1. Sambu na nki bampasi ke yitukisaka ve bansadi ya Nzambi?

KETI kuzaba nde nge ta kutana ti “mpasi mingi” na ntwala ya kubaka luzingu ya mvula na mvula fwete yangisa nge? Ata fioti ve. Ata nge kele muntu ya mpa na kieleka to nsadi ya Yehowa ya ntama, nge ke zabaka nde mpasi kele diambu yina bantu yonso ke kutanaka ti yo na nsi-ntoto yai ya Satana.—Kus. 12:12.

2. (a) Katula mambu yina bantu yonso ke kutanaka ti yo, inki mpasi Bakristu ke kutanaka ti yo? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.) (b) Nani kele na kisina ya bampasi na beto, mpi nki mutindu beto me zaba yo?

² Katula bampasi yina ‘bantu yonso ke kutanaka na yo,’ disongidila mambu yina bantu yonso ya kukonda kukuka ke kutanaka ti yo, Bakristu ke kutanaka ti bampasi ya nkaka. (1 Bak. 10:13) Inki kele bampasi yango? Sambu bo ke lemfukaka na bansiku ya Nzambi, bo ke kutanaka ti mbangika ya ngolo. Yezu zabisaka balongoki na yandi nde: “Mpika kele ve nene kuluta mfumu na yandi. Kana bo monisaka mono mpasi, bo ta monisa beno mpi mpasi.” (Yoa. 15:20) Nani kele na kisina ya mbangika yina? Ntembe kele ve nde Satana, yina Biblia ke monisaka bonso “ntambu ya ke ngana” yina ke “sosa kudia” bansadi ya Nzambi. (1 Pie. 5:8) Satana ke sadilaka mayele ya mitindu na mitindu sambu na kubebisa kwikama ya balongoki ya Yezu. Bika beto tadila mambu yina kuminaka ntumwa Polo.

3-5. (a) Inki mbangika Polo kutanaka ti yo na Listre? (b) Sambu na nki bangogo na yandi yina tubilaka bampasi yina ke kwisa pesaka bampangi kikesa?

³ Mbala mingi, Polo kutanaka ti mbangika sambu na lukwikilu na yandi. (2 Bak. 11:23-27) Na dibaku mosi, yandi kutanaka mpi ti mbangika na Listre. Na nima ya kubelula muntu mosi yina butukaka kikata, bantu pesaka Polo ti nduku na yandi Barnabasi lukumu bonso banzambi. Bo zole bondilaka kibuka yina ya bantu na kusambila bo ve. Kansi ntangu fioti na nima, Bayuda yina vandaka bambeni kwisaka, mpi bo sadilaka mayele ya mbi sambu na kubebisa mabanza ya bantu. Mambu sobaka nswalu kibeni! Ebuna, bantu losilaka Polo matadi mpi bikaka yandi pene-pene ya lufwa.—Bis. 14:8-19.

⁴ Na nima ya kukwenda na Derbe, Polo ti Barnabasi ‘vutukaka na Listre, na Ikoniumi, mpi na Antioshe. Ntangu bo kumaka kuna, bo pesaka balongoki kikesa, mpi bo siamisaka bo na kubikala na lukwikilu mpi bo tubaka nde: “Beto fwete mona mpasi mingi sambu na kukota na kimfumu ya Nzambi.”’ (Bis. 14:21, 22) Ngindu yai lenda monana bonso diambu mosi ya mpa. Kuzaba nde beto ta kutana ti “mpasi mingi” lenda vanda ngindu mosi yina ke pesa bantu mawa kansi ve kikesa. Kansi, inki mutindu Polo ti Barnabasi ‘pesaka balongoki kikesa’ na nsangu yai ya ke tubila mpasi mingi?

⁵ Beto lenda zwa mvutu kana beto tadila bangogo ya Polo na dikebi yonso. Yandi tubaka ve nde: “Beto fwete kanga ntima na bampasi mingi.” Kansi yandi tubaka nde: “Beto fwete mona mpasi mingi sambu na kukota na kimfumu ya Nzambi.” Na bangogo yina, Polo pesaka bampangi na yandi kikesa na mutindu yandi bendaka dikebi na bo na lufutu yina bo ta baka kana bo me bikala ya kwikama. Lufutu yina kele ve ndosi mosi buna. Nkutu, Yezu tubaka nde: “Muntu yina ta kanga ntima tii na nsuka, yandi muntu ta guluka.”—Mat. 10:22.

6. Inki lufutu bantu yina ke bikala ya kwikama ta baka?

⁶ Kana beto me kanga ntima, beto ta baka lufutu. Lufutu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta kele luzingu ya kukonda lufwa na zulu sambu na kuyala kumosi ti Yezu. Sambu na “mameme ya nkaka,” lufutu na bo kele luzingu ya mvula na mvula na ntoto, kisika yina ‘bantu ya lunungu ta zinga.’ (Yoa. 10:16; 2 Pie. 3:13) Kansi, mutindu Polo monisaka yo, beto ta kutana ti bampasi mingi na ntwala ya kubaka lufutu yina. Bika beto tadila bampasi zole yina beto lenda kutana ti yo.

7. Mpasi ya nki mutindu beto lenda binga kunwanisa na mutindu ya pwelele?

⁷ Yezu tubaka na ntwala nde: “Bantu ta nata beno na batribinale ya fioti, mpi bo ta bula beno na basinagoga mpi bo ta tedimisa beno na ntwala ya baguvernere mpi ya bantotila.” (Mar. 13:9) Mutindu bangogo yai ke monisa yo, Bakristu ya nkaka ta kutana ti mbangika na mutindu ya pwelele; ziku, bamfumu ya mabundu to ya luyalu ta vanda na kisina ya mbangika yango. (Bis. 5:27, 28) Beto tadila diaka mbandu ya Polo. Keti yandi waka boma sambu yandi zabaka na ntwala nde yandi ta kutana ti bampasi? Ata fioti ve.—Tanga Bisalu 20:22, 23.

8, 9. Inki mutindu Polo monisaka nde yandi vandaka ti lukanu ya kukanga ntima, mpi nki mutindu bampangi ya nkaka ya bilumbu na beto me monisaka lukanu ya mutindu yina?

⁸ Na kikesa yonso, Polo telaminaka kunwanisa ya mutindu ya pwelele ya Satana mpi tubaka nde: “Mono ke tadila ve moyo na mono nde yo kele mfunu, kansi mono ke zola kaka kubaka ntinu tii na nsuka mpi kumanisa kisalu yina Mfumu Yezu pesaka mono, ya kuta kimbangi mbote-mbote na yina me tala nsangu ya mbote ya ntima ya mbote ya nene ya Nzambi.” (Bis. 20:24) Yo kele pwelele nde Polo waka ve boma na mutindu yandi zabaka nde yandi ta kutana ti mbangika. Kansi, yandi bakaka lukanu ya kukanga ntima sambu na mambu yonso yina ta kumina yandi. Lukanu na yandi ya ntete-ntete vandaka ya “kuta kimbangi mbote-mbote” ata yandi ta kutana ti konso mpasi yina.

 ⁹ Bubu yai, bampangi mingi me bakaka lukanu ya mutindu yina. Mu mbandu, na insi mosi, bo me tulaka Bambangi ya nkaka na boloko bamvula kiteso ya 20 sambu bo buyaka kukota na mavwanga ya nsi-ntoto. Bo sambisaka bo mpi ve sambu insi yango me pesaka ve bantu kimpwanza ya kubuya kudikotisa na mavwanga ya nsi-ntoto. Bo buyisaka bantu na kutala bo na boloko, ata nkutu bantu ya mabuta na bo. Diaka, bo bulaka bankaka na kati na bo mpi niokulaka bo na mitindu ya kuswaswana.

10. Sambu na nki beto fwete wa ve boma ya bampasi yina lenda basika na kintulumukina?

¹⁰ Bampangi na bisika yonso ke kangaka ntima na bampasi yina ke basikilaka bo na kintulumukina. Kana mpasi me kumina nge, kuwa boma ve. Yibuka mbandu ya Yozefi. Bo tekaka yandi na kimpika, kansi Yehowa “gulusaka yandi na bampasi na yandi yonso.” (Bis. 7:9, 10) Yehowa lenda sadisa nge mpi. Kuvila ve nde “Yehowa me zaba mutindu ya kukatula bantu ya ke kangamaka na Nzambi na mumekamu.” (2 Pie. 2:9) Keti nge ta landa kutudila Yehowa ntima, na mutindu nge me zaba nde yandi lenda gulusa nge na ngidika ya bima yai ya mbi mpi kupesa nge luzingu ya mvula na mvula na nsi ya luyalu na yandi? Nge kele ti bikuma mingi ya kusala mpidina mpi ya kutelamina mbangika na kikesa yonso.—1 Pie. 5:8, 9.

11. Inki mutindu kunwanisa ya Satana na mutindu ya kubumbana me swaswana ti kunwanisa na yandi na mutindu ya pwelele?

¹¹ Mpasi ya nkaka yina beto lenda kutana ti yo kele nde, bantu lenda nwanisa beto na mutindu ya kubumbana. Inki mutindu kunwanisa na mutindu ya pwelele me swaswana ti kunwanisa na mutindu ya kubumbana? Kunwanisa na mutindu ya pwelele kele bonso mupepe ya ngolo yina me bula na bwala yina nge ke zingaka mpi me bebisa nzo na nge na mbala mosi. Kunwanisa na mutindu ya kubumbana lenda fwanana ti banselele yina me kota na nzo na nge, mpi ke bebisa yo malembe-malembe tii ntangu yo ta bwa. Ntangu Satana ke nwanisaka muntu na mutindu ya kubumbana, muntu yango ke bakisaka ve nde yandi kele na kigonsa tii ntangu mambu ya mpasi ta kumina yandi.

12. (a) Inki kele mayele ya nkaka yina Satana ke sadilaka na mutindu ya kubumbana, mpi nki ke ndimisa yo? (b) Inki vandaka kulembisa ntumwa Polo?

¹² Lukanu ya Satana kele ya kubebisa bangwisana na beto ti Yehowa, yandi ke nwanisaka beto na mutindu ya pwelele na nzila ya mbangika to na mutindu ya kubumbana, ntangu yandi ke lembisaka lukwikilu na beto malembe-malembe. Ntumwa Polo ndimaka nde ntangu ya nkaka yandi vandaka kulemba. (Tanga Baroma 7:21-24.) Kansi, sambu na nki Polo, muntu ya “ngolo” na kimpeve yina ziku vandaka mosi na kati ya bampangi ya Nto-Kimvuka na mvu-nkama ya ntete, tubaka nde yandi kele ‘muntu mosi ya mawa kibeni’? Polo basisaka mawi ya mutindu yina sambu na bifu na yandi mosi. Yandi vandaka mpenza na mpusa ya kusala mambu ya mbote, kansi yandi vandaka kuwa ngolo mosi na nitu na yandi ke nwanisa yandi. Kana bantangu ya nkaka, nge ke nwana ti mawi ya mutindu yai, keti kuzaba nde Polo mpi kutanaka ti diambu ya mutindu yina ke pesaka nge ve kikesa?

13, 14. (a) Inki ke salaka nde bansadi ya Nzambi kulemba na kimpeve? (b) Nani ke zolaka nde beto vidisa lukwikilu na beto, mpi sambu na nki?

¹³ Bantangu ya nkaka, bampangi mingi ke lembaka na kimpeve, bo ke kudiyangisaka, to ke kudimonaka nde bo kele mfunu ve. Mu mbandu, Deborah, Mpangi-nkento mosi ya mupasudi-nzila ke tuba nde: “Mono ke yindulaka mbala na mbala kifu mosi yina mono salaka, mpi konso ntangu, mono ke kudimonaka muntu ya kukonda mfunu. Ntangu mono ke yindulaka mambu yonso ya mbi yina mono me salaka, mono ke monaka ve ata kikuma mosi yina lenda sala nde muntu mosi to Yehowa kuzola mono.”

¹⁴ Inki ke salaka nde bonso Deborah, bansadi ya Yehowa ya nkaka ya kikesa kulemba nitu? Bikuma kele mingi. Bampangi ya nkaka me kunaka kaka bo mosi mabanza ya mbi sambu na mambu yina me kumina bo. (Bing. 15:15) Sambu na  bankaka, yo lenda katuka na kimbefo mosi yina ke yangisaka mabanza na bo. Yo vanda nki diambu kele na kisina ya bangindu ya mutindu yina, yibuka muntu yina ke zola nde nge vanda ti bangindu ya mbi. Nani mpenza ke zola nde beto lemba nitu sambu na kuyambula kusadila Yehowa? Satana. Sambu Satana me zaba mbote ndola yina ke vingila yandi, yandi ke pusaka beto na kuyindula mpi nde ndola ya nene ya mutindu yina ke vingila beto. (Kus. 20:10) Kieleka kele nde, yo vanda na nzila ya kunwanisa ya pwelele to ya kubumbana, lukanu ya Satana kele kaka mosi: kupusa beto na kudiyangisa, kulembisa beto, mpi kukanga beto nzila ya kusadila Nzambi. Kuvila ve nde bansadi yonso ya Nzambi ke nwanaka mvita yai ya kimpeve!

15. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto me bakaka lukanu ya kubika ve nde mambu ya beto ke kutana ti yo kulembisa beto?

¹⁵ Baka lukanu ya kuyambula ve na kunwana mvita yai. Landa kutula dikebi na lufutu. Polo sonikilaka Bakristu ya Korinto nde: “Beto ke yambula ve, kansi ata kana muntu yina beto kele na nganda ke beba, ya kieleka muntu yina beto kele na kati ke kuma ya mpa konso kilumbu. Sambu ata mpasi ke zinga mingi ve mpi kele ve kizitu, yo ke basisila beto nkembo yina kele kibeni kukonda ndilu mpi yina kele ya mvula na mvula.”—2 Bak. 4:16, 17.

¹⁶ Mutindu beto me katuka kumona yo, Satana ke sadilaka “mayele ya mbi.” (Baef. 6:11) Yo me fwana nde konso muntu na kati na beto kusadila ndongisila yina kele na 1 Piere 5:9: “Beno vanda bambeni na yandi, beno vanda ngolo na lukwikilu.” Sambu na kutelamina yandi, beto fwete yidika mabanza mpi ntima na beto sambu na kusala mambu ya mbote banda bubu yai. Mu mbandu, na ntwala nde basoda kukwenda na bitumba, bo ke yilamaka dezia na ntwala na mutindu bo ke salaka bangalasisi ya ngolo mbala na mbala. Yo kele mutindu mosi ti bansadi ya  Yehowa. Beto ke zaba ve mambu yina mvita na beto ya kimpeve lenda basisa na bilumbu ke kwisa. Yo yina, yo kele mbote nde beto sala bangalasisi na ntangu yai ya beto kele na mwa ngemba. Polo sonikilaka Bakristu ya Korinto nde: “Beno landa na kudimeka sambu na kuzaba kana beno kele na lukwikilu, beno landa na kuditala kana beno kele nki mutindu.”—2 Bak. 13:5.

17-19. (a) Inki mitindu beto lenda kudimeka? (b) Inki mutindu baleke lenda kudibongisa sambu na kunwanina balukwikilu na bo na nzo-nkanda?

¹⁷ Sambu na kumonisa nde beto ke tula dikebi na ndongisila ya kupemama ya Polo, beto fwete kuditadila mbote-mbote. Kudiyula nde: ‘Keti mono ke kwaminaka na bisambu? Ntangu mono ke kutanaka ti bupusi ya mbi ya banduku, keti mono ke lemfukilaka Nzambi yina kele Mfumu na kisika ya kulemfukila bantu? Keti mono ke kwendaka na balukutakanu mbala na mbala? Keti mono ke zabisaka balukwikilu na mono ti kikesa yonso? Keti mono ke kangaka ntima na bifu ya fioti-fioti ya bampangi, mutindu bo mpi ke kangaka ntima na bifu na mono? Keti mono ke lemfukilaka bampangi yina ke twadisaka dibundu mpi bayina kele ti mukumba ya kutwadisa kisalu na ntoto ya mvimba?’

¹⁸ Simba nde bangiufula zole na kati ke tubila mutindu ya kunwanina balukwikilu na beto ti kikesa mpi kutelamina bupusi ya mbi ya banduku. Bakristu mingi yina kele baleke fwete sadila mambu yai ntangu bo ke kwendaka na nzo-nkanda. Bo fwete vanda ve madidi-madidi to kuwa nsoni sambu na balukwikilu na bo. Kansi, bo fwete nwaninaka balukwikilu na bo na kikesa yonso. Mu mbandu, Réveillez-vous ! ya Yuli 2 009 ke tuba nde, kana banduku ya nzo-nkanda me yula nde: “Sambu na nki nge ke kwikilaka ve na dilongi ya evolisio?” nge lenda tuba nde: “Sambu na nki mono fwete kwikilaka na evolisio? Nkutu bantu ya mayele yina bantu ke tubaka nde bo ke zabaka mambu, ke kwikilaka ve na dilongi yango!” Bibuti, beno sala bikesa sambu na kupesa bana formasio mbala na mbala sambu yo sadisa bo na kudibongisa sambu na kununga bupusi ya mbi ya banduku na bo ya nzo-nkanda.

¹⁹ Ya kieleka, yo kele pete ve na kumonisa kikesa to na kusala mambu yina Yehowa ke lombaka beto. Mu mbandu, kana nge me sala kisalu kilumbu ya mvimba, yo ke lombaka bikesa sambu na kukwenda na balukutakanu. Kana nge lalaka na mbeto mosi yina kele ti matela ya mbote, yo ke lombaka kikesa sambu na kutelama na suka mpi kukwenda kusamuna. Kansi kuvila ve nde, kana nge me yikanaka na kusala mambu ya kimpeve, ntangu bampasi ya nene ta kumina nge, nge ta vanda ya kuyilama sambu na kununga yo.

20, 21. (a) Inki mutindu kuyindulula na nkudulu ke sadisaka beto na kununga mawi ya mawa? (b) Inki fwete vanda lukanu na beto na yina me tala bampasi?

²⁰ Inki beto lenda tuba sambu na kunwanisa na mutindu ya kubumbana? Mu mbandu, inki mutindu beto lenda nunga mawi yina ke lembisaka beto? Mutindu mosi ya kuluta mbote kele kuyindulula na yina me tala nkudulu. Ntumwa Polo salaka diambu yina. Bantangu ya nkaka, yandi vandaka kudimona muntu ya mawa. Ata mpidina, yandi vandaka kuzaba nde Kristu fwaka ve sambu na bantu ya kukuka, kansi sambu na bantu ya masumu, tanga mpi yandi mosi. Yo yina, yandi sonikaka nde: “Mono ke zinga . . . na kuwakana ti lukwikilu na mono na Mwana ya Nzambi, yina zolaka mono mpi fwaka sambu na mono.” (Bag. 2:20) Ya kieleka, Polo kwikilaka na nkudulu. Yandi zabaka nde nkudulu ke tadila yandi kibeni.

²¹ Kutadila nkudulu bonso dikabu yina Yehowa me pesaka sambu na nge kibeni lenda sadisa nge mingi mpenza. Yo ke tendula ve nde mawi ya mawa ta mana na mbala mosi. Sambu na bampangi ya nkaka, kunwanisa yai ya mutindu ya kubumbana ta mana kaka kana bo me kota na nsi-ntoto ya mpa. Kansi kuvila ve nde, bantu yina ta yambula ve na kunwana mvita, bo bantu ta baka lufutu. Beto me pusana kibeni na kilumbu ya nene yina Kimfumu ya Nzambi ta tula ngemba mpi bantu yonso ya kwikama ta kuma bantu ya kukuka. Bika nde lukanu na nge kuvanda ya kukota na Kimfumu ya Nzambi ata nge ta kutana ti bampasi.