1. Achiel kuom gik ma miyo dhano bedo mopogore gi le en ang’o?

ACHIEL kuom gik ma miyo dhano bedo mopogore gi le en ni dhano ne ochue gi chuny mar pogo ber gi rach. Mano en adiera mosenenore nyaka ne dhano chak dak e piny. Kuom ranyisi, ka ne Adam gi Hawa oketho chik Jehova, ne gipondo. Mano nyiso ni chunygi ne chandogi.

2. Ere kaka inyalo pim chunywa mar pogo ber gi rach gi stering’ mar meli? (Ne picha man malo.)

² Joma ok otieg chunygi maber inyalo pim gi meli ma ichiko gi stering’ ma okethore. Dhi e safar gi meli ma kamano nyalo kelo masira. Yamo gi apaka nyaloga baro gi meli kumoro nono. To ka meli nigi stering’ ma tiyo maber, yot mondo jariemb meli ochik meli kik bar. Chunywa mar pogo ber gi rach inyalo pim gi stering’ mar meli. En e ma okonyowa ng’eyo gik ma onego watim kod ma ok onego watim. Kata kamano, mondo chunywa mar pogo ber gi rach ochikwa e yo mowinjore, nyaka tiege maber.

3. Ang’o ma nyalo timore ka ng’ato ok otiego chunye mar pogo ber gi rach?

³ Ka ng’ato ok otiego chunye mar pogo ber gi rach kaka dwarore, chunyeno ok nyal geng’e mondo kik otim timbe  maricho. (1 Tim. 4:1, 2) Chuny ma ok otieg nyalo kata mana wuondowa mi wachak neno ni gik maricho beyo abeya. (Isa. 5:20) Yesu nonyiso jolupne niya: “Ndalo biro ma ng’ato ang’ata monegou biro paro ni otiyo ne Nyasaye.” (Joh. 16:2) Mano e gima joma ne onego Stefano ne paro, to mano bende e paro ma jonek moko nigo. (Tich 6:8, 12; 7:54-60) Gimiwuoro en ni joma neko ka giparo ni gitiyo ne Nyasaye ketho chike Nyasaye ma giwacho ni gilamono nikech Nyasaye ok oyie gi nek. (Wuok 20:13) Nenore maler ni chunygi mar pogo ber gi rach ok chikgi maber!

4. Ang’o ma wanyalo timo mondo chunywa mar pogo ber gi rach odhi nyime tiyo maber?

⁴ Ang’o ma wanyalo timo mondo chunywa mar pogo ber gi rach odhi nyime tiyo maber? Chike kod puonj ma ni e Wach Nyasaye ‘konyo kuom puonjo ji, siemo ji, rieyo gik moko, kendo kwero ji ka luwore gi gik makare.’ (2 Tim. 3:16) Omiyo, ka wadwaro ni chunywa mar pogo ber gi rach ochikwa maber kendo ofwenynwa paro ma Jehova nigo kuom gik moko, nyaka wapuonjre Muma adimba, wapar matut kuom gik ma wapuonjore, kendo wati gi puonjgo e ngimawa. Wanon ane kaka chike Jehova kod puonjge nyalo konyowa tiego chunywa mar pogo ber gi rach.

5, 6. Luwo chike Jehova konyowa nade?

⁵ Mondo chike Nyasaye okonywa maber, somogi kata ng’eyogi kende ok oromo. Nyaka waher chikego kendo waluwgi. Wach Nyasaye wacho niya: “Beduru kuchayo gi marach, to uher gi maber.” (Amos 5:15) To ere kaka wanyalo timo mano? Gima duong’ en ni wapuonjre neno gik moko kaka Jehova nenogi. Wanyalo lero wachno ka watiyo gi ranyisini: Par ane ni nindo ok osebedo ka teri gotieno kaka dwarore. Ka idhi ir laktar, onyisi ni ilok chiemo ma ichamo, iriega dendi matin, kendo itim lokruoge moko e ngimani. Ka itemo tiyo gi parogo, ichako neno lokruok! Onge kiawa ni ibiro hero laktarno nikech okonyi ma ngimani obedo maber.

⁶ E yo ma kamano, Jachuechwa omiyowa chike ma geng’onwa moko kuom hinyruok ma wanyalo yudo nikech richo, kendo gimiyo ngimawa bedo maber. Donge wayudo ber mathoth sama waluwo chike Nyasaye ma kwero wacho miriambo, hinyo jomoko, kuo, terruok, timbe gero, kod juok! (Som Ngeche 6:16-19; Fwe. 21:8) Sama waneno kaka luwo chike Jehova konyowa, wachako here kaachiel gi chikenego.

7. Somo sigand joma iwuoyo kuomgi e Muma kendo paro matut kuomgi konyowa nade?

⁷ Gima ber en ni ok ochuno ni waketh chike Nyasaye ma wahinyre e ka wapuonjre ni kare chikego beyo. Wanyalo yudo puonj mang’eny kuom joma Muma wuoyo kuomgi ma ne oketho chike Nyasaye. Ndiko wacho niya: “Ng’at mariek chiko ite kendo opuonjore weche momedore.” (Nge. 1:5, NW) Kuom adier, wayudo puonj mabeyo mogik kowuok kuom Nyasaye sama wasomo sigand joma iwuoyo kuomgi e Muma kendo paro matut kuomgi. Kuom ranyisi, par ane chandruoge ma Ruoth Daudi noyudo ka ne oketho chik Jehova kuom terore gi Bathsheba. (2 Sa. 12:7-14) Sama wasomo wechego kendo waparo matut, wanyalo penjore niya: ‘Ang’o ma Ruoth Daudi ne onego otim mondo kik odonj e chandruok ma kamano? Ka aromo gi tem ma kamano, be abiro tang’  mondo kik adonj e temno? Be abiro ringo aa kanyo kaka Josef notimo, koso abiro lwar ka Daudi?’ (Cha. 39:11-15) Sama waparo matut kuom rach ma nyalo yudowa ka watimo richo, wabiro tiego chunywa mondo ‘ocha gik maricho.’

8, 9. (a) Chuny mar pogo ber gi rach konyowa nade? (b) Puonj mag Jehova nyalo konyo chunywa mar pogo ber gi rach e yo mane?

⁸ Kata obedo ni wanyalo tang’ gi timbe ma chike Nyasaye okwero, nitie weche moko ma Ndiko ok oketoe chik ma achiel kachiel. E weche kaka mago, ere kaka wanyalo fwenyo gik ma Nyasaye oyiego? Kanyo e ma koro chunywa ma otieg gi Muma konyowae.

⁹ Nikech Jehova oherowa, omiyowa puonj ma nyalo tayo chunywa mar pogo ber gi rach. Onyisowa kama: “An Jehova Nyasachi, mapuonji mondo iyud konyruok, mateloni e yo madidhie.” (Isa. 48:17, 18) Sama waparo matut kuom puonj mag Muma, warieyo chunywa mar pogo ber gi rach, watiege, kendo wachike. Mano miyo watimo yiero mabeyo kata sama onge chik ma achiel kachiel.

10. Puonj gin ang’o, to Yesu nokonyo jomoko nade mondo oti gi puonj?

¹⁰ Puonj gin weche ma oting’o adiera kendo ma konyowa tiyo gi pachwa e timo yiero mabeyo. Mondo wang’e tiend puonj moro, nyaka wang’e paro ma ng’at ma ne ochiwo puonjno ne nigo, kod gik ma ne omiyo ochiwe. Ka ne Yesu yalo e piny ka, ne ochiwo puonj moko madongo ma ne nyalo konyo jopuonjrene mondo gifweny rach kata ber ma timbegi ne nyalo kelo. Kuom ranyisi, ne opuonjogi ni mirima nyalo miyo ng’ato ohiny wadgi, kendo gombo maricho nyalo miyo ng’ato odonj e tim terruok. (Mat. 5:21, 22, 27, 28) Mondo wabed gi chuny ma otieg maber, onego wayie puonj mag Nyasaye otawa mondo watim gik ma miyo Nyasaye duong’.—1 Kor. 10:31.

11. Ang’o momiyo Jokristo ma osetiego chunygi maber pod nyalo timo yiero mopogore opogore?

¹¹ Nitie weche moko ma Jokristo nyalo timoe yiero mopogore opogore kata obedo ni giduto gisetiego chunygi mar pogo ber gi rach. Kuom ranyisi, ne ane wach kong’o. Muma ok okwero madho kong’o matin. Kata kamano, okwero wach madho kong’o asasa kod mer. (Nge. 20:1; 1 Tim. 3:8) Be mano nyiso ni onge weche momedore ma Jakristo onego onon tek mana ni ok omadho kong’o mang’eny? Ooyo. Kata obedo ni en chunye ok chande, pod dwarore ni odew chuny jomamoko.

12. Ere kaka Jo-Rumi 14:21 jiwowa mondo wadew chuny jomamoko?

¹² Paulo nowacho gimomiyo Jokristo onego odew chuny jomamoko. Ne ondiko niya: “Ber mondo kik icham ring’o, kata madho divai, kata timo gimoro amora ma kelo chwanyruok ne owadu.” (Rumi 14:21) Be iikori tuonori gimoro ma inie gi ratiro kifwenyo ni gino nyalo chwanyo chuny jomamoko? Ee, mano e gima onego itim. Nitie Jokristo wetewa moko ma ne madhoga kong’o aduwa ka ne pok gipuonjore adiera, to sani koro gikedo matek mondo kik gibil kong’o kata matin. Kuom adier, onge ng’ato ang’ata kuomwa ma diher keto owadwa e tem mar dok e gima noseweyo mi kelne hinyruok maduong’! (1 Kor. 6:9, 10) Omiyo, nyalo bedo marach ahinya ka owadwa ma orwako welo e ode chuno  owadwa molime mondo omadh kong’o to ok odwar.

13. Timotheo ne oketonwa ranyisi mane maber?

¹³ Ka ne Timotheo jahigni 20 kama, ne oyie mondo otere nyange mondo kik ochwany chuny Jo-Yahudi ma ne odhi yalonegi. Jaote Paulo bende ne oikorega timo lokruoge moko mondo oyal ne ji duto. (Tich 16:3; 1 Kor. 9:19-23) Mana kaka Timotheo, be iikori timo gimoro amora ma dwarore mondo kik ichwany chuny jomamoko?

14, 15. (a) Bedo Jakristo motegno oriwo timo ang’o? (b) Yo ma wanyisogo hera otudore nade gi bedo Jakristo motegno?

¹⁴ Jokristo duto onego otim kinda mondo ‘gibed joma otegno’ kar makore mana gi ‘puonj mag mise’ kende. (Hib. 6:1) Mano ok timre atima kende. Nyaka ‘waked matek.’ Bedo Jakristo motegno oriwo timo dongruok e yo ma wang’eyogo adiera kod kaka watiyo gi adierago. Mano e momiyo ijiwowaga ni wasom Muma pile ka pile. (Zab. 1:1-3) Be isechako timo mano? Somo Muma pile ka pile biro miyo ing’e chike Jehova kod puonjge e yo matut.

¹⁵ Kuom chike duto ma omi Jokristo, hera e namba achiel. Yesu nonyiso jopuonjrene niya: “Ma e ma nomi ji duto ong’e ni un jopuonjrena—ka un gi hera e kindu uwegi.” (Joh. 13:35) Jakobo ma owadgi Yesu noluongo hera ni “chik ma ka ruoth.” (Jak. 2:8) Paulo nowacho kama: “Hera e ma chopo weche duto ma chik dwaro.” (Rumi 13:10) Jiwo hera e yo ma kamano ok en gima kawowa gi wuoro nikech Muma wacho ni “Nyasaye en hera.” (1 Joh. 4:8) Nyasaye ok wach awacha gi dhoge ni oherowa. Jaote Johana nondiko niya: “Kuom wachni, hera ma Nyasaye oherowago ne onenore ayanga, ni Nyasaye nooro Wuode ma miderma e piny mondo wayud ngima kokalo kuome.” (1 Joh. 4:9) Ee, hera ma Nyasaye oherowago e ma nomiyo okawo okang’ ma kamano. Okang’ ma wanyisogo ni wahero Jehova kod Wuode, Jokristo wetewa, kod jomamoko e  ma nyiso ni wan Jokristo motegno e okang’ ma romo nade.—Mat. 22:37-39.

16. Kaka wamedo bedo Jokristo motegno, ang’o momiyo tiyo gi puonj mag Muma biro bedonwa mayot moloyo chike?

¹⁶ Kaka imedo bedo Jakristo motegno, e kaka ibiro medo fwenyo ni puonj mag Muma yotni tiyogo moloyo chike. Mano en nikech chik inyalo tigo e wach moro sie, to puonj inyalo tigo e weche mathoth. Kuom ranyisi, nyathi matin ok nyal ng’eyo gimomiyo bedo gi osiepe maricho ok en gima ber, omiyo, janyuol mariek biro ketone chike ma biro konye kik oriwre gi osiepe maricho. (1 Kor. 15:33) Kata kamano, kaka nyathino medo dongo e kaka pache bende medo yawore, kendo obedo gi nyalo mar tiyo gi puonj mag Muma. Mano miyo onyalo tiyo gi rieko e yiero osiepe mabeyo. (Som 1 Jo-Korintho 13:11; 14:20.) Sama wamedo tiyo gi puonj mag Muma, wabedo gi paro kaka mar Jehova, to mano miyo chunywa tayowa e yo maber.

17. Ang’o momiyo wanyalo timo yiero ma biro moro Jehova?

¹⁷ Kuom adier, wan gik mathoth ma nyalo konyowa timo yiero ma biro moro Jehova. Ka watiyo maber gi chike kod puonj ma yudore e Wach Nyasaye, wabiro ‘bedo moromo chuth, kendo moikore maber ne tije mabeyo duto.’ (2 Tim. 3:16, 17) Omiyo, sik ka imanyo puonj mag Muma mondo okonyi “yango dwach Jehova.” (Efe. 5:17) Ti maber gi gige puonjruok ma imiyowaga kaka Watch Tower Publications Index, Buk Makonyo Joneno mag Jehova e Timo Nonro, Watchtower Library, Watchtower ONLINE LIBRARY, kod JW Library. Gigo olos mondo okonywa yudo ber mathoth sama watimo puonjruokwa wawegi kata lamo mar joot.

18. Sama watiyo gi chike Jehova kod puonjge, wayudo gueth mage?

¹⁸ Sama watiyo gi chike Jehova kod puonjge, wayudo gueth mathoth. Zaburi 119:97-100 wacho kama: “Ahero chikni nadi! Apare e chunya pile ka pile. Wecheni michiko miya rieko moloyo mar jowasika; nimar gin koda ndalo duto. Alony moloyo jopuonjna duto; nimar gik minyiso e maparo e chunya. Alony moloyo jo moseti, nikech aserito gik mipuonjo.” Ka wakawo thuolo mar paro matut kuom chike Nyasaye kod puonjge, wabiro bedo gi rieko kod lony. Ka wadhi nyime timo kinda ma kamano e tiego chunywa mar pogo ber gi rach, wabiro timo dongruok e luwo ranyisi mar Kristo.—Efe. 4:13.