• MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1941

• INSI YINA YANDI BUTUKAKA: BÉNIN

• LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: YANDI KWELAKA BANKENTO MINGI MPI YANDI VANDAKA MBENI YA BAMBANGI YA YEHOWA

MUTINDU MONO VANDAKA:

Mono butukaka na Cotonou, mbanza mosi ya nene ya insi Bénin. Mono vandaka muntu ya dibundu ya Katolika, kansi mono vandaka ve kukwenda mbala na mbala na eglize. Bantu mingi ya Katolika ya kisika yina mono vandaka kuzinga vandaka ti bankento mingi, sambu nsiku vandaka ve kubuyisa kukwela bankento mingi. Nsuka-nsuka, mono kwelaka bankento iya.

Ntangu mavwanga ya ngolo basikaka sambu na mambu ya politiki na bamvula 1970, mono yindulaka nde yo ta nata mambote mingi na insi na beto. Yo yina mono pesaka kibeni maboko na mavwanga yango mpi mono kudikotisaka na politiki. Bantu yina nataka mavwanga yango vandaka ve kuzola Bambangi ya Yehowa sambu Bambangi ya Yehowa vandaka kubuya kukota na mambu ya politiki. Mono vandaka na kati ya bantu yina vandaka kuniokula Bambangi ya Yehowa. Na 1976, ntangu bo kulaka bamisionere ya Bambangi ya Yehowa na insi Bénin, mono tubaka nde pana imene bo ta vutuka diaka ve.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO:

Mavwanga yina manaka na 1990. Mono yitukaka na kumona mutindu bamisionere ya Bambangi ya Yehowa kwisaka diaka ntangu fioti na nima. Mono kumaka kuditubila nde, mbala ya nkaka Nzambi kele ti bantu yai. Na ntangu yina, mono kumaka kusala kisalu ya nkaka. Nduku na mono mosi ya kisalu vandaka Mbangi ya Yehowa mpi ntangu fioti na nima, yandi yantikaka kulonga mono mambu yina yandi vandaka kundima. Yandi songaka mono baverse ya Biblia yina ke monisaka nde Yehowa Nzambi kele zola mpi lunungu. (Kulonga 32:4; 1 Yoane 4:8) Bikalulu yai sepedisaka mono mingi. Mono kumaka ti nzala ya kuzaba mambu mingi ya Yehowa, yo yina mono ndimaka kulonguka Biblia.

Ntangu fioti na nima, mono kumaka kukwenda na balukutakanu ya Bambangi ya Yehowa. Zola ya kieleka yina mono vandaka kumona kuna, vandaka kuyitukisa mono mingi. Kuna ata muntu mosi ve vandaka kumona nde bantu ya mpusu ya nitu mosi buna to bayina vandaka bamvwama lutaka bantu ya nkaka. Mutindu mono kumaka kukwenda mingi na balukutakanu ya Bambangi ya Yehowa, mono kumaka kubakisa pwelele nde bo kele balongoki ya kieleka ya Yezu.—Yoane 13:35.

Mono tubaka nde kana mono ke zola kusadila Yehowa, mono fwete katuka na dibundu ya Katolika. Yo vandaka ve pete na kusala yo sambu mono vandaka kuwa boma sambu na mambu yina bantu ya nkaka ta tuba. Na nima ya bantangu mingi mpi ti lusadisu ya Yehowa, mono salaka bikesa mingi mpi mono katukaka na dibundu ya Katolika.

Kansi yo lombaka mpi nde mono sala nsoba ya nkaka ya nene. Kulonguka Biblia sadisaka mono na kubakisa nde Nzambi ke ndimaka ve nde bakala kukwela bankento mingi. (Kuyantika 2:18-24; Matayo 19:4-6) Na meso na yandi, makwela na mono ya ntete mpamba vandaka ya mbote. Yo yina, mono sonikisaka makwela na mono ti nkento na mono ya ntete na leta. Mono kabwanaka ti bankento yina ya nkaka mpi mono pesaka bo bima yina lendaka kusadisa bo na kulungisa bampusa na bo ya kinsuni. Na nima, bankento zole na kati ya bankento yina mono kabwanaka ti bo kumaka Bambangi ya Yehowa.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA:

Ata nkento na mono me bikalaka na dibundu ya Katolika, yandi ke zitisaka lukanu ya mono me bakaka ya kusadila Yehowa. Mono ke monaka nde mono me kumaka bakala ya mbote kibeni. Nkento na mono mpi ke monaka mutindu yina.

Mono vandaka kuyindula ntete nde kana mono kudikotisa na mambu ya politiki, mono ta yidika mambu na insi na beto, kansi bikesa yonso yina mono vandaka kusala vandaka mpamba. Bubu yai, mono me zabaka nde Kimfumu ya Nzambi mpamba ta katula bampasi ya bantu. (Matayo 6:9, 10) Mono ke pesa Yehowa mersi mutindu yandi me songaka mono mpila ya kuzinga mpenza na kiese.

• MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1977

• INSI YINA YANDI BUTUKAKA: BRÉSIL

• LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: YANDI VANDAKA PASTERE NA DIBUNDU YA BA PENTECÔTISTE

MUTINDU MONO VANDAKA:

Mono yelaka na kartie mosi ya mbanza Itu, na provense ya São Paulo. Bantu mingi zabaka nde yo vandaka kartie mosi ya mubulu vandaka kusalama mingi.

Mono vandaka mpenza muntu ya mubulu mpi mono vandaka kusala kibeni mambu ya nsoni. Diaka, mono kudipesaka na kuteka bima ya ke lawusaka. Na nima, mono bakisaka nde luzingu ya mutindu yina lendaka kusala nde, mono kota boloko to mono fwa, yo yina mono yambulaka yo. Mono kumaka kusambila na dibundu ya ba Pentecôtiste mpi nsuka-nsuka mono kumaka pastere.

Mono vandaka kuyindula nde mono ta sadisa mpenza bantu na kisalu yina mono vandaka kusala na eglize. Nkutu mono kumaka kulonga mambu ya Nzambi na radio mosi ya mbanza yina mono vandaka, mpi yo salaka nde mono zabana mingi. Kansi malembe-malembe, mono kumaka kubakisa nde bamfumu ya dibundu vandaka mpenza ve kusosa mambote ya bandimi na bo, mpi nkutu bo vandaka kukipe mpenza ve na kusosa kukumisa Nzambi. Mono bakisaka nde dibundu vandaka kusosa kaka mbongo. Yo yina, mono bakaka lukanu ya kukatuka na dibundu yango.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO:

Ntangu mono yantikaka kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa, mono bakisaka pwelele nde bo vandaka ve mpila mosi ti mabundu ya nkaka. Mambu zole simbaka ntima na mono. Ya ntete, Bambangi ya Yehowa ke tubaka ve kaka na munoko nde bo ke zolaka Nzambi mpi bantu ya nkaka, kansi bo ke monisaka yo mpi na mambu ya bo ke salaka. Ya zole, bo ke kudikotisaka ve na mambu ya politiki mpi bo ke kotaka ve na bitumba. (Yezaya 2:4) Mambu yai zole ndimisaka mono nde mono me zwa dibundu ya kieleka, disongidila nzila ya fioti ya ke nataka na luzingu ya mvula na mvula.—Matayo 7:13, 14.

Mono bakisaka nde kana mono ke zola kusepedisa Nzambi, yo ta lomba nde mono sala bansoba ya nkaka ya nene. Yo vandaka kulomba nde mono tudila dibuta na mono dikebi mingi. Diaka, yo vandaka kulomba nde mono kuma ti kudikulumusa ya mingi. Yo vandaka ve pete na kusala bansoba yai, kansi mono salaka yo ti lusadisu ya Yehowa. Bansoba yina mono salaka yitukisaka nkento na mono mingi. Yandi yantikaka kulonguka Biblia na ntwala na mono kansi na ntangu yina, yandi kwendaka diaka mingi na ntwala na kulonguka na yandi. Ntangu fioti na nima, beto zole, beto bakaka lukanu ya kukuma Bambangi ya Yehowa. Beto bakaka mbotika kilumbu mosi.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA:

Mono ti nkento na mono, beto kele na kiese mutindu beto me sadisaka bana na beto tatu na kusala kinduku ya ngolo ti Yehowa. Beto ke zingaka na kiese na dibuta na beto. Mono ke pesaka Yehowa mersi mutindu yandi me sadisaka mono na kuzaba kieleka ya kele na Ndinga na yandi, Biblia. Biblia ke sobaka mpenza luzingu ya bantu! Mono mpi, mono kele na kati ya bantu yango.

• MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1957

• INSI YINA YANDI BUTUKAKA: AUSTRALIE

• LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: BO NIOKULAKA YANDI NA BUMWANA

MUTINDU MONO VANDAKA:

Mono yelaka na mbanza Newcastle, na provense ya Nouvelle-Galles du Sud. Beto butukaka bana nsambwadi mpi mono kele mwana ya ntete. Papa na beto vandaka kunwa malafu mingi mpi yandi ti mama na beto, bo vandaka mubulu mingi. Mama vandaka kubula mono mingi mpi kufinga-finga mono. Yandi vandaka kusonga mono mbala mingi nde mono kele mwana ya mbi mpi nde mono ta kwenda kuniokwama na bilungi ya tiya. Mambu yai vandaka kubangisa mono mingi.

Mbala mingi, mono vandaka kukwenda ve na nzo-nkanda sambu mama vandaka kulwadisa mono bamputa na nitu. Ntangu mono lungisaka bamvula 11, bantu ya leta yina ke taninaka bantu yina me konda lutaninu mpi bayina kele na mpasi to ti bifu na nitu, nataka mono na kisika mosi ya bo ke taninaka bana yina me konda bibuti mpi na nima bo nataka mono na kuva (couvent) mosi ya bamasere. Mono tinaka kuva ntangu mono lungisaka bamvula 14. Mono vandaka kuzola diaka ve ata fioti kuvutuka na nzo. Yo yina, mono kumaka kuzinga na babala-bala ya Kings Cross, kartie mosi ya mbanza Sydney.

Ntangu mono vandaka kuzinga na babala-bala, mono kumaka kusadila bima ya ke lawusaka, malafu ya ngolo, mono kumaka kutala pornografi mpi kusala kindumba. Kilumbu mosi mono kutanaka ti diambu mosi ya pesaka mono boma mingi. Mono vandaka kuzinga na nzo ya muntu mosi yina vandaka ti nganda mosi ya bantu vandaka kukwenda na mpimpa (boîte de nuit). Kilumbu mosi na nkokila, babakala zole kwisaka kutala yandi. Munkwa ya nganda yina songaka mono na kukota na shambre. Kansi, mono vandaka kuwa mambu ya bo vandaka kusolula. Yandi vandaka kuwakana ti babakala yina sambu na kuteka mono na bo. Bo zolaka kubumba mono na kati ya maswa mpi kunata mono na insi Japon sambu mono kuma kusala na nganda mosi kuna. Yo pesaka mono boma mingi. Yo yina mono katukaka na nzo yina ya etaze, mono kudilosaka na ntoto mpi mono tinaka.

Mono kutanaka ti bakala mosi yina kwisaka kutala mbanza Sydney. Mono songaka yandi mambu na mono mpi mono yindulaka nde yandi ta pesa mono mwa mbongo. Kansi yandi nataka mono na kisika yina yandi vandaka kulala sambu mono yobila mpi mono dia. Mambu sobaka, mono kumaka kuzinga ti yandi. Mvula mosi na nima, beto kwelanaka.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO:

Ntangu mono yantikaka kulonguka Biblia ti Bambangi ya Yehowa, bangindu ya mutindu na mutindu vandaka kukwisila mono na ntu. Mono waka makasi ntangu mono zabaka nde mambu ya mbi ke katukaka na Satana, sambu bo vandaka kulonga mono nde Nzambi muntu ke natilaka beto bampasi. Ntima na mono kitaka kibeni ntangu mono zabaka nde, Nzambi ke pesaka ve bantu ndola na bilungi ya tiya. Banda ntama dilongi yai vandaka kupesa mono boma mingi.

Mono yitukaka mingi na kumona mutindu Bambangi ya Yehowa ke sadilaka Biblia sambu na kubaka konso lukanu. Bo ke sadilaka mambu yina bo ke longaka. Mono vandaka ve kuwila bantu, ata mpidina Bambangi ya Yehowa vandaka kusadila mono mambu na zola mpi na luzitu.

Kima ya kuluta mpasi sambu na mono vandaka nde mono vandaka kumona nde mono kele ve mfunu. Diaka, mono vandaka kudizola ve ata fioti. Mono landaka kunwana ti bangindu yina bamvula mingi na nima ya kubaka mbotika, na nima ya kukuma Mbangi ya Yehowa. Mono zabaka nde mono ke zolaka Yehowa, kansi mono vandaka kundima ve nde yandi lenda zola muntu bonso mono.

Bamvula 15 na nima ya mbotika na mono, mono nungaka na kukatula bangindu yai. Na lukutakanu mosi ya Bambangi ya Yehowa, mpangi mosi ya vandaka kusala diskure tangaka Yakobo 1:23, 24. Baverse yai ke fwanisaka Ndinga ya Nzambi ti kitala-tala yina lenda sadisa beto na kudimona mutindu Yehowa ke monaka beto. Mono yantikaka kudiyula kana mono vandaka kudimona mutindu Yehowa vandaka kumona mono. Ntete mono zolaka ve kundima ngindu yina. Mono kuditubilaka nde, Yehowa lenda zola ve ata fioti muntu bonso mono.

Bilumbu fioti na nima, mono tangaka verse mosi yina sobaka mpenza luzingu na mono. Verse yango vandaka Yezaya 1:18. Kuna Yehowa ke tuba nde: “Ntangu yai, beno kwisa mpi beto tula mambu na ndonga na kati na beto. . . . Ata masumu na beno kele mbwaki bonso menga, yo ta kuma mpembe bonso mvula ya mpembe.” Mono waka bonso nde Yehowa ke songa mono nde: “Kwisa Vicky, beto tula mambu na ndonga na kati na beto. Mono me zaba nge, mono me zaba masumu na nge, mono me zaba ntima na nge mpi mono ke zolaka nge.”

Na mpimpa yina, mono kukaka ve kulala. Mono vandaka kundima kaka ve nde Yehowa lenda zola mono. Kansi mono yantikaka kuyindula kimenga ya Yezu. Na mbala mosi, mono bakisaka nde banda ntama Yehowa monisilaka mono mpenza ntima-nda, yandi monisaka nde yandi ke zolaka mono na mitindu mingi. Kansi mutindu mono vandaka ti badute, yo vandaka bonso mono ke songa yandi nde: “Zola na nge me fwana ve sambu na mono. Kimenga ya Mwana na nge me fwana ve sambu na kuvwansa masumu na mono. Mono kele ve na mfunu na yo.” Kansi nsuka-nsuka, ntangu mono yindulaka mingi dikabu ya kimenga ya Yezu, mono yantikaka kumona nde Yehowa ke zolaka mono mingi.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA:

Mono me kumaka kusepela ti luzingu mpi mono ke kudiyangisaka diaka ve sambu na masumu na mono ya ntama. Makwela na mono me bongaka mpi mono kele na kiese ya kutubila mambu ya mono me kutanaka ti yo sambu na kusadisa bantu ya nkaka. Mono me kumaka mpenza kudiwa pene-pene ya Yehowa.

• MVULA YINA YANDI BUTUKAKA: 1974

• INSI YINA YANDI BUTUKAKA: RUSSIE

• LUZINGU NA YANDI YA NTAMA: YANDI VANDAKA KUZOLA MINGI MIZIKI YA BO KE BINGAKA HEAVY-METAL

MUTINDU MONO VANDAKA:

Mono butukaka na mbanza Votkinsk. Pyotr Ilich Tchaikovsky, muntu mosi ya lukumu ya vandaka kusala bankunga, butukaka mpi na mbanza yai. Beto vandaka bansukami na dibuta na beto. Papa na beto vandaka ti bikalulu mingi ya mbote kansi yandi vandaka mpi kunwa malafu mingi. Yo yina konso ntangu, mpila ya kuvanda na ngemba na nzo vandaka ve.

Mono vandaka kibeni ve mayele na nzo-nkanda. Yo yina na nima ya bamvula, mono kumaka kudimona kukonda mfunu na ntwala ya bantu ya nkaka. Mono vandaka diaka ve kuzola kuvanda kisika mosi ti bantu ya nkaka mpi mono kumaka kuyindudila bo mambu ya mbi. Mono kumaka mpenza kubanga kukwenda na nzo-nkanda. Mu mbandu, kana bo me lomba mono na kusala disolo mosi buna na ntwala ya bana ya klase na beto, mbala mingi mono vandaka ve kukuka kutendula ata mambu ya fioti-fioti yina mono vandaka kutendula kukonda mpasi na bantangu ya nkaka. Ntangu mono manisaka katriyeme, bo sonikaka na bulletin na mono nde: “Yandi me zaba ve ndinga mbote mpi yandi ke kukaka ve kutendula mambu mbote.” Mambu yai lembisaka mono kibeni nitu mpi yo salaka nde mono kuma diaka kudimona mpenza kukonda mfunu. Mono yantikaka kudiyula kana luzingu kele mpenza mfunu.

Ntangu mono kumaka toko, mono yantikaka kunwa malafu ya ke lawusaka. Na luyantiku, mono vandaka kudiwa mbote kana me nwa. Kansi ntangu mono kumaka kunwa mingi, kansansa na mono vandaka kuyangisa mono. Mono kumaka kumona mpenza nde luzingu na mono vandaka ve mfunu. Mono kumaka kudiyangisa mingi na mabanza, nkutu bantangu ya nkaka mono vandaka kudikangila nzo bilumbu mingi. Bangindu ya kudifwa yantikaka kukwisila mono.

Ntangu mono lungisaka bamvula 20, kima mosi pesaka mono kiese ya ntangu fioti. Bo songaka mono nde kele ti miziki mosi ya bo ke bingaka heavy-metal. Miziki yai vandaka kupesa mono kiese mpi mono taka kinduku ti bantu ya nkaka yina vandaka mpi kuzola yo. Mono bikaka nde nsuki na mono kukuma nda, mono tobudisaka makutu mpi mono kumaka kulwata bonso bantu yina vandaka kubula miziki yango, bayina mono vandaka kuzola mingi. Malembe-malembe, mono kumaka mafu-mafu mpi makasi-makasi, nkutu mbala mingi mono vandaka kuswana ti bantu ya dibuta na beto.

Mono vandaka kuyindula nde kana mono ke landa miziki yai heavy-metal mono ta wa kiese, kansi yo vandaka ve mutindu yina. Yo vandaka kubebisa mono mpenza! Mono lembaka mpenza nitu ntangu mono waka mambu ya mbi yina bantu ya miziki yango vandaka kusala, bayina mono vandaka kuzola mingi.

Mono kumaka diaka ti bangindu ya kudifwa, kansi na mbala yai yo vandaka ve kima kubaka na nsaka. Kima yina vandaka kukanga mono nzila ya kudifwa kele kuyindula mpasi yina mama zolaka kuwa. Yandi vandaka kuzola mono mingi mpi yandi salaka mambu mingi sambu na mono. Mambu yango vandaka kuyangisa mono mingi. Mono vandaka diaka ve ti nzala ya kuzinga. Ata mpidina, mono kudifwaka ve.

Sambu na kukatula bangindu yina, mono yantikaka kutanga mikanda ya kuluta mbote na ndinga ya Russie. Mono tangaka disolo mosi buna. Yo vandaka kutubila muntu mosi ya kikesa yina vandaka kusala na eglize mosi. Na mbala mosi, mono kumaka ti nzala ya ngolo ya kusala kima mosi sambu na Nzambi mpi sambu na bantu ya nkaka. Mono sambaka Nzambi, mono songaka yandi mambu ya vandaka na ntima na mono. Yo kele kima yina mono me bikaka ntete ve kusala. Mono lombaka Nzambi na kusonga mono mutindu mono lenda zinga na kiese. Ntangu mono vandaka kusamba, ntima na mono kitaka mpenza. Kansi kima yina yitukisaka mono diaka mingi vandaka mambu yina salamaka na nima. Bangunga zole na nima, Mbangi ya Yehowa mosi bulaka na porte na mono mpi yandi lombaka mono na kulonguka Biblia. Mono ke ndima nde, diambu yina vandaka mvutu na kisambu na mono. Yo vandaka kilumbu ya ntete ya mono yantikaka luzingu ya mpa mpi ya mono kumaka na kiese.

MUTINDU BIBLIA SOBAKA LUZINGU NA MONO:

Ata yo vandaka mpasi na kusoba, mono losaka bima yonso yina mono vandaka ti yo, bima yina vandaka ti kuwakana ti miziki heavy-metal. Ata mpidina, miziki yai bikalaka ntangu ya nda na mabanza na mono. Konso ntangu ya mono vandaka kuluta na bisika yina bo vandaka kubula yo, na mbala mosi mono vandaka kuyindula luzingu na mono ya ntama. Mono vandaka ve kuzola kuvukisa mambu ya mbi yina vandaka kukwisila mono na mabanza ti mambu yonso ya mbote yina bakaka mpenza kisika na mabanza mpi na ntima na mono. Yo yina, mono bakaka lukanu ya kuluta diaka ve na bisika yango. Mono vandaka kusamba ngolo konso ntangu yina bangindu ya luzingu na mono ya ntama vandaka kukwisila mono. Kusala mutindu yina sadisaka mono na kukuma ti “ngemba ya Nzambi yina me luta mayele yonso ya kubakisa mambu.”—Bafilipi 4:7.

Ntangu mono vandaka kulonguka Biblia, mono bakisaka nde Bakristu fwete songa bantu ya nkaka mambu yina bo ke ndimaka. (Matayo 28:19, 20) Na masonga yonso, mono vandaka kundima ve nde mono ta kuka kusala yo. Ata mpidina, mambu ya mpa yina mono vandaka kulonguka vandaka kupesa mono kiese mingi mpi ngemba ya ntima. Mono zabaka nde yo vandaka mfunu nde, bantu ya nkaka mpi kuzaba mambu ya kieleka yina mono vandaka kulonguka. Ata mono vandaka kuwa boma, mono yantikaka kusonga yo bantu ya nkaka. Mono yitukaka mingi ntangu mono bakisaka nde, kusonga bantu ya nkaka mambu yina mono vandaka kulonguka pesaka mono diaka kikesa mingi. Yo sadisaka mono mpi na kukotisa mambu yina mono kumaka kundima na ntima na mono.

MAMBOTE YA MONO ME BAKAKA:

Bubu yai mono ke zingaka na kiese na makwela mpi mono kele na kiese sambu mono me sadisaka bantu mingi na kuzaba mambu ya Biblia, mu mbandu mpangi na mono ya nkento ti mama na mono. Kusadila Nzambi mpi kusadisa bantu ya nkaka na kuzaba yandi, me sadisaka mono na kuzinga mpenza na kiese.