ kʼo kja na mba̱ra̱ji yo científico, pe ne Biblia ya bi mama ndeze mi jingua kʼo kja na mba̱ra̱jidya (ñuu ne recuadro ”¿Dya kja dyedya yo mama ne Biblia, o go jitskʼøji kʼo dya bʼe mi pa̱rgøji?”).

Zø ngeje akjanu bʼꞹma ri dyonꞹtsjɇ: “¿Kjo na kjuana xi pjøxkꞹji yo consejo ke junsʼꞹ kja ne Biblia?”. Tsjijñi ja ga kjaa yo nrrumꞹ ke ri kjogꞹjidya kja texe ne xoñijomꞹ. ¿Pje nge kʼo nda na sʼɇzhi? Bʼꞹma ri tsjijñi yo trjachu̱u̱ ke kjaji yo ndajñiñi, yo sʼodʼꞹji ne xoñijomꞹ, xo ka̱ra̱ na punkjꞹ yo me na sʼonte ñe yo pje pjezhi nda po̱nꞹji. Nudya nuu pje jizhi ne Biblia, xo ri dyonꞹtsjɇ: “¿Kjo me na joo ro bʼꞹnkʼøji ma ro kjapꞹji nguenrra kʼo mama ne Biblia?”.

DYA RA ꞸMBꞸJI YO NTEE NGEKʼUA NA JOO RGA MINJI

“Ma kjo kʼo ra zopjꞹ na joo yo nu minteji ngekʼua ra pøtka nuji, nge nu rgi mⱥjⱥkʼo, na ngeje ra ʼma̱ra̱ji nge o tʼii Mizhokjimi” (Mateo 5:9) “Ri tsjaji posible ri pøtki ñuji [na joo] texe yo ntee, zø dya ra nukʼꞹji angezeji” (Romanos 12:18).

RA JUENTSEJI YO NTEE ÑE RA PØMBꞸJI

“Nukʼo juentse akjanu nu minteji, xo søø ra mⱥji na ngeje Mizhokjimi ra juentse angezeji” (Mateo 5:7) “Ri pøtki pɇspʼiji paciencia. Ri pøtki perdonaogeji ma kjo pje ra tsjakʼꞹji, nutsʼkʼeji o perdonaotsʼꞹgeji e Jesucristo. Ngekʼua xo ri perdonaogeji kʼo in dyoji” (Colosenses 3:13).

TEXE YO NTEE ME PØTKA MINJI NA JOO ZØ NAÑO JA MENZUMꞸJI

“Mizhokjimi o ngama texe yo raza ñe yo nación. Na nge je mboxbɇchiji kja kʼe bɇzo kʼꞹ otʼꞹ o dyⱥtʼⱥ Mizhokjimi. O mama Mizhokjimi jingua ro mimi nzi na raza yo ka̱ra̱dya” (Hechos 17:26) “Ri pa̱ra̱gø Mizhokjimi dya juajnꞹ kjo ra sʼiya; [...] zø ja menzumꞹ na ntee, pero ma ra zu̱ Mizhokjimi ñe ra tsjaa ja kʼo nzi ga nee Mizhokjimi kʼo na joo, nuʼma, ra mⱥpⱥ Mizhokjimimakʼo” (Hechos 10:34, 35).

RA PJØRꞸJI NA JOO NE XOÑIJOMꞸ

“Nujma e Mizhokjimi Jehová bo ñejme nu bʼɇzo kja nu jardín ke mi chju̱u̱ Edén, ngekʼua ro pɇpi ñe ro mbørꞹ” (Génesis 2:15). A Tsʼitajensʼe ra “chjotꞹ kʼo o sʼodʼꞹ ne xoñijomꞹ” (Apocalipsis 11:18).

DYA RA NEPEJI YO DYAJA ÑE DYA RA ÑEJI NRRIXꞸ ÑE B’ɆZO

“Jñanda[ji], ñeje ri potpꞹ[ji] nguenda, dya ri ñe[ji] na punkjꞹ merio, nangeje kʼꞹ ra bʼꞹbʼꞹ na joo dʼaja bʼɇzo, dya ni jyodʼꞹ kʼꞹ pje nde ra mbɇsʼi” (Lucas 12:15, NTD). “Ngekʼua, nudya, ri nzhodʼꞹgeji kʼua ja nzi ga nee Mizhokjimi. Nutsʼkʼeji, in bʼɇzoji, dya rí tsa̱ja̱geji o ndixu. Nzitjotsʼgeji in ndixuji, dya ri tsa̱ja̱geji o bʼɇzo. Dya ri ñepegeji kʼꞹ pɇsʼi yo nin minteji. Nuyo, dya ri tsjagejiyo; dya xo ri mamajiyo” (Efesios 5:3).

SIDO RA KJAJI YO NA JOO ÑE RA PɆPJIJI NA ZɆZHI

“Me ri nee ra kjagø na joo texe” (Hebreos 13:18). “Nuʼma in mbe̱ge, ri jyɇzigekʼo, dya kja ri po̱nꞹ. Nu kʼꞹ ri tsjaa, ri pɇpji na joo, ngekʼua ri pɇsʼi pje ri unꞹ nu kʼo pje ni jyodʼꞹ” (Efesios 4:28).

RA PJØSʼꞸJI MA PJE KʼO NI JYODʼꞸJI YO DYAJA

“Kʼo me to̱gꞹ o mꞹbʼꞹ, ri xipjiji o jñaa Mizhokjimi ngekʼua ra mⱥji. Kʼo dya nda ⱥtpⱥ na joo o jñaa Mizhokjimi, ri pjøsʼꞹji. Jmanchʼa rgi zopjꞹji texeji, dya ra ꞹnkʼeji” (1 Tesalonicenses 5:14). Ni jyodꞹ ra “pjøsʼꞹji yo ndixu yo ya ndu̱u̱ nu xira, ñe yo jyoya ma supjreji” (Santiago 1:27).

Ne Biblia dya ngextrjo mama pje kʼo ra kjaji, xo xitskʼøji ja rga kjaji ñe ja rga mink’øji. Ma yo ntee xo ro tsjaji kʼo mamanu, bʼꞹma dya ro mbɇsʼiji yo ndumꞹ kʼꞹ xe nda na sʼɇzhi. Na kjuana, yo mama ne Biblia me pjøxkꞹji yo padya. Pe, ¿ja rga mbøxkʼꞹ yo jizhi ne Biblia?

O trʼii e Mizhokjimi ke xe nda mba̱ra̱ bo mama: “Pero ri xitskʼøji, kʼo ⱥtⱥ Mizhokjimi unꞹji nguenda Mizhokjimi me pa̱ra̱ na joo kʼꞹ kjaa” (Mateo 11:19). ¿Gi mange ke na jokʼo? Ma ra mimiji kʼua janzi ga mama ne Biblia, ra nuji kjo na kjuana kʼo mamanu. Ngekʼua søø ri dyønꞹtsjɇ: “Ma na kjuana kʼo junsʼꞹ kja ne Biblia, ¿søø ra mbøxkꞹ ngekʼua ra minkʼø na joo? ¿Kʼo na kjuana søø ra mbøxkꞹ ngekʼua ra jokꞹ yo nrrumꞹ ke ri kjogꞹdya?”. Ra nuji kʼo o kjogꞹ na ndinxu.

E Diana a mi pɇpji na punkjꞹ, ñe me mi mⱥjⱥ ma mimi nange mi pɇsʼi texe kʼo mi nee. Pe dʼangua o kjogꞹ ndumꞹ nangeje o nrru̱u̱ o xuntrʼi, o xo̱gꞹ ko nu xira ñe dya kja mi pɇsʼi pje ro zii. Angeze bo mama: “Dya kja mi pa̱rgø kjo mi ngetsʼkʼø; nangeje ro bʼɇzhi in xuntrʼi, in xira ñe dya kja mi pɇskʼø ja ro oxkʼø. Ro bʼɇzhi nrrexe: dya kja ma zɇtskʼø ñe dya kja pje xi mi tenkʼø”.

E Diana o mba̱ra̱ ke na kjuana yo jñaa ke mama akjaba: “Yo paa ke ri bʼꞹnkʼøji ngeje 70 kjɇɇ, pe ma xi ri zɇzhiji ri sⱥtrʼⱥji 90 kjɇɇ. Pe xe ri kjogꞹji na punkjꞹ nrrumꞹ; kjogꞹ dabaditrjo yo paa, ñe ri tu̱gøji” (Salmo 90:10).

Ma e Diana o kjogꞹ texe kʼo nrrumꞹ, o xørꞹ kʼo mama ne Biblia ñe me go mⱥjⱥ ke o mbøsʼꞹ na punkjꞹ. Nu kʼo kja ra nuji ra unꞹji nguenda ke bʼꞹbʼꞹ na punkjꞹ ntee ke me go mbøsʼꞹji kʼo go xørꞹji kja ne Biblia ma mi pɇsʼiji nrrumꞹ, manji ke dya bʼꞹbʼꞹ kjo ro mbøsʼꞹji nzakja ne Biblia. Na punkjꞹ ntee a bo chunꞹji nguenrra ke ne Biblia yotrjobi kʼo yaxꞹ ke ro nuji ma ro pjꞹrꞹji ro xørꞹji ne artículo. Dya chjenjui yo skuama ke bo dyopjꞹji mi jingua nangeje yo paa ke ri ka̱ra̱ji dya kja dyee nu kʼo junsʼꞹnu. ¿Pjenga ne Biblia dya chjenjui ko yo dyaja skuama? Nange ngeje o jñaa e Diosi, dya nge o jñaa yo tree (1 Tesalonicenses 2:13).

Bʼꞹma xo gi mange ke dabaditrjo ri tu̱gøji, ñe yo paa ke ri bʼꞹnkʼøji ri kjogꞹji na punkjꞹ ndumꞹ. ¿Kjo gi øtʼꞹge ke ra mbøxkʼꞹ ma gi kjogꞹ yo ndumꞹ ke me na sʼɇzhi ngekʼua ra søø na joo in mꞹbʼꞹ?

Kja ne Biblia bʼꞹbʼꞹ jñii ke ra mbøxkʼꞹ ma ri kjogꞹ ndumꞹ. Ra jitsʼi:

1. Dya ri jyodʼꞹ ndumꞹ ma ri søø.

2. Ri jokꞹ yo ndumꞹ ke ri kjogꞹ.

3. Ri sɇchʼi yo ndumꞹ ke dya søø ri jokꞹdya.

Yo jñii jñaa ke kja ro manji kja ra xørꞹji.