1. Aliho vonọtaun tẹ mẹ wẹ Jehovah do ede hia Mose te, podọ naegbọn ehe do jẹna ayidego?

TO GBÈDOPO, Jiwheyẹwhe do ede hia Mose gbọn yinkọ mẹdetiti tọn Etọn po jẹhẹnu etọn lẹ hinhẹn zun yinyọnẹn na ẹn po dali. Lẹblanu po awuvẹmẹ po go wẹ e donù jẹnukọn. (Hia Eksọdusi 34:5-7.) Jehovah sọgan ko zinnudo huhlọn kavi nuyọnẹn etọn ji. Ṣigba, na Mose do hudo jidevọnamẹ tọn dọ Jiwheyẹwhe na nọgodona ẹn wutu, jẹhẹnu he do ojlo Jehovah tọn nado gọalọna devizọnwatọ etọn lẹ hia hugan ji wẹ ewọ zinnudo. (Eks. 33:13) Be a ma mọdọ homẹmiọnnamẹnu wẹ e yin dọ Jiwheyẹwhe donù jẹhẹnu he dọnmẹdogo ehelẹ go jẹnukọnna devo depope ya? Hosọ ehe na dọhodo awuvẹmẹ ji, yèdọ numọtolanmẹ de he nọ whànmẹ nado mọnukunnujẹ yajiji kavi nuhahun mẹdevo lẹ tọn mẹ po ojlo lọ po nado de awufiẹsa yetọn pò.

2, 3. (a) Etẹwẹ dohia dọ jọwamọnu de wẹ awuvẹmẹ didohia yin na gbẹtọvi lẹ? (b) Naegbọn a dona tindo ojlo to nuhe Biblu dọ gando awuvẹmẹ go mẹ?

² Gbẹtọvi lẹ yin didá to apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Enẹwutu, na Jehovah yin awuvẹmẹtọ wutu, dagbemẹninọ mẹdevo lẹ tọn nọ duahunmẹna gbẹtọ lẹ to jọwamọ-liho. Mẹhe ma nọ sẹ̀n Jiwheyẹwhe nugbo lọ lẹ lọsu tlẹ nọ saba do awuvẹmẹ hia. (Jen. 1:27)  Nuhe awuvẹmẹ didohia zẹẹmẹdo họnwun hezeheze to kandai Biblu tọn susu mẹ. Flin otàn yọnnu galọtọ awe he dọnnu to Sọlomọni nukọn lẹ tọn, ehe dopo to yé mẹ yin onọ̀ jọnun ovi de tọn. To whenue Sọlomọni tẹ́n yé pọ́n bo degbe dọ ovi lọ ni yin mimá do awe, ajikàn sọ́ onọ̀ jọnun lọ. E biọlanmẹna ẹn sọmọ bọ e dọ dọ ovi lọ ni gbọ bo yin zizejo na yọnnu awetọ lọ. (1 Ahọ. 3:23-27) Kavi flin viyọnnu Falo tọn he whlẹn ogbẹ̀ viyẹyẹ lọ Mose tọn. Dile e tlẹ wá yọnẹn dọ ovi Heblu lẹ tọn de wẹ ovi he e mọ lọ yin bo ma dona yin pipò dogbẹ̀, “onú ovi lọ tọn sọ wàlẹblanuna ẹn” bọ e de nado penukundego taidi ovi etọn titi.—Eks. 2:5, 6.

³ Naegbọn awuvẹmẹ didohia dona nọ duahunmẹna we? Na Biblu dotuhomẹna we nado nọ hodo apajlẹ Jehovah tọn wutu wẹ. (Efe. 5:1) Ṣigba, dile etlẹ yindọ gbẹtọvi lẹ yin didá po nugopipe lọ po nado nọ do awuvẹmẹ hia, taidi ovivi Adam tọn lẹ, mapenọ-yinyin mítọn nọ sisẹ́ mí nado yin ṣejannabinọ. To whedelẹnu, e sọgan nọ vẹawuna mí nado de eyin vlavo mí na gọalọna mẹdevo lẹ kavi ví do míde kẹdẹ tọn mẹ. Na mẹdelẹ, ehe nọ biọ dọ yé ni to ahidi zọnmii, kavi hẹn jlẹkajininọ go to adà enẹ mẹ. Etẹwẹ sọgan gọalọna we nado wleawuna ojlo tintindo to mẹdevo lẹ mẹ bosọ hẹn e go? Tintan, yiagbọji bo lẹnnupọndo lehe Jehovah ko do awuvẹmẹ hia po lehe mẹdevo lẹ wàmọ do po ji. Awetọ, lẹnnupọndo lehe a sọgan hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn gọna lehe mọwiwà nọ hẹn ale nujọnu tọn wá do ji.

4. (a) Naegbọn Jehovah do dó angẹli lẹ hlan Sodọmi? (b) Etẹwẹ mí plọn sọn kandai he gando Lọti po viyọnnu etọn lẹ po go mẹ?

⁴ Ninọmẹ susu mẹ wẹ Jehovah ko do awuvẹmẹ hia te. Lẹnnupọndo lehe Jiwheyẹwhe yinuwa hẹ Lọti do ji. Walọ gblezọn tasinsinyẹn tọn tòmẹnu Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ tọn ‘dotukla dawe dodonọ enẹ tlala.’ Na nugbo tọn, Jiwheyẹwhe ko magbe dọ fẹnnuwatọ enẹlẹ jẹna okú. (2 Pita 2:7, 8) Jiwheyẹwhe do angẹli lẹ hlan nado whlẹn Lọti. Yé na tuli ewọ po whẹndo etọn po nado yawu họ̀n sọn tòdaho he dona yin vivasudo enẹlẹ mẹ. “To whenuena e to gbàndọn, na awuvẹmẹ he Jehovah tindo na ẹn wutu, dawe lọ lẹ hẹn alọ etọn, asi etọn tọn po viyọnnu etọn awe lọ lẹ tọn po bo plan ẹn tọ́n bosọ hẹn ẹn jẹgbonu tòdaho lọ tọn.” (Jen. 19:16) Be apajlẹ enẹ ma dohia dọ Jehovah nọ mọnukunnujẹ ninọmẹ sinsinyẹn he omẹ nugbonọ etọn lẹ nọ pehẹ to whedelẹnu lẹ mẹ to gigọ́ mẹ ya?—Isa. 63:7-9; Jak. 5:11, Odò.; 2 Pita 2:9.

5. Nawẹ nuhe Biblu dọ, taidi nuhe to 1 Johanu 3:17 mẹ, gọalọna mí nado nọ do awuvẹmẹ hia gbọn?

⁵ Jehovah ma do awuvẹmẹ hia poun gba, ṣigba e sọ plọn omẹ etọn lẹ dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ do jẹhẹnu enẹ hia. Lẹnnupọndo osẹ́n he yin nina Islaeli gando awù mẹde tọn hihòyi taidi afàsúnú go ji. (Hia Eksọdusi 22:26, 27.) Akuẹ-yannamẹtọ de he ma do lẹblanu sọgan yin whiwhlepọn nado hò awù mẹhe duahọ do e lọ tọn yí bọ mẹlọ ma na mọ avọ̀ he e na ṣinyọ́n do damlọn. Ṣigba, Jehovah plọn omẹ etọn lẹ nado dapana pọndohlan po nuyiwa lẹblanu matindo tọn mọnkọtọn po. Omẹ etọn lẹ dona yin awuvẹmẹtọ. Be nunọwhinnusẹ́n he osẹ́n vonọtaun ehe bẹhẹn ma whàn mí nado yinuwa ya? To linlẹn de mẹ, be mí na desọn ojlo mẹ bo jo mẹmẹsunnu mítọn lẹ do avivọ nù, eyin nude tin he mí sọgan wà nado hẹn pọngbọ wá na yajiji yetọn ya?—Kol. 3:12; Jak. 2:15, 16; hia 1 Johanu 3:17.

6. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn vivẹnudido pludopludo Jehovah tọn nado gọkọna Islaelivi he waylando lẹ mẹ?

⁶ Jehovah do awuvẹmẹ hia omẹ etọn Islaelivi lẹ etlẹ yin to whenue yé waylando. Mí hia dọmọ: “Jehovah Jiwheyẹwhe tọgbo yetọn lẹ tọn to avase na yé mapote gbọn  wẹnsagun etọn lẹ gblamẹ bo nọ to avase na yé pludopludo, na onú gbẹtọ lọ lẹ po fininọ etọn po tọn wàlẹblanuna ẹn wutu.” (2 Otàn. 36:15) Be mílọsu ma dona nọ tindo awuvẹmẹ dopolọ na mẹhe sọgan wá lẹnvọjọ sọn ylanwiwa yetọn mẹ bo mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn yí lẹ ya? Jehovah ma jlo dọ mẹdepope ni yin vivasudo to whẹdida he ja lọ whenu. (2 Pita 3:9) Enẹwutu, kakajẹ whenue Jiwheyẹwhe na và mẹylankan lẹ sudo, mì gbọ mí ni zindonukọn nado to owẹ̀n avase tọn he do awuvẹmẹ etọn hia lọ lá.

7, 8. Naegbọn whẹndo de do kudeji dọ Jehovah ko yinuwa hẹ yé po awuvẹmẹ po?

⁷ Apajlẹ susu wẹ mí sọgan slẹ he do nuyiwa awuvẹmẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ hia. Lẹnnupọndo nuhe jọ do whẹndo visunnu owhe 12 mẹvi he mí na ylọdọ Milan tọn go ji. Akọ̀-whàn de whenu wẹ to bẹjẹeji owhe 1990 lẹ tọn. Milan, nọvisunnu etọn, mẹjitọ etọn lẹ po Kunnudetọ devo lẹ po dohún sọn Bosnie jei Serbie. Yé to aliji jei plidopọ daho de he ji mẹjitọ Milan tọn lẹ jlo na yí baptẹm te. Ṣigba to whenue yé wá dogbó otò lọ tọn ji, ponọ lẹ dọ̀n whẹndo lọ tọ́n sọn mọto mẹ na akọ̀ he mẹ yé wá sọn wutu; amọ́ yé na dotẹnmẹ mẹmẹsunnu he pò lẹ nado yì. To whenue yé ko hẹn whẹndo lọ dote na azán awe godo, ponọ-gán lọ tẹkan hlan mẹhe sọ yin ogán na ewọ nado yọ́n nuhe na yin wiwà na yé. Na ponọ lọ to ote to nukọn yetọn wutu, yemẹpo sè gblọndo ogán lọ tọn dọ, “Bẹ yé tọ́n bo desòdo yé!”

⁸ Dile ponọ lọ to hodọna ponọ hatọ etọn lẹ, omẹ awe delẹ wá whẹndo lọ dè bo depá na yé dọ Kunnudetọ wẹ emi yin. Mẹdelẹ he dohún hẹ whẹndo lọ wẹ dọhona yé gando nujijọ lọ go. Omẹ awe lọ lẹ dọna Milan po nọvisunnu etọn po nado biọ mọto yetọn mẹ dasá dogbó lọ, na wema ovi pẹvi lẹ tọn ma nọ yin gbigbejepọn wutu. Podọ, yé dọna mẹjitọ Milan tọn lẹ nado lẹ́ gbọn ponọzọ́nwatẹn dogbó tọn lọ godo bo pé yé do awà awetọ ji. Whenue Milan sè mọ, e ma yọ́n nuhe e na wà vlavo eyin e na konu kavi viavi. Mẹjitọ etọn lẹ kanse yé dọ, “Be mì lẹndọ yé na jo mí do domọ poun wẹ ya?” Etomọṣo, dile yé to yìyì, ponọ lọ lẹ to yé mọ taidi mẹhe ma to yé mọ nkọ. Mẹjitọ lọ lẹ po ovi yetọn lẹ po wá pé to awà awetọ dogbó lọ tọn ji. Yé zindonukọn yì tòdaho he mẹ plidopọ lọ na yin bibasi te, bo kudeji dọ Jehovah ko sè odẹ̀ flumẹjijẹ tọn yetọn lẹ na alọgọ. Sọgbe hẹ Biblu, to nujijọ delẹ whenu, Jehovah ma dádo whẹho lẹ mẹ tlọlọ nado basi hihọ́na devizọnwatọ etọn lẹ. (Owalọ 7:58-60) Ṣigba, Milan dọ numọtolanmẹ etọn. E dọmọ, “E taidi na mi dọ angẹli lẹ wẹ sú nukun na ponọ lọ lẹ, podọ Jehovah wẹ whlẹn mí gán.”—Salm. 97:10.

9. Nawẹ Jesu yinuwa hẹ gbẹtọgun he hodo e lẹ gbọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁹ Mí sọgan plọnnu sọn Jesu dè. E do awuvẹmẹ hia gbẹtọgun he e mọ lẹ, na “yé yin hinhẹn jẹ agbá bosọ yin kọgbẹ́ e go taidi lẹngbọ lẹ he ma tindo lẹngbọhọtọ de” wutu. Nawẹ e yinuwa gbọn to whenue e mọ ninọmẹ awubla tọn yetọn? “E . . . jẹ nususu plọn yé ji.” (Mat. 9:36; hia Malku 6:34.) Nuyiwa etọn gbọnvo pete na Falesi lẹ tọn, yèdọ mẹhe ma nọ jlo paali nado gọalọna gbẹtọ paa lẹ. (Mat. 12:9-14; 23:4; Joh. 7:49) Be a ma nọ tindo ojlo vẹkuvẹku Jesu tọn nkọ nado hẹn pekọ wá na mẹhe huvẹ gbigbọmẹ tọn to hùhù lẹ ya?

10, 11. Be e sọgbe to whelẹponu nado nọ do awuvẹmẹ hia ya? Basi zẹẹmẹ.

¹⁰ Ehe ma dohia dọ awuvẹmẹ dona nọ yin didohia to ninọmẹ lẹpo mẹ gba. Jiwheyẹwhe do awuvẹmẹ hia to aliho he sọgbe mẹ to apajlẹ Biblu tọn he yin nùdego to aga lẹ mẹ. Ṣigba, Ahọlu Sauli vẹtoli to whenue e yinuwa to aliho he ma sọgbe mẹ bo lẹndọ awuvẹmẹ dohia wẹ emi te. E pò Agagi dogbẹ̀, yèdọ kẹntọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn, gọna dagbe hugan lẹngbọpa lọ tọn. Enẹwutu, Jehovah gbẹ́ Sauli dai bọ e ma nasọ yin ahọlu do Islaeli ji ba. (1 Sam. 15:3, 9, 15, Odò.) Na nugbo  tọn, Jehovah wẹ yin Whẹdatọ dodonọ lọ. E sọgan yọ́n nuhe to ahun gbẹtọ tọn mẹ, bosọ yọ́n whenue e jẹ nado do awuvẹmẹ hia. (Avi. 2:17; Ezek. 5:11) Ojlẹ lọ ja, whenue e na hẹn whẹdida ṣẹ do mẹhe gbẹ́ nado setonuna ẹn lẹpo ji. (2 Tẹs. 1:6-10) To ojlẹ enẹ mẹ, e ma na do awuvẹmẹ hia mẹhe e ko dawhẹna di mẹylankan lẹ. Omẹ enẹlẹ vivasudo na do awuvẹmẹ he sọgbe he Jiwheyẹwhe tindo na dodonọ he e na whlẹngán lẹ hia.

¹¹ E họnwun dọ, e ma yin azọngban mítọn nado dawhẹ eyin vlavo mẹde dona yin vivasudo kavi yin whinwhlẹngán. Kakatimọ, mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo todin nado gọalọna gbẹtọ lẹ. Nawẹ mí sọgan do awuvẹmẹ he sọgbe hia gbẹtọ hatọ mítọn lẹ to aliho tangan delẹ mẹ gbọn? Mì gbọ mí ni gbadopọnna ayinamẹ delẹ.

12. Nawẹ a sọgan nọ do awuvẹmẹ hia to nuyiwa towe hẹ mẹdevo lẹ mẹ gbọn?

¹² Nọ gọalọna mẹdevo lẹ egbesọegbesọ. Awuvẹmẹ didohia kọmẹnu po Klistiani hatọ lẹ po yin nubiọtomẹsi dodonu tọn de na mẹhe to vivẹnudo nado hodo apajlẹ Jesu tọn lẹ. (Joh. 13:34, 35; 1 Pita 3:8) Zẹẹmẹ awuvẹmẹ tọn dopo wẹ nado “nọ sè vivẹ́ hẹ mẹdevo.” Mẹhe nọ do awuvẹmẹ hia nọ yin whinwhàn nado de mẹdevo lẹ sọn yajiji yetọn mẹ, vlavo gbọn pọngbọ hinhẹnwa na nuhahun yetọn lẹ dali. Nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado wàmọ! Di apajlẹ, be a sọgan ze dewe jo bo gọalọna mẹde nado wazọ́n sinsinyẹn de, vlavo nado yilizọn de na ẹn ya?—Mat. 7:12.

13. Jẹhẹnu omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn tẹlẹ wẹ nọ sọawuhia to nuyiwa yetọn mẹ to nugbajẹmẹji lẹ godo?

¹³ Nọ tindo mahẹ to azọ́n kọgbọ-hẹnwanamẹ tọn mẹ. Yajiji mẹhe go nugbajẹmẹji de jọ do lẹ tọn dona whàn mí nado nọ do awuvẹmẹ hia. Omẹ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn taidi mẹhe nọ ze afọdide tintan nado gọalọnamẹ to ojlẹ nuhudo tọn mọnkọtọn lẹ mẹ. (1 Pita 2:17) Mẹmẹyọnnu Japon-nu de nọ nọ̀ lẹdo de mẹ fie aigba sisọsisọ po tsunami po ko hẹnnugble te sinsinyẹn to 2011. E dọ dọ vivẹnu susu he mẹdezejotọ he wá sọn awà voovo lẹ ji to Japon podọ sọn otò devo lẹ mẹ lẹ do nado vọ́ ohọ̀ he gble lẹ jlado “na emi tuli bosọ miọnhomẹna emi taun.” E wlan dọmọ: “Numimọ ehe gọalọna mi nado mọdọ Jehovah nọ vẹawumẹ. Podọ  Kunnudetọ hatọ lẹ nọ hò ode awetọ tọn pọ́n. Humọ, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu susu lẹ po lẹdo aihọn pé wẹ to dẹ̀ho do ota mítọn mẹ.”

14. Nawẹ a sọgan gọalọna mẹhe to azọ̀njẹ po mẹhomẹ lẹ po gbọn?

¹⁴ Nọ gọalọna mẹhe to azọ̀njẹ po mẹhomẹ lẹ po. Eyin mí mọ bọ mẹdevo lẹ to oyà kọdetọn he ylando Adam tọn hẹnwa lẹ tọn ji, mí nọ yin whinwhàn to jọwamọ-liho nado do awuvẹmẹ hia. Mí to nukundo vẹkuvẹku dọ azọ̀n po yọnhopipo po ni doalọte. Enẹwutu, mí nọ hodẹ̀ dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ni wá. Amọ́ todin whẹ́, mí nọ wà nuhe go mí pé lẹpo nado gọalọna mẹhe to nuhudo mẹ lẹ. Lẹnnupọndo nuhe wekantọ de wlan gando onọ̀ yọnhonọ etọn he to apọ̀nmẹzọ̀n Alzheimer tọn jẹ go ji. To gbèdopo, e hẹn avọ̀ etọn lẹ gble. Dile e to tintẹnpọn nado jla ede do, ogàn họngbo ji tọn dọnú. Kunnudetọ awe he nọ saba wá dla ẹ pọ́n lẹ wẹ. Mẹmẹyọnnu lọ lẹ kanse eyin nude tin he yé sọgan wà nado gọalọ. Nawe lọ gblọn dọ, “E huwinyan, amọ́ n’ma gán gbẹ́.” Mẹmẹyọnnu lọ lẹ gọalọna ẹn nado jla ede do. Enẹgodo, yé bayi tii na ẹn, bosọ nọ finẹ pẹẹde nado dọhodopọ hẹ ẹ. Visunnu etọn yọ́n pinpẹn ehe tọn taun. E wlan dọmọ, “N’fọ́n sọn e ji na Kunnudetọ enẹlẹ. Nuhe yé nọ plọnmẹ wẹ yé nọ wà.” Be awuvẹmẹ nọ whàn we nado wà nuhe go a pé lẹpo nado de awufiẹsa mẹhe to azọ̀njẹ po mẹhomẹ lẹ po tọn pò ya?—Flp. 2:3, 4.

15. Dotẹnmẹ nujọnu tọn tẹlẹ wẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn nọ hundote?

¹⁵ Nọ gọalọna gbẹtọ lẹ to gbigbọ-liho. Nuhahun po magbọjẹ gbẹtọ lẹ tọn po nọ whàn mí nado gọalọna yé to gbigbọ-liho. Aliho dagbe hugan nado wà enẹ wẹ nado plọnnu gbẹtọ lẹ gando Jiwheyẹwhe po nuhe Ahọluduta etọn na wà na yé lẹ po go. Aliho devo wẹ nado gọalọna yé nado mọdọ nuyọnẹnnu wẹ e yin nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Isa. 48:17, 18) Be a sọgan yidogọna mahẹ tintindo towe to lizọnyizọn lọ mẹ, yèdọ azọ́n de he nọ gbògbéna Jehovah nugbonugbo bosọ nọ do awuvẹmẹ towe na mẹdevo lẹ hia ya?—1 Tim. 2:3, 4.

16. Ale tẹwẹ mẹhe nọ do awuvẹmẹ hia nọ mọyi?

¹⁶ Dotozọ́nwatọ azọ́nyọnẹntọ he nọ penukundo apọ̀n gbẹtọ tọn go lẹ dọ dọ awuvẹmẹ didohia sọgan yidogọna agbasalilo po dagbemẹninọ towe po gọna haṣinṣan dagbe tintindo hẹ mẹdevo lẹ. Eyin a nọ gọalọna mẹdevo lẹ nado de awufiẹsa yetọn pò, ayajẹ po pọndohlan dagbe towe po na jideji, podọ a ma na tindo numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn kavi nọ ze ayiha do linlẹn agọ̀ lẹ ji sọmọ ba. Na nugbo tọn, awuvẹmẹ didohia na hẹn ale wá na we. (Efe. 4:31, 32) Klistiani he nọ gbọn owanyi dali dovivẹnu nado gọalọna mẹdevo lẹ nọ tindo ayihadawhẹnamẹnu dagbe, to yinyọnẹn mẹ dọ emi to nuyiwa to kọndopọ mẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Pọndohlan mọnkọtọn nọ zọ́n bọ yè nọ lẹzun mẹjitọ he nọ homẹtọnpọn, asi dagbe podọ họntọn dagbe de dogọ. E yọnbasi dọ mẹhe nọ yawu do awuvẹmẹ hia lẹ na mọ alọgọ po godonọnamẹ po yí ga to whenue yé tin to nuhudo mẹ.—Hia Matiu 5:7; Luku 6:38.

17. Naegbọn e na jlo we nado wleawuna awuvẹmẹ bosọ nọ do e hia?

¹⁷ E ma yin ale he awuvẹmẹ didohia na hẹnwa na we kẹdẹ wẹ dona whàn we nado wleawuna ẹn gba. Onú titengbe he dona whàn we wẹ ojlo he a tindo nado hodo apajlẹ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn bosọ pagigona ẹn, yèdọ Asisa owanyi po awuvẹmẹ po tọn. (Howh. 14:31) Ewọ ze apajlẹ pipé de dai na mí. Enẹwutu, mì gbọ mí ni wà nuhe go mí pé lẹpo nado hodo apajlẹ etọn—yèdọ nado nọ do awuvẹmẹ hia, gbọn owanyi sisosiso tintindo na mẹmẹsunnu mítọn lẹ po haṣinṣan dagbe tintindo hẹ kọmẹnu mítọn lẹ po dali.—Gal. 6:10; 1 Joh. 4:16.