كيەلى كىتاپ ادامنىڭ ٶمىرىن وزگەرتەدى
ولار كەز كەلگەن سۇراققا كيەلى كىتاپتان جاۋاپ بەردى!
-
تۋعان جىلى: 1950
-
ەلى: يسپانيا
-
بۇرىندا: كاتوليك ٴدىنىن ۇستانعان موناح ايەل بولعان
ٶمىربايانىم:
مەن تۋىلعاندا، اتا-انام يسپانيانىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى گاليسيا وبلىسىنىڭ ٴبىر اۋىلىندا، وزدەرىنىڭ شاعىن فەرماسىندا تۇرىپ جاتقان ەدى. مەن سەگىز بالانىڭ ٴتورتىنشىسىمىن. وتباسىمىز ٴبىز ٷشىن قاشان دا جىلى ۇيا بولاتىن. ول كەزدە يسپانيادا قالىپتاسقان ادەت بويىنشا، ٵر ۇيدەن كەم دەگەندە ٴبىر بالا ٴدىني مەكتەپكە نە موناستىرگە بارۋ كەرەك-ٴتىن. ال ٴبىزدىڭ ۇيدەن ەكەۋىمىز موناستىرگە، بىرەۋىمىز ٴدىني مەكتەپكە وقۋعا باردىق.
ون ٷش جاسقا تولعانىمدا مادريدتەگى موناستىردە بولعان اپكەمە مەن دە قوسىلدىم. موناستىردە ادامدار اراسىنداعى قارىم-قاتىناس سۋىق بولعاندىقتان، بىرەۋمەن دوستاسۋ وتە قيىن بولدى. وندا تەك ەرەجەلەر، دۇعالار جانە قاتاڭ ٴتارتىپ بار ەدى. ٴبىز تاڭەرتەڭمەن شىركەۋگە قۇداي جايلى تەرەڭ ويلانۋ ٷشىن جينالاتىنبىز، بىراق مەن ٴجيى ەشنارسە جايلى ويلانبايتىنمىن. سوسىن ٴدىني اندەر ايتىپ، مەسسا ٴراسىمىن اتاپ وتەتىنبىز. بىراق مۇنىڭ ٴبارى لاتىن تىلىندە وتەتىندىكتەن، مەن ەشتەڭەنى دۇرىستاپ تۇسىنبەيتىنمىن جانە قۇداي مەنەن الىستا دەپ ويلايتىنمىن. ول جاقتاعى ٶمىرىم تىم-تىرىس ٶتىپ جاتتى. ٴتىپتى اپكەم ەكەۋمىز جولىعىپ قالعان كەزدە، جاي عانا: «اسا پاك ماريا ماداقتالسىن»،— دەپ امانداسىپ قانا قوياتىنبىز. موناح ايەلدەر موناستىردەگى قىزدارعا تاماقتانعان سوڭ جارتى ساعاتقا عانا ارالاسۋعا رۇقسات بەرەتىن. بۇل وتباسىمداعى باقىتتى ومىرىمە مۇلدە ۇقسامايتىن. مەن ٶزىمدى ەشكىمگە كەرەك ەمەستەي سەزىنىپ، ٴجيى كوزىمە جاس الاتىنمىن.
ەشقاشان ٶزىمدى قۇدايعا جاقىن سەزىنبەسەم دە، 17 جاسىمدا موناح ايەل بولۋدى شەشتىم. شىنىمدى ايتسام، باسقالار مەنەن وسىنى كۇتكەندىكتەن عانا سولاي ىستەدىم. الايدا كوپ ۇزاماي قۇداي مەنى وسى ىسكە تاڭداعانىنا كۇماندانا باستادىم. موناح ايەلدەر بولسا بۇلاي كۇمانداناتىندار اقىرىندا توزاققا كەتەتىنىن ايتتى! سوندا دا مەنىڭ كۇمانىم سەيىلمەدى. مەن يسا ٴماسىحتىڭ باسقالاردان بولەكتەنبەگەنىن، قايتا، ادامدارعا ٴتالىم بەرىپ، ولارعا كومەكتەسۋدەن قولى بوساماعانىن بىلەتىنمىن (ماتاي 4:23—25). 20 جاسقا كەلگەندە، موناستىردە قالۋدىڭ ەشقانداي كەلەلى سەبەبىن تاپپادىم. ٴبىر قىزىعى، موناستىردەگى جەتەكشى ايەل ماعان سەنىمسىز بولسام، مۇمكىندىگىنشە تەزىرەك بۇل قىزمەتتەن كەتكەنىم دۇرىس ەكەنىن ايتتى. مەنىڭشە، ول باسقالاردىڭ ويىن وزگەرتۋىم مۇمكىن دەپ قورىققان بولسا كەرەك. ٴسۇيتىپ، مەن موناستىردەن كەتىپ قالدىم.
ۇيگە ورالعانىمدا، اتا-انام ماعان تۇسىنۋشىلىكپەن قارادى. بىراق اۋىلدا جۇمىس بولماعاندىقتان، مەن گەرمانياعا، ٸنىم تۇراتىن ەلگە، كوشىپ باردىم. ٸنىم ەلدەگى ەميگرانت يسپاندىقتاردىڭ بەلسەندى كوممۋنيستىك توبىندا بولاتىن. جۇمىسشىلاردىڭ قۇقىقتارى جانە ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ تەڭدىگى ٷشىن كۇرەسكەن وسى ادامداردىڭ اراسىندا ٶزىمدى ەركىن سەزىنگەندىكتەن، مەن دە كوممۋنيست بولۋدى شەشتىم. كەيىن سول توپتىڭ ٴبىر مۇشەسىنە تۇرمىسقا شىقتىم. كوممۋنيستىك ادەبيەتتەردى تاراتىپ، قارسىلىق كورسەتۋ مارشتارىنا قاتىسۋ ارقىلى پايدالى ىسپەن اينالىسىپ ٴجۇرمىن دەپ ويلادىم.
الايدا ۋاقىت وتە كەلە قايتادان سالىم سۋعا كەتە باستادى. سەبەبى كوممۋنيستەر ٴجيى وزدەرى ناسيحاتتايتىن نارسەلەردى ۇستانبايتىنداي كورىنەتىن. 1971-جىلى توبىمىزدىڭ كەيبىر جاس مۇشەلەرى فرانكفۋرتتەگى يسپانيا كونسۋلدىعىن ورتەپ جىبەرگەندە، بۇعان كوزىم جەتە ٴتۇستى. ولار يسپانياداعى ادىلەتسىز ديكتاتورلىق بيلىككە نارازىلىق ٴبىلدىرۋ ٷشىن وسىلاي ىستەگەن بولاتىن. بىراق مەن بۇنى ەش قۇپتاماعان ەدىم.
ٴبىرىنشى ۇلىمدى دۇنيەگە اكەلگەن سوڭ، كۇيەۋىمە كوممۋنيستىك جينالىستارعا ەندى قاتىسقىم كەلمەيتىنىن ايتتىم. بۇرىنعى دوستارىمنىڭ ەشقايسىسى بالام ەكەۋمىزدىڭ حال-جاعدايىمىزدى سۇراۋعا كەلمەگەندىكتەن، ٶزىمدى جاپادان-جالعىز سەزىندىم. مەن ٶمىردىڭ ماعىناسى جايلى ويلانا باستادىم. سونداي-اق مەنى «قوعامدى جاقسارتۋعا تىرىسۋدىڭ ٴمانى بار ما وسى؟» دەگەن سۇراق مازالادى.
كيەلى كىتاپ ٶمىرىمدى وزگەرتتى:
1976-جىلى ەكى يسپاندىق ەحوبا كۋاگەرى ۇيىمىزگە كەلدى. مەن ولار ۇسىنعان كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلگەن ادەبيەتتەردى الىپ قالدىم. ەكىنشى رەت كەلگەندە، ولارعا قايعى-قاسىرەت، تەڭسىزدىك پەن ادىلەتسىزدىككە قاتىستى سۇراقتارىمدى بىرىنەن سوڭ ٴبىرىن جاۋدىردىم. ولاردىڭ كەز كەلگەن سۇراعىما كيەلى كىتاپتان جاۋاپ بەرگەندەرىنە قايران قالدىم! سودان، كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋ ساباعىنا قۋانا كەلىستىم.
العاشىندا ولارمەن ٴبىلىم الۋ ٷشىن عانا زەرتتەگەن ەدىم. الايدا كۇيەۋىم ەكەۋمىز ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ پاتشالىق سارايىنداعى قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە بارا باستاعاندا، ويىم وزگەردى. ول ۋاقىتتا ەكىنشى ۇلىمىز دا دۇنيەگە كەلىپ قويعان ەدى. كۋاگەرلەر ٴبىزدى قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە كولىكپەن اپاراتىن جانە كەزدەسۋ بارىسىندا بالالارىمىزعا قاراۋعا جاردەمدەسەتىن. ماعان وسىلايشا مەيىرىمدىلىك كورسەتكەندىكتەن، ولاردى جاقىن تۇتىپ كەتتىم.
سوندا دا كەيبىر ٴدىني سۇراقتارعا قاتىستى كۇمانىم بولدى. سودان يسپانياداعى توركىنىمە بارىپ-قايتۋدى شەشتىم. شىركەۋدە ٴدىني قىزمەتكەر بولعان تۋىسقان اعام مەنى كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋدەن اينىتقىسى كەلدى. بىراق جەرگىلىكتى كۋاگەرلەر ماعان كوپ كومەكتەستى. ولار تۋرا گەرمانياداعى كۋاگەرلەر سياقتى، سۇراقتارىما كيەلى كىتاپتان جاۋاپ بەردى. گەرمانياعا ورالعان سوڭ، كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋدى جالعاستىرۋدى شەشتىم. جۇبايىم زەرتتەۋ ساباعىن دوعارسا دا، مەن بۇل شەشىمىمنەن تايمادىم. ٴسۇيتىپ، 1978-جىلى ەحوبا كۋاگەرى بولۋ ٷشىن شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتىم.
تيگىزگەن پايداسى:
كيەلى كىتاپتان تۋرا ٴبىلىم العانىمنىڭ ارقاسىندا ومىرىمدە باعىت-باعدار مەن ماعىنا پايدا بولدى. مىسالى، پەتىردىڭ 1-حاتى 3:1—4 تارماقتاردا ايەلدەر كۇيەۋلەرىنە «مويىنسۇنىپ»، ولاردى «بارىنشا قۇرمەتتەۋگە» جانە «قۇدايدىڭ كوز الدىندا اسا باعالى سانالاتىن... جۇمساق مىنەزگە» يە بولۋعا شاقىرىلادى. بۇل كەڭەستەر جاقسى انا جانە جاقسى ايەل بولا بىلۋىمە كومەكتەستى.
ەحوبا كۋاگەرى بولعانىما 35 جىلداي بولدى. مەن قۇدايعا قۇلشىلىق ەتەتىن وسىنداي رۋحاني وتباسىندا بولعانىما وتە قۋانىشتىمىن جانە بەس بالامنىڭ تورتەۋى قۇدايعا قىزمەت ەتەتىنىنە قاتتى ريزامىن.