Traidor nga Abyan

Sang tin-edyer ka, may nakilala ka nga “abyan.” Ginpabatyag niya sa imo nga daku ka na kag ginabaton ka sang imo mga katubotubo kon upod mo sia. Kon ginakapoy ka, sia pirme ang “nagapaumpaw” sa imo. Madamo nga beses nga sia ang imo ginadalaganan.

Pero sang ulihi, nadiskobrehan mo ang iya malain nga batasan. Gusto niya nga pirme kamo updanay, bisan pa indi ka pagpasudlon sa iban nga lugar kon upod mo sia. Kag bisan pa ginapabatyag ka niya nga hamtong ka na, ginahalitan man niya ang imo lawas. Ang mas malain pa, ginakawat niya ang iban mo nga sueldo.

Sining karon lang, indi mo na gusto mag-upod sa iya, pero indi sia magpasugot. Wala ka sing mahimo kay sia pirme ang matuman. Naghinulsol ka gid nga nakilala mo sia.

AMO gid sini ang kahimtangan sang mga nagapanigarilyo. Si Earline nga nagpanigarilyo sa sulod sang 50 ka tuig nagsiling: “Mas makabulig sa akon ang sigarilyo sangsa mga tawo. Mas maayo pa ini sangsa madugay na nga abyan. Kon kaisa, amo lamang ini ang akon abyan.” Pero narealisar ni Earline nga ang sigarilyo indi lamang traidor kundi makahalalit pa nga abyan. Mahimo nga naeksperiensiahan gid ni Earline ang ginsambit sa umpisa, magluwas lang sa isa ka butang. Sang matun-an niya nga ang pagpanigarilyo wala ginakahamut-an sang Dios bangod ginahigkuan sini ang aton lawas nga ginhatag Niya, gin-untatan niya ini nga bisyo.—2 Corinto 7:1.

Nagdesisyon man si Frank nga untatan ini para pahamut-an ang Dios. Pero pagligad sang pila ka adlaw, nagsuhotsuhot sia sa idalom sang ila balay para mangita sang nahulog nga mga upos sang sigarilyo. “Sina nga tion nakamarasmas ako,” siling ni Frank. “Naugot ako sa akon kaugalingon sang narealisar ko nga nagakamangkamang ako sa duta para mangita lang sing mga upos. Sugod sadto, wala na gid ako nanigarilyo.”

Ngaa mabudlay gid untatan ang pagpanigarilyo? Nadiskobrehan sang mga researcher ang pila ka rason: (1) Makaaladik ang sigarilyo pareho sang droga. (2) Ang nahaklo nga nikotina mahimo makalab-ot sa utok sa sulod lamang sang pito ka segundos. (3) Ang pagpanigarilyo nangin bahin na sang kabuhi bangod upod ini pirme sa pagkaon, pag-inom, pag-istoryahanay, para madula ang kakapoy, kag iban pa.

Pero, pareho nanday Earline kag Frank, posible nga mauntatan ining makahalalit nga bisyo. Kon gusto mo untatan ang pagpanigarilyo, mahimo mabuligan ka sang masunod nga mga artikulo nga bag-uhon ang imo kabuhi.