1-3. Ania ti ramanen ti panagserbi ken Jehova iti “naan-anay a puso”? Mangted iti pagarigan.

GAPU ta imperpektotayo, nalakatayo laeng nga agkamali. Imbag laengen ta saan nga aramiden ni Jehova kadatayo ti banag a “maitutop kadagiti basoltayo,” no la ket ta agbabawitayo ken sipapakumbaba nga umadanitayo kenkuana maibatay iti daton a subbot ni Jesus babaen ti pammati. (Sal. 103:10) Ngem kas iti kinuna ni David ken ni Solomon, masapul nga ‘agserbitayo ken Jehova buyogen iti naan-anay a puso’ tapno awatenna ti inaldaw a panagserbitayo. (1 Cron. 28:9) Kasano a maaramidtayo dayta kas imperpekto a tao?

² Makatulong kadatayo no usigentayo ti nagdumaan da Ari Asa ken Ari Amazias. Inaramid dagitoy nga ari ti Juda ti makaay-ayo ken Jehova, ngem inaramid ni Asa dayta buyogen iti naan-anay a puso. (2 Cron. 15:16, 17; 25:1, 2; Prov. 17:3) Agpada nga imperpekto ken nakaaramid iti kamali dagitoy nga ari. Ngem makuna a nagtalinaed a matalek ni Asa iti Dios, ta ‘naan-anay ti pusona’ iti Dios. (1 Cron. 28:9) Nupay kasta, saan a naan-anay ti puso ni Amazias ken Jehova. Kalpasan nga inabakna  dagiti kabusor ti Dios, inkuyogna dagiti didiosenda ket nagdaydayaw kadagita.—2 Cron. 25:11-16.

³ Ti panagserbi ken Jehova iti “naan-anay a puso” ramanenna ti di aggibus a napalalo a panagayat kenkuana. Iti Biblia, ti sao a “puso” masansan a tukoyenna ti makin-uneg a kinatao. Ramanen dayta ti tarigagay, pampanunot, kababalin, ugali, abilidad, motibo, ken panggep. Saan ngarud a pammarang ti panagserbi ken Jehova buyogen iti naan-anay a puso. Saan la dayta a basta panagserbi ken Jehova. Datayo ngay? Nupay imperpektotayo, no agtultuloy a napudno ti panagayattayo iti Dios, makuna nga agserserbitayo kenkuana iti naan-anay a puso.—2 Cron. 19:9.

4. Ania ti adalentayo ita?

⁴ Tapno matarusantayo ti kaipapanan ti panagserbi iti Dios iti naan-anay a puso, usigentayo ti biag ni Asa, ken ti dadduma nga ari ti Juda a nagserbi iti Dios nga addaan iti naan-anay a debosion, kas kada Jehosafat, Ezekias, ken Josias. Nagkamali dagitoy nga uppat, ngem nagun-odda latta ti anamong ni Jehova. Apay nga imbilang ti Dios ida nga addaan iti naan-anay a puso, ket kasano a matuladtayo ida?

5. Ania dagiti inaramid ni Asa?

⁵ Ni Asa ti maikatlo nga ari ti Juda kalpasan a simmina ti makin-amianan a sangapulo a tribu ti Israel. Inikkatna iti intero a masakupanna ti panagdayaw kadagiti idolo ken pinagtalawna dagiti lallaki a balangkantis iti templo. Inikkatna uray ti lolana a ni Maaca iti “kina-ina a reyna, agsipud ta nangaramid iti nakaal-alingget nga idolo.” (1 Ar. 15:11-13) Malaksid iti dayta, inallukoy ni Asa dagiti kailianna a “birokenda ni Jehova a Dios . . . ken tungpalenda ti linteg ken ti bilin.” Talaga nga intandudona ti pudno a panagdaydayaw.—2 Cron. 14:4.

6. Ania ti inaramid ni Asa idi rimmaut dagiti Etiope iti Juda?

⁶ Gapu ken Jehova, nagbalin a natalna ti Juda iti umuna a 10 a tawen a panagturay ni Asa. Idi kuan, dimmarup iti Juda ti Etiope a ni Zera nga addaan iti 1,000,000 a soldado ken 300 a karuahe. (2 Cron. 14:1, 6, 9, 10) Ania ti inaramid ni Asa? Naan-anay a nagtalek ken Jehova. (Basaen ti 2 Cronicas 14:11.) Sinungbatan ti Dios ti kararag ni Asa, ket pinangabakna babaen ti panangikisapna iti intero a buyot ti Etiopia. (2 Cron. 14:12, 13) Uray no saan idi a nagmatalek ken Jehova ti dadduma nga ari, pinangabakna latta ida maigapu iti naganna. (1 Ar. 20:13, 26-30) Ngem nagpannuray ni Asa iti Dios, ket sinungbatan ni Jehova ti kararagna. Ammotayo a nakaaramid ni Asa iti dakkel a kamali idi agangay. Kas pagarigan, nagpatulong iti ari ti Siria imbes a ken Jehova. (1 Ar. 15:16-22) Kaskasdi, imbilang latta ti Dios a ti puso ni Asa “naan-anay idi ken Jehova iti amin nga al-aldawna.” Kasano a matuladtayo ni Asa iti panangaramid iti naimbag?—1 Ar. 15:14.

7, 8. Kasano a matuladmo ni Asa?

⁷ Mabalin a sukimatentayo ti pusotayo tapno maammuantayo no naan-anay dayta iti Dios. Isaludsodtayo iti bagitayo, ‘Talaga kadi a kayatko a paragsaken ni Jehova, idepensa ti pudno a panagdayaw, ken salakniban dagiti kapammatiak iti dakes nga impluensia?’ Panunotem no kasano a naaddaan iti tured ni Asa tapno maikkatna ni Maaca iti saadna kas ‘ina a reyna’ iti Juda! Mabalin nga awan ti am-ammom a kas ken Maaca, ngem mabalin nga adda dagiti situasion a matuladmo ti determinasion ni Asa. Kas pagarigan, kasano no adda  kapamiliam wenno nadekket a gayyemmo a makabasol, saan nga agbabbabawi, ket masapul a mailaksid? Dagus kadi met laeng a liklikam ti makilangen kenkuana? Ania ngata ti idiktar ti pusom?

⁸ Kas ken Asa, maipakitam a naan-anay ti pusom babaen ti naan-anay a panagpannuraymo iti Dios no maipasangoka iti ibubusor, uray no kasla saanmo a kabaelan a sanguen ti dadduma. Mabalin nga uyawen wenno pagang-angawandaka iti eskuelaan gapu ta maysaka a Saksi ni Jehova. Wenno suronendaka dagiti katrabahuam gapu ta ibakasionam dagiti naespirituan nga aktibidad wenno gapu ta manmano nga ag-overtime-ka. No maipasangoka kadagita a situasion, agkararagka iti Dios a kas iti inaramid ni Asa. Agbalinka a natured, agpannurayka ken Jehova, ken takderam ti ammom a naimbag ken umiso. Laglagipem a pinabileg ken tinulongan ti Dios ni Asa. Manamnamam a pabilgennaka met.

9. No mangaskasabatayo, kasano a maipakitatayo a naan-anay ti pusotayo?

⁹ Saan laeng a ti bagbagida ti pampanunoten dagiti adipen ti Dios. Intandudo ni Asa ti pudno a panagdaydayaw. Kayattayo met a tulongan ti dadduma a “birokenda ni Jehova.” Sigurado a maragsakan ni Jehova no makitana nga ibagbagatayo kadagiti kaarrubatayo ken iti dadduma ti maipapan kenkuana, ken aramidentayo dayta gapu iti pudno a panagayattayo kenkuana ken gapu ta talaga a maseknantayo iti agnanayon a masakbayan dagiti tattao!

10, 11. Kasano a matuladmo ni Jehosafat?

¹⁰ Ti anak ni Asa a ni Jehosafat “nagtultuloy a nagna iti dalan ni amana nga Asa.” (2 Cron. 20:31, 32) Kasano? Kas ken amana, pinaregta ni Jehosafat dagiti kailianna a birokenda ni Jehova. Inaramidna dayta babaen ti panangyurnosna iti pannakaisuro ti “libro ti linteg ni Jehova” iti intero a Juda. (2 Cron. 17:7-10) Napan pay iti masakupan ti makin-amianan a pagarian ti Israel, iti kabambantayan a rehion ti Efraim, “tapno mapasublina ida ken Jehova.” (2 Cron. 19:4) Ni Jehosafat ket ari a “nangbirok ken Jehova buyogen ti isuamin a pusona.”—2 Cron. 22:9.

¹¹ Mabalintayo amin ti makiraman iti nakasaksaknap a panangisuro nga ipapaaramid ni Jehova ita. Kalatmo kadi nga adda dagiti masuruam maipapan iti Biblia kada bulan, ket matignaymo ida nga agserbi iti Dios? Babaen ti panangikagumaam ken iti tulong ti Dios, makairugika iti panangyadal iti Biblia. Ikarkararagmo kadi dayta a kalat? Kayatmo kadi nga aramiden dayta, uray no isakripisiom ti dadduma nga orasmo? Ken kas ken Jehosafat a napan iti Efraim tapno pasublienna dagiti tattao iti pudno a panagdayaw, matulongantayo met dagiti kakabsat a limmamiis. Kasta met, dagiti panglakayen bisitaen ken tulonganda dagiti nailaksid a nangisardengen iti dakes nga aramidda nga adda iti teritoria ti kongregasionda.

12, 13. (a) Ania ti inaramid ni Jehosafat idi naipasango iti nakabutbuteng a situasion? (b) No maipapan iti panangbigbig kadagiti limitasiontayo, apay a nasayaat a tuladentayo ni Jehosafat?

¹² Kas iti amana a ni Asa, nagtalinaed a matalek ni Jehosafat iti Dios uray idi naipasango iti nakaad-adu a buyot ti kabusor. (Basaen ti 2 Cronicas 20:2-4.) Nagbuteng ni Jehosafat! Ngem ‘binirokna ni Jehova.’ Babaen iti kararag, binigbigna a saanda a kabaelan nga abaken dagiti kabusorda ken saanda nga ammo ti aramidenda. Naan-anay a nagtalek ken Jehova, ket kinunana: “Situturong kenka dagiti matami.”—2 Cron. 20:12.

 ¹³ Kas ken Jehosafat, mabalin a saantayo nga ammo ti aramidentayo no dadduma ken mabutengtayo pay ketdi. (2 Cor. 4:8, 9) Ngem laglagipem a binigbig ni Jehosafat iti kararagna iti publiko ti kinakapuyna ken ti kinakapuy dagiti kailianna. (2 Cron. 20:5) Dagidiay mangidadaulo iti naespirituan a pamay-an iti pamiliada mabalin a tuladenda ni Jehosafat babaen ti panagkiddawda ken Jehova iti panangiwanwan ken bileg tapno mapagballigianda dagiti parikutda. Saanmo koma a kabain a mangngeg ti pamiliam dagita a panagpakaasim. Mariknada ketdi nga agtaltalekka ken Jehova. Tinulongan ti Dios ni Jehosafat. Tulongannaka met.

14, 15. Kasano nga impakita ni Ezekias ti naan-anay a panagpannurayna iti Dios?

¹⁴ Pagaammo ni Ezekias kas ari a “kimpet ken Jehova.” Makuna a kasta ta saan a nagpaimpluensia iti amana nga agdaydayaw kadagiti idolo. Inikkat ni Ezekias dagiti “nangato a disso ken nangtukkotukkol kadagiti sagrado a munmon ken nangpukan iti sagrado a teddek ken nangrumekrumek iti gambang a serpiente nga inaramid ni Moises,” a nausar idi a pagdaydayawan. Naan-anay ti pusona ken Jehova ta ‘intultuloyna a sinalimetmetan dagiti bilin nga imbilin ni Jehova ken Moises.’—2 Ar. 18:1-6.

¹⁵ Rimmaut idi iti Juda ti Asiria, ti kabilgan idi a turay iti lubong. Impangtana pay a dadaelenna ti Jerusalem. Ngem naan-anay a nagpannuray ni Ezekias ken Jehova. Inuyaw ti ari ti Asiria a ni Senaquerib ni Jehova ken binutbutengna ni Ezekias tapno mapasukona. Nupay kasta, inyebkas ni Ezekias iti kararagna ti naan-anay a panagtalekna iti pannakabalin ni Jehova a mangisalakan. (Basaen ti Isaias 37:15-20.) Sinungbatan ti Dios ti kararagna babaen ti panangibaonna iti anghel a mangpapatay iti 185,000 nga Asirio.—Isa. 37:36, 37.

16, 17. Kasano a matuladmo ni Ezekias?

¹⁶ Idi agangay, naaddaan ni Ezekias iti makapapatay a sakit. Impakaasina ken Jehova a lagipenna dagiti inaramidna para Kenkuana. (Basaen ti 2 Ar-ari 20:1-3.) Naammuantayo iti Kasuratan a saantayon nga agbibiag iti panawen a paimbagennatayo ti Dios babaen ti milagro wenno paatiddogenna ti biagtayo. Ngem kas ken Ezekias, mabalin nga ikararagtayo ken Jehova: “Nagnaak iti sanguanam iti kinapudno ken buyogen ti naan-anay a puso.” Mamatika kadi a kayat ken kabaelannaka a paimbagen ni Jehova uray no masaksakitka?—Sal. 41:3.

¹⁷ Kalpasan ti panangutobtayo iti ulidan ni Ezekias, mabalin nga adda makitatayo a manglaplapped iti relasiontayo iti Dios a masapul nga ikkatentayo wenno mangyad-adayo kadatayo iti pudno a panagdayaw. Nalawag a saantayo a kayat a tuladen dagidiay mangid-idolo kadagiti tattao babaen iti social media. Siempre, maragragsakan ti dadduma a Kristiano a makikomunikar iti kapamilia wenno kadagiti nasinged a gagayyemda babaen iti dayta. Ngem nalabes ti panangusar ti dadduma iti social media, nga i-follow-da dagiti tattao a dida am-ammo. Wenno adu nga oras ti busbosenda a mangbuya kadagiti ladawan dayta a tao wenno mangbasa iti maipapan kenkuana. Adda met peggad ti pananggun-od kadagiti baro nga impormasion. Mabalin pay ketdi nga agpannakkel ti maysa a Kristiano gapu iti kaadu ti nag-like iti im-post-na, ket makagura pay no i-unfollow-da.  Mapanunottayo kadi ni apostol Pablo wenno da Aquila ken Priscila nga inaldaw nga agi-post kadagiti retrato wenno i-follow-da dagiti saan nga agdaydayaw ken Jehova? Sigun iti Biblia, “pakakumikoman unay ni Pablo ti sao.” Inusar met da Aquila ken Priscila ti panawenda nga isuro ti maipapan iti Dios iti sabsabali. (Ara. 18:4, 5, 26) Isaludsodtayo iti bagitayo, ‘Likliklikak kadi nga idoluen dagiti tattao wenno ibusen ti napateg a panawenko kadagiti saan a napateg a bambanag?’—Basaen ti Efeso 5:15, 16.

18, 19. Ania ti kayatmo a tuladen ken Josias?

¹⁸ Determinado met a nagtulnog iti bilin ni Jehova iti “isuamin a pusona” ti apoko iti tumeng ni Ezekias a ni Ari Josias. (2 Cron. 34:31) Idi tin-edyer pay laeng ni Josias, “rinugianna a biroken ti Dios ni David,” ket idi agtawenen iti 20, rinugianna nga ikkaten ti idolatria iti Juda. (Basaen ti 2 Cronicas 34:1-3.) Nakaregregta ni Josias a nangaramid iti pagayatan ti Dios, nga adayo a nasaysayaat ngem iti inaramid ti adu nga ari ti Juda. Idi nasarakan ti nalabit orihinal a kopia ti Mosaiko a Linteg sa naibasa iti sango ni Josias, nabigbigna a masapul pay a naan-anay nga aramidenna ti pagayatan ti Dios. Pinaregtana ti dadduma nga agserbi ken Jehova. Kas resultana, ‘saan a simmiasi iti isusurot ken Jehova’ ti Juda iti intero a panagbiag ni Josias.—2 Cron. 34:27, 33.

¹⁹ Kas ken Josias, rugian koma dagiti agtutubo a biroken ni Jehova bayat nga ubbingda pay. Mabalin nga insuro ti agbabbabawi a ni Ari Manases ken Josias ti maipapan iti asi ti Dios. Dakayo nga agtutubo, makigayyemkayo kadagiti matalek a natataengan iti pamiliayo ken iti kongregasion ket ammuenyo ti kinaimbag nga impakita ni Jehova kadakuada. Kasta met, laglagipenyo a natignay ti puso ni Josias gapu iti panangbasana iti Kasuratan isu nga inaramidna ti umiso. No basaenyo ti Sao ti Dios, mabalin a matignaykayo a mangaramid iti banag a mangparagsak kadakayo ken mangpatibker iti relasionyo iti Dios. Matignaykayo pay a tumulong iti sabsabali a mangbirok iti Dios. (Basaen ti 2 Cronicas 34:18, 19.) Makatulong met kadakayo ti panagadal iti Biblia tapno makitayo dagiti mabalin a parang-ayenyo iti panagserbiyo iti Dios. No adda makitayo, iyaplikaryo dayta a kas ken Josias.

20, 21. (a) Ania ti pagpapadaan ti uppat nga ari a napagsasaritaantayo? (b) Ania ti usigentayo iti sumaruno nga artikulo?

²⁰ Makitam kadi ti pagimbagan ti panangrepasotayo no kasano a nagserbi ken Jehova iti naan-anay a puso ti uppat nga ari ti Juda? Nakaregregtada a nangaramid iti pagayatan ti Dios ken naan-anay ti pusoda a nangaramid iti dayta. Intultuloyda nga inaramid ti pagayatan ti Dios. Inaramidda latta dayta uray adda dagiti arigna saanda a maabak a kabusor. Kangrunaanna, nadalus ti motiboda a nagserbi ken Jehova.

²¹ Iti sumaruno nga artikulo, maadaltayo a nakaaramid iti kamali ti uppat nga ari a napagsasaritaantayo. Ngem idi sinukimat ida ti Manangsukimat iti puso, nakitana a naan-anay ti pusoda kenkuana. Imperpektotayo met a kas kadakuada. No sukimatennatayo ni Jehova, makitana ngata nga agserserbitayo kenkuana nga addaan iti naan-anay a puso? Pagsasaritaantayo dayta iti sumaruno nga artikulo.