1-3. (a) E biuti ratou vakacava nona yapositolo o Jisu, cava e sega ni rarawataki kina na veitalatala qori? (b) Cava meda kila kina na bula i Jisu me tekivu nona lesu i lomalagi?

 ERATOU duri vata tu ena ulunivanua e tinikadua na tagane. Ena nodratou qoroqoro kei na loloma levu eratou vakaraici koya tu na kedratou ika12. E yago ga vakatamata, ia qo o Jisu sa vakaturi oti, sa luve kaukaua duadua tale vei ira na luvei Jiova vakayalo. Qo tale ga sa iotioti ni gauna me soqoni ratou kina nona yapositolo ena Ulunivanua ni Veiolive.

² Na ulunivanua qo e dua vei ira na delana vatucule e toka ena tai kei Jerusalemi, ni sivi yani na buca o Kitironi. Levu sara na ka e veinanuyaka o Jisu ni duri tu eke. E tiko ena baba qo na koro o Pecani, na vanua a vakaturi Lasarusa kina o Jisu. Se qai oti toka e vica na macawa nona biubiu o Jisu mai na vanua voleka o Pecifaki me curu vakaturaga i Jerusalemi. Na Ulunivanua ni Veiolive qo e rairai tiko kina na were o Kecisemani, a lomaleqa voli kina o Jisu ena vica na aua ni bera ni vesu. Qo sara ga na ulunivanua e mai tatau kina o Jisu vei ratou nona itokani dredre eratou nona imuri. E vosa sara vakayalololoma vei ratou. Sa qai biubiu vakamalua me lesu i lomalagi! Eratou tu vakadua na yapositolo, ratou qai wanonova nodratou Turaga lomani ni sa lako cake i lomalagi. Oti e tabogo sara yani ena o, ratou sega ni raici koya tale.​—Cakacaka 1:6-12.

³ Vakacava o raica qori me veitalatala dredre qai mosimosi, ni sa na sega tale na sota? Sega. Sa rauta me rau tukuna  na agilosi vei ratou na yapositolo ni se sega ni cava e keri na itavi i Jisu. (Cakacaka 1:10, 11) Nona biubiu qori me lesu i lomalagi se qai itekitekivu ga ni levu tale na ka. E tukuni ena Vosa ni Kalou na veika e qai yaco vua. Bibi gona meda vulica na bula i Jisu me tekivu mai na gauna e biuti vuravura kina. Na vuna? Vakasamataka tale na vosa i Jisu vei Pita: “Muri au tiko ga.” (Joni 21:19, 22) Bibi meda talairawarawa kece ina ivakaro qori ena veisiga, me kua ni so ga na gauna. Eda na cakava ga qori ke da kila na ka sa cakava tiko qo na noda Turaga, kei na ilesilesi sa qarava tiko mai lomalagi.

4. E vakamacalataka vakacava na iVolatabu na veika e yaco mai lomalagi ni sa lesu yani o Jisu?

⁴ E sega ni vakamacalataki ena iVolatabu nona kidavaki o Jisu ni sa lesu i lomalagi se nodrau veimarautaki vakaveitamani. Ia sa tukuna oti tu na ka ena yaco ni lesu i lomalagi o Jisu. Eda vulica ena iVolatabu na nodra dau soqova na Jiu e dua na soqo bibi ena sivia na 15 na senitiuri sa oti. Vakadua ena veiyabaki ena curu na bete levu ina Tikina Tabu Sara ni valenisoro me kureitaka na dra e vakacabori ena Siga ni Veibuluti ena mata ni kato ni veiyalayalati. Ena siga qori, na bete levu e vakatayaloyalotaki koya na Mesaia. E qai vakayacora o Jisu na ibalebale vakaparofisai ni soqo qori ena nona lesu i lomalagi. E gole ina itikotiko cecere i Jiova e lomalagi​—e tikina tabu duadua e vuravura kei lomalagi​—me cabora vei Tamana na yaga ni nona isoro ni veivoli. (Iperiu 9:11, 12, 24) Vakacava a ciqoma o Jiova?

5, 6. (a) Na cava e vakaraitaka ni ciqoma o Jiova na isoro i Karisito? (b) E yaga vei cei na isoro ni veivoli, e yaga vakacava?

⁵ Ena saumi qori ke da vakasamataka na veika e yaco ni oti e vica na siga nona lesu i lomalagi o Jisu. Era soqo vata  tiko ena dua na tabavale e cake mai Jerusalemi e rauta ni 120 na lotu vaKarisito, e qai lalata vakasauri ena rumu ya e dua na rorogo e vaka na cagi vakacevaruru. E laurai ni lai toka e buradeladra yadua na ka e vaka na yameyame ni buka ni sa sobuti ira na yalo tabu, ra qai vosataka na veimataqali vosa. (Cakacaka 2:1-4) E sucu kina e dua na matanitu vou, na Isireli vakayalo, “na matatamata digitaki” e “matabete vakatui” me vakayacora na loma ni Kalou e vuravura. (1 Pita 2:9) E ivakadinadina matata qori ni sa ciqoma qai vakadonuya o Jiova na isoro ni veivoli i Karisito. Na sovaraki ni yalo tabu qori e dua vei ira na ka ni veivakalougatataki e rawati ena isoro ni veivoli.

⁶ Tekivu mai na gauna qori, sa yaga tiko vei ira na imuri i Karisito e veiyasa i vuravura na nona isoro. Se da lewe ni “qelenisipi lailai” ena veiliutaki kei Karisito mai lomalagi, se da lewe ni ‘so tani tale na sipi’ ena vakarurugi ena nona veiliutaki, e yaga vei keda kece na nona isoro. (Luke 12:32; Joni 10:16) Qori na yavu ni noda inuinui, e vosoti tale ga kina noda ivalavala ca. Ke da ‘vakabauta’ tiko ga na isoro ni veivoli qori qai muri Jisu e veisiga, ena savasava noda lewaeloma, qai vinaka noda inuinui me baleta na veigauna sa tu qo e liu.​—Joni 3:16.

7. Na lewa cava a soli vei Jisu ni lesu i lomalagi, o na tokoni koya vakacava?

⁷ Na cava sa cakava tiko o Jisu e lomalagi ena gauna e lesu kina? Sa soli vua e levu na lewa. (Maciu 28:18) E lesi koya o Jiova me liutaka na ivavakoso vaKarisito, na ilesilesi e colata voli ena yalololoma kei na lewadodonu. (Kolosa 1:13) Me vaka ga e parofisaitaki, e lesia o Jisu eso na tagane nuitaki mera qarava nona qelenisipi. (Efeso 4:8) Kena ivakaraitaki, a digitaki Paula me “yapositolo . . . ina veimatanitu” me tukuna na itukutuku vinaka ena veivanua yawa. (Roma 11:13; 1 Timoci 2:7) Ni voleka ni cava  na imatai ni senitiuri, e vakacaucautaka o Jisu, e vakasalataka, qai vakadodonutaka e vitu na ivavakoso ena yasana vakaRoma o Esia. (Vakatakila, wase 2-3) Vakacava, o kila ni ulu ni ivavakoso vaKarisito o Jisu? (Efeso 5:23) Ke da via muri koya tiko ga, eda na talairawarawa qai tokona na ivavakoso eda lewena.

8, 9. Na lewa cava a soli vei Jisu ena 1914, cava na kena ibalebale qori ena vakatulewa eda cakava?

⁸ E qai soli vei Jisu eso tale na lewa ena 1914. A Tui ni Matanitu vakaMesaia i Jiova ena yabaki qori. Ia a “tubu na ivalu mai lomalagi” ena gauna e tekivu veiliutaki kina. Cava e yaco? A kolotaki sobu mai o Setani kei ira nona timoni, mani tikoyavavala o vuravura. Eda kila ni sa veiliutaki tiko mai lomalagi o Jisu nida raica na veivaluvaluti, basulawa, ka vakarerevaki, tauvimate, uneune, kei na leqa ni kakana. Se “turaga [tiko ga] ni vuravura qo” o Setani qai “lekaleka nona gauna.” (Vakatakila 12:7-12; Joni 12:31; Maciu 24:3-7; Luke 21:11) Ia se solia tiko o Jisu na gauna vei ira e veiyasa i vuravura mera vakamalumalumu ina nona veiliutaki.

⁹ Bibi meda tokona na Tui vakaMesaia. Meda qara mada ga nona veivakadonui nida vakatulewa e veisiga, qai kua ni nuitaka na vuravura veilecayaki qo. Ni raica na kawatamata nikua na “nodra Tui na tui, [kei na] nodra Turaga na turaga,” e cudru vakalevu, ia e marau tale ga. (Vakatakila 19:16) Na vuna?

10. Na cava e dau kilai kina o Jisu, ia na cava e vakacudrui koya?

¹⁰ Na noda Turaga e ucui Tamana ni daumamarau. (1 Timoci 1:11) Ni bula tu e vuravura, e sega ni dau vakalelewa se yalodredre. Ia e vakacudrui koya na ka era yaco tu e vuravura. Macala ga ni cudruvi ira na isoqosoqo ni  lotu era lasutaka tiko nira matataki koya. E parofisaitaka: “Era na sega ni curu kece ina Matanitu vakalomalagi o ira era tukuna vei au, ‘Turaga, Turaga,’ o koya ga e cakava na loma i Tamaqu mai lomalagi. Levu era na tukuna vei au ena siga ya, ‘Turaga, Turaga, keimami a sega ni . . . cakava tale ga e levu na cakacaka veivakurabuitaki ena yacamuni?’ Au na qai tukuna vei ira: ‘Au sega sara ga ni kilai kemuni! Ni lako tani, o kemuni na daucaka ca!’”​—Maciu 7:21-23.

11-13. Na cava era na lomatarotarotaka kina eso na ka e tukuna o Jisu vei ira na cakava tiko “e levu na cakacaka veivakurabuitaki” ena yacana, cava e cudru kina? Tukuna e dua na kena ivakatautauvata.

¹¹ Levu vei ira na kaya nira lotu vaKarisito nikua era na rairai vaqaqa na ka e tukuna o Jisu. Na cava e tukuna kina qori o Jisu vei ira na cakava tiko “e levu na cakacaka veivakurabuitaki” ena yacana? E dau vakailavotaka o lotu ni Veivanua vaKarisito na sasaga eso, nodra qaravi na dravudravua, tara ni valenibula, na koronivuli, kei na levu tale na cakacaka. Qo e dua na kena ivakatautauvata meda kila na vuna e cudru kina o Jisu.

¹² Erau vakarau gole ina dua na vanua e dua na veiwatini. Ratou na biu tiko mai na gone, rau mani sauma e dua me qaravi ratou. Rawarawa sara na ka erau vinakata me caka: “Qaravi ratou vinaka na gone. Vakani ratou, me ratou kua ni duka, qai qarauni ratou vinaka.” Ia ni rau lesu mai na itubutubu, rau kidroa ni ratou walokai na gone, ratou duka, rairai tauvimate qai vakaloloma. Eratou tagi tiko vua na dauveiqaravi, ia e sega ni rogoci ratou. Na vuna? E kaba toka ga ena ikabakaba qai qua iloilo tiko. Erau cudru na itubutubu qai tarogi koya. E sauma: “Raica mada na ka kece au cakava tu qo! E sega ni savasava na iloilo? Au ripeataka tale ga eso na ka, au cakava kece qo ena vukumudou!” Vakaevei, ena ruru nodrau  cudru na itubutubu? Sega! Erau a sega ni tukuna vua me cakava qori, rau vinakata ga me ratou qaravi vinaka na gone. E vakacudrui rau nona sega ni cakava na ka e tukuni vua.

¹³ E va tale ga qori o lotu ni Veivanua vaKarisito. E vakasalataki ira nona mata o Jisu mera vakani ira vakayalo na tamata nira vakavulici ena ka dina ni Vosa ni Kalou, qai tuberi mera savasava vakayalo. (Joni 21:15-17) Ia e sega ni muria qori o lotu ni Veivanua vaKarisito. E biuti ira tu ga na tamata mera walokai vakayalo, mera veilecayaki ena ivakavuvuli lasu qai lecava na yavu ni ka dina ena iVolatabu. (Aisea 65:13; Emosi 8:11) Se mani vakacava nona sasaga me vakavinakataka na bula ni vuravura qo, sa talaidredre ga. Na ituvaki ni vuravura qo e vaka e dua na vale sa dodonu me basu! E tukuna na Vosa ni Kalou ni sa vakarau vakarusai vakadua na ituvaki ca ni vuravura i Setani.​—1 Joni 2:15-17.

14. Na cakacaka cava e vakamarautaki Jisu tiko nikua, na vuna?

¹⁴ Ia e marau vakalevu o Jisu ni raica mai lomalagi nira cakava tiko e vica vata na milioni na ka e tataunaka vei ira nona imuri, oya nodra vakavulici na lewenivanua mera tisaipeli. (Maciu 28:19, 20) Dua dina na itavi dokai meda vakamarautaki koya na noda Tui! Meda vakadeitaka meda tokona tiko ga na “dauveiqaravi yalodina e vuku.” (Maciu 24:45) E duidui sara vei lotu ni Veivanua vaKarisito na ilawalawa lailai qo, ni talairawarawa me veidusimaki ena cakacaka vakavunau qai yalodina me vakania na sipi i Karisito.

15, 16. (a) E raica vakacava o Jisu na nodra tawayalololoma e levu nikua, eda kila vakacava qori? (b) Cava e cudruvi lotu ni Veivanua vaKarisito kina o Jisu?

¹⁵ E macala ni cudru na Tui ni raica nodra tawayalololoma e levu nikua. Eda nanuma kina nodra vakalewai  Jisu na Farisi ni veivakabulai ena Siga ni Vakacecegu. Era dokadoka, yalodua, qiqo nodra rai, qai donu ga vei ira na nodra ivakamacala ni Lawa a soli vei Mosese, kei na lawa era bulia. E macala ni yaga vakalevu na cakamana i Jisu! Ia e sega ni dua na ka vei ira na Farisi na marau, na vakacegu, kei na veiuqeti e vakilai ena cakamana qori. Na cava na rai i Jisu me baleti ira? Dua na gauna a “vakaraici ira ena levu ni nona rarawataki ira nira sa rui lomaqa.”​—Marika 3:5.

¹⁶ E levu na ka e raica nikua o Jisu e “rarawataka.” Era vakamatabokotaki tu na iliuliu ni lotu ni Veivanua vaKarisito nira yalodina ina ivakarau ni bula kei na ivakavuvuli e veisaqasaqa kei na iVolatabu. Era cudru tale ga ni vunautaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. Era bukana na italatala ena levu na vanua na nodra vakacacani na lotu vaKarisito era yalodina mera vunautaka na itukutuku a vunautaka o Jisu. (Joni 16:2; Vakatakila 18:4, 24) Era tokoni ira tale ga na lewe ni nodra lotu mera vakaitavi ena ivalu ra qai veivakamatei​—nira nanuma ni marautaka o Jisu Karisito!

17. Era vakamarautaki Jisu vakacava na nona imuri dina?

¹⁷ Era duidui sara na imuri yalodina i Jisu nira dau veilomani. Era wasea na itukutuku vinaka vei ira na “tamata kece ga” me vakataki Jisu, dina nira tusaqati. (1 Timoci 2:4) Vakasakiti dina nodra dau veilomani; qori sara ga na kedra ivakatakilakila levu. (Joni 13:34, 35) Era sa muri Jisu sara tiko ga ra qai vakamarautaki koya na Tui, ena nodra veilomani, veidokai, kei na veinanumi!

18. Na cava ena vakararawataka noda Turaga, ia eda na vakamarautaki koya vakacava?

¹⁸ Meda nanuma tale ga ni dau rarawa na noda Turaga ke ra sega ni vosota na nona imuri, ra sega ni lomani Jiova qai muduka nodra veiqaravi. (Vakatakila 2:4, 5) Ia  e taleitaki ira na vosota me yacova na icavacava o Jisu. (Maciu 24:13) Meda nanuma dei gona na ivakaro i Karisito: “Muri au tiko ga.” (Joni 21:19) Meda veivosakitaka mada nona vakalougatataki ira na vosota me yacova na icavacava na Tui na Mesaia.

19, 20. (a) Eda na vakalougatataki vakacava nida muri Jisu nikua? (b) Nida muri Karisito, ena vakacegui vakacava na noda gadreva tu e dua na tama?

¹⁹ Eda marau nida muri Jisu tiko nikua. Ke da ciqomi Jisu me noda Turaga, muria nona veidusimaki, qai vakatotomuria nona ivakaraitaki, eda na rawata na iyau talei era qara tu e levu nikua. Eda na vakalougatataki ni vakainaki noda bula, eda na lewe ni mataveitacini era veilomani dina, savasava noda lewaeloma qai sega ni lomabibi. Kena ibalebale eda na marau qai lomavakacegu. Ia ena sega ni yala ga e keri.

²⁰ O Jiova e digitaki Jisu me “Tama Tawamudu” vei ira na nuitaka na bula tawamudu e vuravura. A vakalolomataki ira nona kawa o Atama, na imatai ni tama. Sa kena isosomi o Jisu. (Aisea 9:6, 7) Ke da ciqomi Jisu me ‘Tamada tawamudu,’ qai vakabauti koya, ena dei noda inuinui ni bula tawamudu. Eda na volekata tale ga na Kalou o Jiova. Me vaka eda sa vulica mai, nida vakatotomuri Jisu e veisiga, eda sa muria tiko na ivakaro vakalou qo: “Moni vakatotomuria na Kalou ni oni luvena lomani.”​—Efeso 5:1.

21. Era vakacila rarama vakacava na imuri i Karisito ena vuravura butobuto qo?

²¹ Dua na itavi dokai eda cakava tiko nida vakatotomuri Jisu kei Jiova. Eda vakacila rarama tiko. Sa butobuto tu na vuravura ni sa vakacala tu e vica vata na bilioni o Setani,  ra qai muria nona itovo. Ia o keda na imuri i Karisito eda vakacila rarama​—qo na rarama ni ka dina vakaivolatabu, na itovo vaKarisito, na marau dina, vakacegu kei na loloma. Eda volekati Jiova tale ga kina, qori na isausau vinaka duadua me sauva e dua na ibulibuli vuku.

22, 23. (a) Era na vakalougatataki vakacava na muri Jisu tiko ena yalodina? (b) Na cava meda saga?

²² Vakasamataka tale ga na ka ena via cakava vei iko o Jiova ena dua na gauna qo, ni vakayagataka na Tui na Mesaia. Sa na vakarau yavala me vakarusai Setani kei na ituvaki ca kei vuravura. Ena qaqa ga o Jisu! (Vakatakila 19: 11-15) Oti ya, ena qai tekivu na Duanaudolu na Yabaki ni nona Veiliutaki. Ena vakayagataka na isoro ni veivoli me yaga vei ira na kawatamata yalodina, mera rawata na bula uasivi. Raitayaloyalotaka mada na gauna qori ni o sa na bulabula, o kaukaua, o qai cakacaka ena marau kei ira na tacimu mai na veiyasa i vuravura moni veisautaka na vuravura me parataisi! Ni oti na Duanaudolu na Yabaki, ena solia lesu o Jisu na veiliutaki vei Tamana. (1 Korinica 15:24) Ke o muri Karisito tiko ga ena yalodina, o na rawata e dua na ka talei​—o na “vakila na galala lagilagi era vakila tu na luve ni Kalou”! (Roma 8:21) Qori sara ga na ka rau vakayalia o Atama kei Ivi. Eda sa na galala vakadua na luvei Jiova e vuravura mai na ivalavala ca a vakadewa o Atama. Io “sa na sega tale na mate.”​—Vakatakila 21:4.

²³ Vakasamataka na iliuliu cauravou vutuniyau eda dikeva ena Wase 1. E vakasuka na veisureti i Jisu: “Mai muri au.” (Marika 10:17-22) Kua vakadua ni cakava qori! Mo ciqoma ena marau qai gumatua ni vakayacora. Mo saga tiko ga mo vosota, qai muria tiko ga na iVakatawa Vinaka ena veigauna mo rawata kina na bula qai raica na vakayacori ni inaki lagilagi kece i Jiova!