1-3. (a) Omitanda avihe vi kara nomauzeu waye, nu ihi matu tji sasaneke na iye? (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.) (b) Ovakriste omitanda mave yenene vi okutoorora omuhunga omusemba?

NGATU tje mo sokuyenda kotjihuro tjokokure kotjitjitwa otjinanḓengu tjinene. Okuvaza ngo, mo sokutoora ouyenda oure mombesi. Nu tji wa vaza pomarondero wombesi, ove outu okukurungisiwa momuinyo tjinene, mena rovandu ovengi nozombesi ozengi nḓe ri mbo. Ma rire nawa okutjiwa kutja mo i pi, nu mo rondo mombesi iṋe kutja u kavaze ku mo sokuyenda! Okuronda mombesi ndji mayi i ngamwa akuhe, maku ku twara koruveze ndu heri ro.

² Omitanda ndino mape ya atu sasaneke novaronde vombesi mbo. Owo ve nouyenda oure, nu kawombesi, posi yokutja ouyenda mehupo. Povikando tjiva, mape ya ozondando nḓu mave sokutjita, nomihunga mbi mave sokutoora, avi ve pe ongurunguse momuinyo. Omitanda mavi yenene okutoorora omuhunga omusemba, tji vi nondando yokutja mave vanga okuyenda pi. Nu hapo omuhunga uṋe mbu mo sokutoora?

³ Morupa ndwi, matu kamuna eziriro kepuriro ndo. Nu maru tunduuza omitanda okuyandja ombango kokukara nonḓero yokukarera  Jehova mehupo rawo. Ihi matji hee okuyandjera Jehova okukara norupa moviṋa avihe mehupo roye, tjimuna omahongero, oviungura, omerizirira weṱunḓu, na moviṋa vyarwe. Nu wina ku heya okukara nozondando motjiungura tja Jehova. Omitanda mbi yandja ombango kokuungurira Jehova, mavi yenene okukara nongamburiro kutja Jehova me ve sere ondaya yehupo eṋingandu.​—Lesa Omiano 16:3.

4. Matu ka hungirira ku ye morupa ndwi?

⁴ Okukara nozondando motjira tja Jehova ngunda au ri omuṱiṱi, otjiṋa otjiwa. Omena ratjike? Matu katara komapu 3. Omapu 2 omatenga, maye raisa kutja okukara nozondando motjira tja Jehova ku kurisa oupanga wetu kuna ye. Nu epu oritjatatu, mari raisa ouwa mbu za mokutwapo ozondando zokukarera Jehova rukuru mehupo.

5. Epu riṋe enanḓengu ndi matu sokukarera nozondando motjira tja Jehova?

⁵ Epu etenga rokukara nozondando motjira tja Jehova, orokuraisira Jehova kutja tu nondangi korusuvero rwe, na koviṋa mbye tu tjitira. Omutjange wepsalme wa tja: “Okokuwa okutanga Ove, Muhona . . . Orondu Ove, Muhona, we ndji nyandisa omutima novitjitwa vyoye; nami me yorokere oviungura vyomake woye.” (Eps. 92:1, 4) Otjomutanda, ripura noviṋa mbi mo sokutjera okuhepa ku Jehova. Oviṋa tjimuna, omuinyo woye, okutjiwa Jehova nouatjiri ohunga na ye, Ombeibela, ombongo, nomaundjiro omawa woruyaveze. Okutwapo oviṋa Jehova mbye undjira ko ku eṱe ovitenga mehupo retu, omuano umwe mbu tu raisa ondangi yetu ku ye kozondaya nḓa. Nu okutjita nai ku tu yeta popezu na ye.

6. (a) Okukara nozondando motjira tja Jehova ku ṱuna vi koupanga wetu kuna Jehova? (b) Nandarire kutja oweṱe ovaṱiṱi, matu yenene okutwapo ozondando zeṋe?

⁶ Epu oritjavari orondi rokutja, tji twa utu okuungurira kozondando zetu motjira tja Jehova, tu uta okuhara ena ewa komurungu we. Nu ihi wina tji ku eta popezu na ye. Omuapostele Paulus wa kwizika kutja, “Ndjambi Eye omunausemba. Eye ke nokuzemba otjiungura tjeṋu, norusuvero ndu mwa raisa ku Ye.” (Hebr. 6:10) Omundu auhe ma yenene okukara nozondando, nandarire imba ovaṱiṱi. Christine wa ri nozombura 10, indu tja tya kutja ma utu okulesa aruhe, omahungi ohunga nOvahongonone va Jehova mba ṱakama. Indu Toby tja ri nozombura 12, eye wa twapo ondando yokulesa Ombeibela aihe, ngunda e hiya papitisiwa. Maxim wa ri nozombura 11, nu omuṱena kwe wena Noemi, wa ri nozombura 10, indu tji va papitisiwa. Owo aveyevari okuzambo va uta okuungurira kondando yawo yokukaungura poBetel. Kutja ave ha pandjara ombango yawo ndji, owo va twapo ombapira yomaningiriro wokukaungura koBetel komira mondjuwo yawo. Ripura omuini kutja ozondando zeṋe nḓe ri ozonanḓengu kove, nu okuzambo u ute okuungurira ko.​—Lesa Ovafilipi 1:10, 11.

7, 8. (a) Ongwaye okukara nozondando rukuru mehupo roye, tji ku tjita kutja ku rire oupupu okutoora omukambo? (b) Ongwaye omutanda umwe tja toorora okuhina okukerihonga komurungu?

⁷ Epu oritjatatu rokukara nozondando rukuru mehupo roye, orokutja u toorore kutja mo tjiti vi. Omitanda vi hepa okutjita ozondando ohunga nomahongero, oviungura, noviṋa vyarwe. Okutjita ozondando ku ri tjimuna okutoorora ondjira osemba, indu tji we ya pozondjira nḓu maze haṋika. Nungwari tji mo tjiwa ku mo i, kaku rire ouzeu okutoorora ondjira osemba. Momuano tjingewo, indu tji mo tjiwa ozondando zoye, okutoora omuhunga omusemba ku rira oupupu. Omiano 21:5 ri tja: “Omeripura wepatje ye eta ovihohe ovingi.” Onawa okutoorora omuhunga omuwa ngunda ai ri rukuru mehupo roye, orondu otji momunu ondoṋeno rukuru wina. Ihi ootjiṋa Damaris tja tjita, indu tjaa hepa okutoora omukambo omunanḓengu mehupo re otjomutanda.

⁸ Damaris wa mana ondondo oitja-12, nozopenda ozombwa tjinene. Eye aa yenene okupewa ombatero yotjimariva yokukerihonga ouhahende,  posi yokutja eye wa toorora okuungura mombaanga. Omena ratjike? Damaris wa tja: “Ami mba tjita ondando yokurira omukandjira ngunda a mbi ri omuṱiṱi. Kunao, aaku heye kutja me sokuungura oviungura mbi hina okukambura oruveze rwandje aruhe. Andakuzu mbe kerihonga ouhahende, etje muna ovimariva ovingi, posi yokutja hetje muna oviungura mbi mavi ndji yandjere okuungura otjomukandjira.” Damaris nai wa ungura otjomundjira oure wozombura 20. Hapo eye nai, u muna kutja wa tjita ondando osemba tja ri omutanda, nu wa toora omukambo omusemba? Eye wa tja: “Pombaanga pu mbi ungura nai, mbi hakaena tjinene nozohahende. Owo ve ungura oviungura mbyetje ungura, andakuzu mbe rihonga ouhahende. Posi yokutja ovengi, kave nondjoroka moviungura vyawo. Ondando yandje yokurira omukandjira, ye ndji vatera okuhina okumuna omauzeu ovandu ngu ve muna moviungura otja imbyo. Nu kwe ndji pa ondjoroka yozombura ozengi motjiungura tja Jehova.”

9. Ongwaye omitanda tji vi hepa okutangwa?

⁹ Omitanda omingi mozombongo mouye auhe, tjiri vi hepa okutangwa. Owo ve riyandja oveni ku Jehova, nu ve yandja ombango kokuyenenisa ozondando zokukarera Jehova motjira tje. Omitanda otja imbyo vi nondjoroka mehupo rawo, nungwari wina vi rihonga okukongorera omirari vya Jehova moviṋa avihe. Imbi vi kamburira mo, oviungura, neṱunḓu. Ombara Salomo ya tja: “Ṱakama mu Muhona nomutima woye auhe . . . Zemburuka Muhona mu avihe mbi mo tjiti, nEye otji me ku sembamisire ondjira yoye.” (Omiano 3:5, 6) Omitanda mombongo yOvakriste ovihuze komurungu wa Jehova. Eye we ve suvera nomasa, u ve pa ondjeverero, nomirari vye, nu u ve sera ondaya.

10. (a) Ongwaye otjiungura tjokuzuvarisa tji matji sokurira otjiṋa otjitenga mehupo retu? (b) Matu yenene vi okukara nondoṋeno motjiungura tjokuzuvarisa?

¹⁰ Omutanda ngu nonḓero yokuyorokisa omutima wa Jehova, u yandja ombango yapeke kotjiungura tjokuzuvarisa. Jesus Kristus wa tja: “Omaandero ngunda aye hiye ya, indji Ombuze mai sokuzuvarisiwa koviwaṋa avihe.” (Mar. 13:10) Mena rokutja otjiungura tjokuzuvarisa tji nohakahana, otjo tji sokurira otjiṋa otjinanḓengu tjinene mehupo retu. Hapo ove mo yenene okukara norupa aruhe motjiungura tjokuzuvarisa? Mo yenene okurira omukandjira? Indu tji u hina ondjoroka motjiungura tjokuzuvarisa, mo yenene okutjita vi? Nu mo yenene vi okurira omuzuvarise omuwa? Pe noviṋa 2 mbi mavi ku vatere: Rirongerisa nawa, nu o isa okuhaṋasana na varwe mbi mo tjiwa. Indu tji wa tjiti nao, mo munu ondjoroka ndji u hina okuundjira ko.

11, 12. (a) Omitanda mavi yenene vi okurirongera nawa okuzuvarisa? (b) Omutanda umwe wa ungurisa vi oruveze ndwa muna, okuzuvarisa?

¹¹ Mo yenene okupaha eziriro kepuriro ovanatje ovengi koskole ndi ve pura. Tjimuna ndi, “Ongwaye tji u kambura mu Mukuru?” Orungovi rwetu ndwi o-jw.org, nomambo warwe ma vi yenene okukuvatera okuzira epuriro ndo. Tjimuna okambo nga Omaziriro komapuriro 10 omitanda ngu ve pura kehi yorupa ndwi “Hapo me sokukambura momahongero wokutja oviṋa kavi memenwe (Evolution)?” make ku vatere okumna eziriro roye.​—Lesa 1 Petrus 3:15.

¹² Indu tji wa munu oruveze rokuzuvarisa kovakweṋu poskole, ve tunduuza okuyenda korungovi ndwi o-jw.org. Ihi ootjiṋa Luca tja tjita. Owo aave hungire ohunga nozokereka pekepeke metuwo rawo romahongero, nu Luca wa muna kutja embo ku kwa zikamena otjihungiriro, aari hungire oviṋa vyoposyo ohunga nOvahongonone va Jehova. Nandarire kutja Luca pomautiro aa tira, eye wa ningira kutja me ve kahururire ouatjiri ohunga nOvahongonone va Jehova. Nu omiṱiri ye ye mu yandjera. Luca kena pa kahurura uriri, nungwari wina wa raisira oklasa aihe orungovi rwetu. Omiṱiri ya ningira ovanatje okutarera okavidio nga, Taara ondatumisire nokuhina otjirwa,  otjoviungura vyokonganda. Luca tjiri wa ri nondjoroka kutja wa yenena okuzuvarisa.

13. Ongwaye tji tu ha sokuyumba ohama indu tji matu munu omauzeu?

¹³ O pandjara ombango, nandarire kutja ondjira ndji u ri mo povikando tjiva onḓeu. (2 Tim. 4:2) Indu otuveze twomauzeu tji twe ya, ṱakama kozondando zoye. Indu Katharina tja ri nozombura 17, eye wa tjita ondando yokuzuvarisira ovandu avehe mbaave ungura pamwe. Omurumendu umwe we mu hungira omambo omavi, posi yokutja eye kena pa yandjera otjiṋa hi okumutirisa. Otjihorera tje tjokukayenda komurungu kehi youzeu mbo, tja ṱuna komuungure omukwao warwe, wena Hans. Kunao, Hans wa uta okulesa omambo wetu, e rihongo Ombeibela, nu a papitisiwa. Katharina kaa tjiwa otjiṋa, orondu oruveze ndwo tjandje wa tjindira kwarwe. Ripura nondjoroka Katharina ndja ri na yo ozombura 13 kombunda yanao, tja ri mEtuwo rOmerikotameneno puna eṱunḓu re. Eye ngunda a haama, wa zuva omatjivisiro nga tja, Hans ma yakurwa otjomuyandje wehungi omuryange! Tjiri otjiṋa otjiwa kutja Katharina kena pa yumba ohama kondando ye yokuzuvarisira ovandu mbu ve ungura pamwe!

14, 15. (a) Indu omitanda tji vi ri kehi yoṋiṋikizire kaaṋi, mavi sokuripurira ku ye? (b) Omitanda mavi yenene vi okurwisa oṋiṋikizire okuza ku varwe?

¹⁴ Orupa ndwi, rwe ku tunduuza kutja u yandje ombango konḓero yoye yokukarera Jehova. Ihi matji hee okukara nozondando motjira tja Jehova. Omitanda omikweṋu mape ya vya suvera okurya otjimuinyo, nu povikando tjiva mape ya avi ku ṋanga kutja u rye otjimuinyo puna wo. Harukuru ove mo hepa okuveraisira kutja wa ṱakama kozondando zoye nḓu wa tjita. O riyandjere okuṋiṋikiziwa i varwe. Ripura rukwao notjihorera tjombesi. Ove konoo rondo mombesi uriri ndji u hina okutjiwa kutja mayi i pi, mena rokutja ovandu mba rondo mo mave munika tjimuna mave ri otjimuinyo.

¹⁵ Pe nomiano omingi mu matu yenene okurwisa oṋiṋikizire okuza ku varwe. Otjotjihorera, kara kokure nozongaro nḓu mape ya aze ku twa momarorero. (Omiano 22:3) Nu rizemburukisa nomuhihamo mbu za mokukara norupa movitjitwa ovivi. (Gal. 6:7) Otjiṋa tjarwe tji matji ku vatere, okuraera varwe kutja mo hepa ombatero. Omerisusuparisiro ye ku vatera kutja u yakure  omaronga okuza kovanene voye, na varwe mbe noupanga ouwa kuna Jehova mombongo.​—Lesa 1 Petrus 5:5, 6.

16. Yandja otjihorera tji matji raisa ouwa mbu za mokurisusuparisa.

¹⁶ Omerisusuparisiro ya vatera Christoph, okuyakura omaronga omawa okuza ku varwe. Kombunda tja za nokupapitisiwa, Christoph wa uta okurikuturisa orutu poruveze rwomerikuturiro worutu. Omitanda vyarwe poruveze ndwi, aavi mu tunduuza kutja ma rire okaṋepo kotjira tjawo tjomanyando. Eye wa hungira otjiṋa hi kuna omunene wombongo, nu omunene wombongo ngwi wa ningira Christoph okuripurira komaumba ngu mape ya aye ya indu tja rire okaṋepo. Omaumba tjimuna, okukara nombepo yombatasaneno. Nakombanda yanao, Christoph wa toorora okukara norupa. Nungwari kombunda, eye wa kamuna kutja omanyando nga ya ri novitjitwa vyoutwe, nu omanaumba. Okuzambo eye wa kahungira rukwao kuna ovanene vombongo pekepeke, nu avehe ve mu pa omaronga okuza mOmatjangwa. Eye wa tja: “Jehova we ndji hindira ovandu mbe ndji pa omaronga omawa, nu ami mba puratena ku Ye, nandarire kutja mba toora orure.” Hapo oove omundu omurisusuparise ngu yakura omaronga omawa?

17, 18. (a) Mukuru u vanga kutja omitanda ndino vi tjite vi? (b) Ovikwaye ovihihamise mbi mape ya avi tjitwa indu tji twa rire ovanene, nu matu yenene vi okunakaura otjiṋa hi? Sasaneka.

¹⁷ “Mutanda, nyandera oumutanda woye, nu u yorokise omutima woye momayuva woumutanda woye.” (Omuzuv. 11:9) Jehova u vanga kutja ove otjomutanda u yorokise omutima woye. Orupa ndwi, rwe tu raisire nawa kutja matu yenene vi okutjita nao. Yandja ombango kozondando zokukarera Jehova, nu yandjera Jehova okukara norupa mozondando nḓa. Tji wa utu rukuru okutjita nao, mo utu okumuna tjimanga omuano Jehova mu me ku pe omuhunga, nokukutjevera, nokukusera ondaya. Ripura nomaronga aehe nge ri mEmbo ra Mukuru, nu yandja ombakatwi ku indi, ndi tja: “Zemburuka Omuute woye momayuva woumutanda woye.”​—Omuzuv. 12:1.

¹⁸ Kanaa tu karerere omitanda. Omitanda vi hakahana okukura okurira ovandu ovanene. Ouhumandu, omitanda omingi tji vya rire ovandu ovanene, vi hihamwa omitima kutja va toora ozondando ozombi indu tji va ri omitanda, poo kutja kavena pu va ri nozondano oparukaze. Posi yokutja imba mba tjita ozondando ozombwa ngunda ave ri omitanda, tji va rire ovanene ve kara nondjoroka kutja va tjita nao. Mirjana, ngwaa ungura nawa momanyando tja ri omutanda, wina wa tjita nao. Eye wa ningirwa okukara norupa momanyando nge isanewa o-Winter Olympic, posi yokutja eye wa toorora okuungurira Jehova oruveze aruhe motjiungura tjokuzuvarisa. Kombunda yozombura 30, Mirjana ngamba uri motjiungura tjokuzuvarisa puna omurumendu we. Eye wa tja: “Okurira omutjiukwa, nokupewa ondjozikiro, nouvara, nokurira omutumbe, avihe mbi oviṋa mbi runduruka, nu ozondando nḓe ha eta ondjoroka yatjiri. Ozondando ozosemba nozongarerere ozonḓa zokukarera Mukuru, nokukondja okuvatera ovandu okukara noupanga ouwa kuna Mukuru.”

19. Kahurura kutja ouwa waye mbu za mokuyandja ombango kokukara nozondando motjira tja Jehova, rukuru mehupo retu.

¹⁹ Omitanda mombongo vi hepa okutangwa tjiri, komuano mbu ve tjinda omauzeu nga, nomuano mbu ve yandja ombango kokukarera Jehova mehupo rawo. Owo ve tjita nao mokukara nozondando motjira tja Jehova, nokutjita kutja otjiungura tjokuzuvarisa tji rire otjiṋa otjinanḓengu mehupo rawo. Nowo wina va tya kutja kave nokuyandjera ouye mbwi, okuisa ko ombango yawo kozondando zawo. Omitanda mavi yenene okukara nongamburiro yokutja oviungura vyawo kamungandjo. Owo ve novakambure ovakwao mbe ve suvera, nu tji va yandja ombango kokukarera Jehova, mave kara nondoṋeno mehupo rawo.