Ακακία η Πυκνανθής​—Καλωσορίζει την Άνοιξη στην Αυστραλία

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

ΤΑ ΑΝΘΗ που διακοσμούν αυτές τις σελίδες δεν είναι συνηθισμένα λουλούδια. Στην Αυστραλία είναι πολύ γνωστά και αγαπητά. Μάλιστα, από το 1912, κοσμούν το θυρεό της, ενώ το 1988 αυτό το άνθος ανακηρύχτηκε επίσημο έμβλημα της Αυστραλίας και έχει απεικονιστεί σε νομίσματα και γραμματόσημα της χώρας. Γιατί είναι τόσο δημοφιλές;

Την απάντηση μπορούμε να τη βρούμε, εν μέρει, σε ένα ποίημα της Βερόνικας Μέισον το οποίο δημοσιεύτηκε το 1929. Αφού περιγράφει το μελαγχολικό «λαδί, καφέ και γκρίζο» που κυριαρχεί στο τοπίο προς το τέλος του χειμώνα, το ποίημα αναγγέλλει χαρούμενα: «Αλλά τώρα ήρθε η Άνοιξη / Με τα άνθη της Ακακίας».

Προφανώς, σχεδόν όλοι χαίρονται όταν έρχεται η άνοιξη. Στην Αυστραλία, η άνοιξη κάνει την εμφάνισή της όταν στο Βόρειο Ημισφαίριο αρχίζει το φθινόπωρο. Το πρώτο ευχάριστο μήνυμα για τον ερχομό της άνοιξης σε αυτή την ήπειρο είναι η ξαφνική ανθοφορία της ακακίας της πυκνανθούς. Έτσι λοιπόν, κάθε Αύγουστο μπορεί να ακούσετε τα παιδιά του σχολείου να απαγγέλλουν το ποίημα της Μέισον. Μάλιστα το 1992 ο γενικός κυβερνήτης της Αυστραλίας ανακήρυξε την 1η Σεπτεμβρίου Εθνική Ημέρα της Ακακίας.

Βέβαια, η ακακία η πυκνανθής δεν προαναγγέλλει απλώς την άνοιξη​—την προαναγγέλλει με χάρη και ομορφιά. Το ποίημα της Μέισον μιλάει για τη «λυγερή Ακακία που υποκλίνεται», αναφερόμενο στον τρόπο με τον οποίο λυγίζουν και λικνίζονται τα φορτωμένα με άνθη κλαδιά της όταν φυσάει το ανοιξιάτικο αεράκι. Αυτό το δέντρο ανήκει σε μια ενδιαφέρουσα οικογένεια με έντονη παρουσία στα θερμά κλίματα όλου του κόσμου.

Ανθεκτική και Γνωστή Οικογένεια

Η ακακία η πυκνανθής είναι θάμνος ή μικρό δέντρο που το ύψος του φτάνει τα 4 ως 8 μέτρα. Στην Αυστραλία υπάρχουν περίπου 600 με 1.000 είδη ακακίας. Στην πραγματικότητα, περισσότερα από τα μισά γνωστά είδη ακακίας στον κόσμο βρίσκονται στην Αυστραλία. Στην Ευρώπη και στην Αμερική η ακακία συνήθως αποκαλείται  μιμόζα. Μια άλλη ποικιλία ακακίας αναφέρεται συχνά στην Αγία Γραφή. Σύμφωνα με την κατεύθυνση του Θεού, η κιβωτός της διαθήκης και μέρη της σκηνής είχαν κατασκευαστεί από ξύλο ακακίας.​—Έξοδος 25:10· 26:15, 26.

Ένα γνωστό μέλος της οικογένειας των ακακιών είναι η ποικιλία ακακίας σε σχήμα ομπρέλας που συναντάται στην Αφρική. Το φύλλωμα αυτής της ακακίας είναι η αγαπημένη τροφή της καμηλοπάρδαλης. Στην πραγματικότητα, αυτά τα ζώα θα είχαν απογυμνώσει τις ακακίες αν δεν υπήρχε μια μοναδική συνεργασία ανάμεσα στο δέντρο και σε ένα είδος μυρμηγκιού. Το δέντρο παρέχει στο μυρμήγκι στέγη και νέκταρ για τροφή. Το μυρμήγκι, με τη σειρά του, τσιμπάει την αχόρταγη καμηλοπάρδαλη, ωθώντας αυτόν τον ευγενικό γίγαντα να πάει αλλού και να κορφολογήσει κάποιο άλλο δέντρο. Δεν αποτελούν τέτοιες συνεργασίες αξιοσημείωτη απόδειξη ευφυούς σχεδίου;

Οι ποικιλίες της ακακίας στην Αυστραλία δεν απειλούνται από καμηλοπαρδάλεις. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν εχθρούς, όπως την ξηρασία, και για να τα βγάζουν πέρα έχουν μια αποτελεσματική άμυνα. Το εξωτερικό στρώμα του σπόρου της ακακίας είναι τόσο σκληρό ώστε πρέπει με κάποιον τρόπο να σπάσει για να εισχωρήσει το νερό και να αρχίσει η ανάπτυξη. Αυτοί οι σπόροι είναι τόσο σκληροί ώστε οι κηπουροί πρέπει να τους μουσκεύουν σε βραστό νερό για να φουσκώνουν και έτσι να βλαστάνουν όταν τους φυτεύουν. Στο φυσικό του περιβάλλον, ένας σπόρος ακακίας μπορεί να παραμείνει αδρανής επί δεκαετίες! Τελικά μια πυρκαγιά θα κάνει το σκληρό, μικρό σπόρο να βλαστήσει. Επομένως, ακόμη και στη μεγαλύτερη ξηρασία, υπάρχει στο χώμα μια ασφαλής «τράπεζα σπόρων» ακακίας οι οποίοι περιμένουν να φυτρώσουν.

Επί χρόνια τώρα, μερικές ανθεκτικές ακακίες της Αυστραλίας εξάγονται στην Αφρική για να χρησιμοποιηθούν ως πιθανά αποθέματα τροφής σε καιρούς  ξηρασίας. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των ακακιών είναι το ότι μπορούν να επιβιώσουν σε σκληρά, άγονα εδάφη. Κάποιες συγκεκριμένες ποικιλίες μπορούν να αναπτυχθούν ακόμη και σε αμμόλοφους! Αυτά τα δέντρα συγκρατούν το χώμα, του παρέχουν άζωτο και λειτουργούν ως ανεμοφράκτες, βελτιώνοντας έτσι το περιβάλλον και για άλλα φυτά.

Η Πολύχρηστη Ακακία

Κάποιοι επιστήμονες οι οποίοι θεωρούν πως ορισμένοι σπόροι ακακίας είναι δυνατόν να καλλιεργηθούν ως εδώδιμα είδη επισημαίνουν την υψηλή περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες και λένε ότι είναι εφάμιλλοι άλλων δημητριακών όσον αφορά τη διατροφική τους αξία. Οι ψημένοι σπόροι έχουν ευχάριστη γεύση καρυδιού, ενώ κάποιες συγκεκριμένες ποικιλίες, αν βράσουν, έχουν γεύση φακής. Με αλεύρι από σπόρους ακακίας φτιάχνεται ψωμί, ακόμη και ζυμαρικά. Μερικές ποικιλίες ακακιών παράγουν μέχρι και 10 κιλά σπόρους το χρόνο.

Το ευωδιαστό λουλούδι της ακακίας χρησιμοποιείται στην παραγωγή αρωμάτων. Επιπρόσθετα, η ακακία χρησιμοποιείται εκτεταμένα για παραγωγή ζωοτροφών καθώς και για τον έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους. Δεν αναφερθήκαμε όμως σχεδόν καθόλου στη χρησιμότητα του ξύλου της ακακίας.

Οι πρώτοι Αυστραλοί Αβορίγινες έφτιαχναν μπούμερανγκ από ξύλο ακακίας. Μια ποικιλία ακακίας, η Acacia acuminata, αποκαλείται πολτός βατόμουρων επειδή η φρεσκοκομμένη ξυλεία της αναδίδει μια οσμή σαν αυτήν των λιωμένων βατόμουρων. Οι πρώτοι Αυστραλοί άποικοι χρησιμοποιούσαν ακακίες για τα σπίτια που έφτιαχναν με λάσπη. Έστρωναν λάσπη πάνω σε πλεγμένες ράβδους από δενδρύλλια για να κατασκευάσουν τους τοίχους του οικοδομήματος.

Δεν είναι αξιοσημείωτο το πόσο πολύχρηστα είναι αυτά τα δέντρα; Ωστόσο, όταν έρχεται η άνοιξη στην Αυστραλία οι άνθρωποι δεν σκέφτονται τις πολλές χρήσεις της ακακίας. Μάλλον, καθώς τα κυματιστά, χνουδωτά άνθη καλύπτουν τις λοφοπλαγιές με το χρυσαφένιο πέπλο τους, οι καρδιές ξεχειλίζουν και το μυαλό εμπνέεται ποιήματα. Η ομορφιά αλλά και η χρησιμότητα αυτού του δέντρου θυμίζουν σε πολλούς ανθρώπους που το θαυμάζουν την ευφυΐα και το μεγαλείο του Θεού, εκείνου ο οποίος «κατασκεύασε τα πάντα».​—Εβραίους 3:4.

[Εικόνες στη σελίδα 16, 17]

Άνθη και σπόροι ακακίας

[Ευχαριστίες]

© Australian Tourist Commission

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 15]

Ακακία: © Copyright CSIRO Land and Water· γραμματόσημο: National Philatelic Collection, Australia Post· έμβλημα: Κατόπιν αδείας από Department of the Prime Minister and Cabinet