1, 2. Aw Jiova de fil we i de si wi de tray tranga wan fɔ bi pɔsin we ɔnɛs?

IMAJIN se wan bɔbɔ de kɔmɔt skul de waka go na os, i fɛn wan wɔlɛt na grɔn we gɛt bɔku mɔni. Wetin i go du? If i want i kin ayd am. Bɔt i nɔ du am. Bifo dat, i kɛr di wɔlɛt bak to di pɔsin we gɛt am. We in mama yɛri bɔt dat, i rili gladi fɔ in pikin.

² Bɔku mama ɛn papa dɛn kin gladi we dɛn pikin dɛn ɔnɛs. Wi Papa Jiova na Gɔd “we fɔ trɔs” ɛn i kin gladi we wi ɔnɛs. (Sam 31:​5) So wi want fɔ mek Jiova gladi bay we ‘wi nɔ de lay igen ɛn fɔ de tɔk tru to wi kɔmpin dɛn.’ (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 4:​25) Lɛ wi tɔk bɔt 4 tin dɛn we kin mek i nɔ izi fɔ lɛ wi ɔnɛs. Dɔn, wi go tɔk bɔt di bɛnifit dɛn we wi go gɛt if wi tray fɔ bi pɔsin we ɔnɛs.

3-5. (a) Wetin go sho se wi nɔ ɔnɛs wit wisɛf? (b) Wetin go ɛp wi fɔ ɔnɛs wit wisɛf?

³ Wi fɔ ɔnɛs wit wisɛf fɔs, so dat wi go ɔnɛs wit ɔda pipul dɛn. Dis nɔ kin izi ɔltɛm. Di tɛm we Jɔn bin rayt di buk we nem Rɛvɛleshɔn, di brɔda dɛn na Laodisya kɔngrigeshɔn bin de ful dɛnsɛf bay we dɛn  bin de tink se dɛn de mek Gɔd gladi, we fɔ tru tru dɛn nɔ bin de du dat. (Rɛvɛleshɔn 3:​17) Semweso, wi kin ful wisɛf bay udat wi tink se wi rili bi.

⁴ Di disaypul Jems bin tɔk se: “If ɛnibɔdi tink se in de fala Gɔd ɛn i nɔ de tek tɛm wɛn i de tɔk, i de mek insɛf ful. Na fɔ natin di pɔsin de fala Gɔd.” (Jems 1:​26) Wi go de ful wisɛf if wi de tink se wans wi de du sɔm gud tin dɛn, dat go mek Gɔd nɔ bisin if wi rud ɔ if wi de lay. Wetin go ɛp wi fɔ avɔyd fɔ de ful wisɛf?

⁵ We wi luk wisɛf na lukin-glas, wi kin si aw wi tan lɛk. Bɔt we wi de rid di Baybul, wi go si di kayn pɔsin we wi rili bi insay wi at. Di Baybul kin ɛp wi fɔ no wetin wi ebul fɔ du ɛn wetin wi nɔ ebul fɔ du. Wi go lan bɔt di say dɛn we wi nid fɔ chenj, lɛk di we aw wi de tink, di tin dɛn we wi de du, ɛn wetin wi de tɔk. (Rid Jems 1:​23-25.) Bɔt if wi de tink se wi nɔ gɛt ɛni bad abit dɛn, dat go mek wi nɔ ebul fɔ du di tin dɛn we go mek wi chenj. So wi nid fɔ de yuz di Baybul fɔ chɛk wisɛf ɛn no udat wi rili bi. (Lamɛnteshɔn 3:​40; Egay 1:​5) Prea kin ɛp wi bak fɔ no udat wi rili bi. Wi kin aks Jiova fɔ luk wi bɛtɛ bɛtɛ wan ɛn ɛp wi fɔ si wi bad abit dɛn, so dat wi go ebul fɔ chenj. (Sam 139:​23, 24) Wi fɔ mɛmba se Jiova “et udat de du bad bɔt i lɛk pɔsin we de waka tret na . . . in yay ɛn de mek am in padi.”—Prɔvabs 3:​32.

6. Wetin mek maredman ɛn mareduman fɔ ɔnɛs to dɛnsɛf?

⁶ Fɔ ɔnɛs na tin we rili impɔtant insay di famili. We maredman ɛn mareduman de tɔk tru ɔltɛm, dɛn kin fil sef ɛn rili trɔst dɛnsɛf. Difrɛn we dɛn de we  pɔsin nɔ kin ɔnɛs na mared-os. Fɔ ɛgzampul, pɔsin we mared kin bigin fɔ mek lɛk se i lɛk ɔda pɔsin ɔ wach rud rud pikchɔ dɛn ɔ gɛt filin fɔ ɔda pɔsin we nɔto in man ɔ wɛf ɛn ayd pan di pɔsin we i mared to. Notis wetin wan pan di man dɛn we rayt di Sam buk bin tɔk: “A nɔ de kip kɔmpin wit udat de pan rikishi ɛn a nɔ de jɔyn gɛŋ wit udat ipokrit.” (Sam 26:​4) If yu na pɔsin we mared ɛn yu kin tink bɔt fɔ du mami ɛn dadi biznɛs wit ɔda pɔsin we nɔto yu man ɔ wɛf, dat go ambɔg yu mared-os.

7, 8. Aw yu go yuz di Baybul fɔ tich pikin dɛn fɔ no wetin mek i impɔtant fɔ bi pɔsin we ɔnɛs?

⁷ Pikin dɛnsɛf nid fɔ no se fɔ ɔnɛs na tin we rili  impɔtant. Mama ɛn papa dɛn fɔ yuz di Baybul fɔ tich dɛn bɔt dis. Di Baybul gɛt bad ɛgzampul dɛn bɔt pipul dɛn we nɔ bin ɔnɛs, pipul dɛn lɛk: Ekan, we bin bi tifman; Geazi we bin lay fɔ mek i go gɛt mɔni; ɛn Judas we bin de tif mɔni ɛn leta bin kɔmɔt biɛn Jizɔs ɛn sɛl am fɔ 30 silva mɔni.—Jɔshwa 6:​17-19; 7:​11-25; Sɛkɛn Kiŋ 5:​14-16, 20-27; Matyu 26:​14, 15; Jɔn 12:​6.

⁸ Di Baybul gɛt gud ɛgzampul dɛn bak bɔt pipul dɛn we bin ɔnɛs. Pipul dɛn lɛk: Jekɔp, we bin tɛl in bɔypikin dɛn fɔ kɛr bak di mɔni we dɛn bin fɛn insay dɛn bag dɛn; Jɛftha ɛn in galpikin, we bin du wetin i prɔmis Gɔd; ɛn Jizɔs we bin ɔnɛs pan ɔl we i nɔ bin izi fɔ am. (Jɛnɛsis 43:​12; Di Jɔj Dɛm 11:​30-40; Jɔn 18:​3-11) Dɛn ɛgzampul dɛn ya kin ɛp di pikin dɛn fɔ no wetin mek i impɔtant fɔ bi pɔsin we ɔnɛs.

9. If mama ɛn papa dɛn ɔnɛs, aw dat go ɛp dɛn pikin dɛn?

⁹ Mama ɛn papa dɛn fɔ lan frɔm di fayn advays [prinsipul] we de na di Baybul we se: “Una de lan ɔda pipul, wetin mek una nɔ de lan unasɛf? Una de tɛl ɔda pipul se, dɛn nɔ fɔ tif, bɔt unasɛf de tif.” (Lɛta Fɔ Rom 2:​21) Pikin dɛn kin no we dɛn mama ɛn papa de tɛl dɛn fɔ du sɔntin bɔt dɛn de du difrɛn tin. If wi tɛl wi pikin dɛn fɔ ɔnɛs bɔt wi nɔ ɔnɛs, dat kin mek dɛn kɔnfyus. If pikin dɛn notis se dɛn mama ɛn papa dɛn de lay, ilɛk na pan smɔl tin, dɛnsɛf go du di sem tin. (Rid Lyuk 16:​10.) Bɔt we pikin dɛn si se dɛn mama ɛn papa dɛn ɔnɛs, dat go mek dɛnsɛf ɔnɛs we dɛn gɛt dɛn yon pikin dɛn.—Prɔvabs 22:​6; Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​4.

10. Aw wi go sho se wi ɔnɛs we wi de tɔk wit wi brɔda ɛn sista dɛn?

¹⁰ Wi nid bak fɔ ɔnɛs wit wi Kristian brɔda ɛn sista dɛn. We wi de tɔk wit ɔda pipul dɛn, i kin izi fɔ lɛ di tɔk tɔn to kongosa, ɛn ivin lay pan pɔsin fɔ pwɛl in nem. If wi de tɛl ɔda pipul dɛn wetin wi yɛri we wi nɔ shɔ if na tru, i go bi se na lay lay tɔk wi de skata. So i go rili bɛtɛ fɔ mek wi ‘kɔntrol wi mɔt.’ (Prɔvabs 10:​19) Fɔ bi ɔnɛs pɔsin nɔ min se wi fɔ tɔk ɔl wetin wi tink, no, ɔ dɔn yɛri. Ilɛksɛf wetin wi want fɔ tɔk na tru, i kin bi se nɔto wi biznɛs, ɔ i kin bi se i nɔ impɔtant ɛn i nɔ fayn fɔ mek wi tɛl ɔda pɔsin. (Fɔs Lɛta Fɔ Tɛsalonayka 4:​11) Sɔm pipul dɛn kin fɛn ɛkskyuz fɔ we dɛn tɔk rud wan to ɔda pɔsin bay we dɛn de se: “A jɔs de tɛl yu di tru.” Bɔt as Jiova in pipul dɛn, wi want fɔ tɔk fayn to ɔda pipul dɛn ɔltɛm ɛn di tin dɛn we wi de tɔk fɔ mek dɛn gladi.—Rid Lɛta Fɔ Kɔlɔse 4:​6.

11, 12. (a) Aw pɔsin we dɔn sin kin mek tin wɔs bay we i nɔ de tɔk di tru? (b) Wetin na sɔm kwɛstyɔn dɛn we wi kin aks wisɛf? (c) Aw wi go ɔnɛs wit Jiova in ɔganayzeshɔn?

¹¹ Jiova dɔn gi di ɛlda dɛn di wok fɔ ɛp wi na di kɔngrigeshɔn. I go izi fɔ lɛ di ɛlda dɛn ɛp wi if wi ɔnɛs wit dɛn. Wetin mek? Fɔ ɛgzampul, if yu sik ɛn yu want fɔ lɛ dɔktɔ ɛp yu, yu go ayd sɔm pan di we dɛn we yu de fil pan di dɔktɔ? If yu du dat, aw yu tink se i go ɛp yu? Semweso, if wi dɔn kɔmit siriɔs sin, wi nɔ fɔ lay to di ɛlda dɛn bɔt dat. Bifo dat, wi fɔ go to dɛn ɛn tɛl dɛn di tru. (Sam 12:​2; Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 5:​1-11) Imajin dis ɔda tin: Wetin yu go du  if yu kam fɔ no se yu padi dɔn kɔmit siriɔs sin? (Lɛvitikɔs 5:​1) Yu go se: “A go ayd wetin i du fɔ sho se mi na in tru tru padi”? Ɔ yu go mɛmba se di ɛlda dɛn de fɔ gi am di ɛp we i nid so dat i go kam bak to Jiova ɛn gɛt tayt padi biznɛs wit am?—Di Ibru Pipul Dɛn 13:​17; Jems 5:​14, 15.

¹² Wi nid bak fɔ ɔnɛs wit Jiova in ɔganayzeshɔn we wi de ɛnta ripɔt dɛn, lɛk we wi de gi wi fil savis ripɔt. Ɛn wi fɔ ɔnɛs we wi de aplay fɔ payɔnia ɔ we wi de aplay fɔ du ɛni ɔda wok na Jiova in ɔganayzeshɔn.—Rid Prɔvabs 6:​16-19.

13. Aw wi go ɔnɛs wit wi kɔmpin Kristian we i kam pan biznɛs?

¹³ Brɔda ɛn sista dɛn we na Kristian nɔ nid fɔ miks dɛn wɔship wit di biznɛs we dɛn de du. Fɔ ɛgzampul, wi nɔ de sɛl we wi de na Kiŋdɔm Ɔl ɔ we wi de prich. Ɛn wi nɔ want fɔ tek advantej pan wi brɔda ɛn sista dɛn we wi de du biznɛs wit dɛn. If wan pan wi Kristian brɔda ɛn sista de wok fɔ yu, yu fɔ pe am we mɔnt dɔn, pe am di mɔni we una bin dɔn tɔk fɔ, ɛn gi am di bɛnifit dɛn we yu bin dɔn gri fɔ gi am ɔ we di lɔ se i fɔ gɛt. Dis kin min fɔ rɛgista pɔsin fɔ gɛt bɛnifit. (Fɔs Lɛta To Timoti 5:​18; Jems 5:​1-4) If yu de wok fɔ brɔda ɔ sista, yu nɔ fɔ fil se i fɔ trit yu spɛshal. (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​5-8) Mek shɔ se yu wok di tɛm we una bin dɔn tɔk bɔt ɛn du di wok we i de pe yu fɔ.—Sɛkɛn Lɛta Fɔ Tɛsalonayka 3:​10.

14. Wetin Kristian dɛn fɔ du bifo dɛn put an pan biznɛs?

¹⁴ Wetin wi go se if wi de du biznɛs wit wi Kristian brɔda ɔ sista? Dis kin bi we una kam togɛda fɔ du biznɛs. We dis kayn tin kin apin, wan advays de na  di Baybul we rili impɔtant: Wi fɔ rayt ɔltin! We di prɔfɛt Jɛrimaya bin bay land, i bin rayt tu pepa dɛn fɔ sho se i dɔn bay di land, ɛn mek ɔda pipul dɛn sayn wan pan di pepa dɛn as witnɛs, ɛn i bin kip ɔl tu di pepa dɛn fɔ tumara bambay. (Jɛrimaya 32:​9-12; luk bak Jɛnɛsis 23:​16-20.) Sɔm pipul dɛn fil se fɔ rayt ɔltin kin mek i tan lɛk se wi nɔ trɔst wi brɔda. Bɔt fɔ tru, we wi rayt ɔltin dat kin mek cham-mɔt nɔ de, pɔsin nɔ go disapɔynt wi, ɛn prɔblɛm nɔ go de. Ivin we wi de du biznɛs, wi fɔ mɛmba se di wanwɔd we wi gɛt na di kɔngrigeshɔn rili impɔtant pas ɛni biznɛs we wi de du.—Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 6:​1-8; luk Ɛndnot 30 na pej 253.

15. Aw Jiova de fil we pɔsin we de du biznɛs nɔ ɔnɛs?

¹⁵ Wi fɔ ɔnɛs wit ɔlman ivin di wan dɛn we nɔto Jiova Witnɛs. I impɔtant to Jiova fɔ lɛ wi ɔnɛs. Di Baybul tɔk se Jiova “et udat de rog pan mɛnzhɔmɛnt, bɔt i kin pliz wit yu [we] de mɛnzhɔ kɔrɛkt.” (Prɔvabs 11:​1; 20:​10, 23) Insay di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul, pipul dɛn bin de yuz skel bɔku tɛm fɔ du biznɛs. Bɔt sɔm biznɛsman dɛn bin de rog dɛn kɔstɔma dɛn bay we dɛn nɔ bin de gi dɛn wetin dɛn pe fɔ, ɔ bay we dɛn bin de mek di kɔstɔma dɛn pe pas wetin dɛn fɔ pe. Tide, jɔs lɛk di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul, na kɔmɔn tin fɔ lɛ biznɛsman tif ɔ kruk in kɔstɔma. Ɛn jɔs lɛk aw Jiova bin et we pipul dɛn nɔ ɔnɛs trade trade, na so i et am bak tide.

16, 17. Uskayn tin dɛn we pipul dɛn de du tide we nɔ ɔnɛs we wi fɔ avɔyd?

 ¹⁶ Sɔntɛnde, tin dɛn kin apin to wi ɔl we kin mek i nɔ izi fɔ lɛ wi ɔnɛs. Tin dɛn lɛk we wi de aplay fɔ wok, we wi de fil gɔvmɛnt fɔm, ɔ we wi de sit ɛgzam na skul. Bɔku pipul dɛn tink se i nɔ bad fɔ lay, fɔ mek tin big, ɔ fɔ gi rɔŋ ansa dɛn. Dis nɔ fɔ mek wi sɔprayz. Bikɔs di Baybul tɛl wi se insay di las dez fɔ lɛ dis wɔl dɔn, pipul dɛn “go de mɛmba dɛnsɛf nɔmɔ, dɛn go want ɔltin, . . . dɛn nɔ go lɛk ɛnitin we gud.”—Sɛkɛn Lɛta To Timoti 3:​1-5.

¹⁷ Sɔntɛnde, i kin tan lɛk se di wan dɛn we nɔ ɔnɛs de go bifo na dis wɔl. (Sam 73:​1-8) Pɔsin we na Kristian kin ivin lɔs in wok, tin kin tranga fɔ am, ɔ dɛn kin trit am bad na in wokples bikɔs i ɔnɛs. Bɔt fɔ ɔnɛs rili impɔtant pas ɛni sakrifays we wi go mek. Wetin mek?

18. Wetin mek i impɔtant fɔ gɛt gudnem?

¹⁸ Fɔ gɛt gudnem se yu ɔnɛs, yu na pɔsin we dɛn kin trɔst ɛn abop pan na tin we nɔ kɔmɔn tide na di wɔl. Wi ɔl gɛt di chans fɔ gɛt da kayn gudnem de. (Mayka 7:​2) Na tru se we wi ɔnɛs sɔm pipul dɛn go provok wi ɔ tɛl wi se wi nɔ gɛt sɛns. Bɔt ɔda pipul dɛn go gladi fɔ we yu ɔnɛs ɛn dɛn go trɔs yu fɔ dat. Ɔlsay na di wɔl, dɛn no Jiova Witnɛs dɛn as pipul dɛn we ɔnɛs. Sɔm bɔsman dɛn kin lɛk fɔ tek Jiova Witnɛs dɛn as dɛn wokman dɛn bikɔs dɛn no se dɛn ɔnɛs. Ɛn  we dɛn kin sak ɔda pipul dɛn fɔ we dɛn nɔ ɔnɛs, dɛn nɔ kin sak Jiova Witnɛs dɛn.

19. We yu ɔnɛs, aw dat go afɛkt yu padi biznɛs wit Jiova?

¹⁹ We yu ɔnɛs pan ɔltin dat de mek yu gɛt gud kɔnshɛns ɛn kolat. Wi go tan lɛk Pɔl, we bin rayt se: “Una nɔ fɔ lay igen. Ɔlman fɔ de tɔk tru to in kɔmpin.” (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 4:​25) Di tin we impɔtant pas ɔl na dat, yu Papa Jiova go notis wetin yu de du ɛn i go gladi fɔ we yu de tray tranga wan fɔ ɔnɛs pan ɔltin.—Rid Sam 15:​1, 2; Prɔvabs 22:​1.