Da “Edinem Ikọ” Bọp Ufọk Fo

DAVID eketie ke moto ebet n̄wan esie. Enye ke ese n̄kanika, esịt onyụn̄ enen̄ede ayat enye sia n̄wan esie mîkọsọpke iwọrọ idi. Ke Diane n̄wan esie ama ọkọwọrọ ndien edi, David ikekemeke ndimụm idem n̄kama sia esịt ama enen̄ede ayat enye.

Enye ama ofiori ete: “Ntak anamde ntie mi mbịghi ntem-e? Akananam afo ukaha n̄kpọ ke ini! Ntak mûdomoke ndibak n̄ka n̄kpọ ọkpọkọm usen kiet-e?”

N̄kpọ emi ama enen̄ede abiak Diane tutu enye ọduọk eyet afiak efehe odụk ufọk. Ini oro ndien ke David ekedifiọk ke se imọ iketịn̄de ikọfọnke. Iyatesịt esie akakam ababiat n̄kpọ. Nso ke enye edinam idaha oro? Enye ama enịme moto oro, asiama onyụn̄ asan̄a sụn̄sụn̄ etiene n̄wan esie odụk ufọk.

Se inemede emi esitịbe ọnọ ediwak owo. Ndi akanam amatua n̄kpọfiọk aban̄a ikọ oro eketịn̄de? Ke ini itịn̄de ikọ ye unana editie n̄kere, imesitua n̄kpọfiọk ke akpatre. Ntak edi oro Bible ọdọhọde ke “esịt eti owo etịm ekere ndibọrọ.”—Mme N̄ke 15:28.

Kpa ye oro, esisọn̄ ndikere kan̄a mbemiso itịn̄de ikọ, akpan akpan ke ini iyatde esịt, ikopde ndịk, m̀mê ke ini ẹnamde n̄kpọ ye nnyịn ke idiọk usụn̄. N̄ko, ke ini inyenede ntuaha ye mbon ubon nnyịn, imekeme ndidue nduọhọ owo enye eken mîdịghe ikụt ndudue inọ enye ke ini iyomde nditịn̄ nte etiede nnyịn ke idem. Oro ekeme ndiyat owo enye eken esịt m̀mê anam utọk obụmede.

Nso ke ikeme ndinam man utọ n̄kpọ emi okûtịbe? Didie ke ikeme ndimụm idem n̄kama man ikûyat esịt ibe adan̄a? Solomon oro eketienede ewet Bible ọnọ item oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn.

Kere Ban̄a Se Ekpetịn̄de ye Nte Ekpetịn̄de

Solomon, emi ekewetde n̄wed Ecclesiastes, ama enen̄ede ekere aban̄a se enye ekpetịn̄de ke ini enye ekewetde nte uwem edide ikpîkpu. Enye ọkọdọhọ ete: “Ndien nsua uwem emi.” Ini kiet, enye ọkọdọhọ ke uwem edi “ata akpatre ikpîkpu n̄kpọ.” (Ecclesiastes 2:17; 12:8) Edi Ecclesiastes idịghe n̄wed oro obụkde edikpu oro Solomon okosobode. Enye ekekere ke ifọnke ndiwet nte uwem ọdiọkde kpọt. Ke utịt n̄wed oro, Solomon ama owụt ke imọ ‘ima iyom edinem ikọ, ndien se imọ ikewetde edi akpanikọ.’ (Ecclesiastes 12:10) Edikabade Bible en̄wen ọdọhọ ke enye “ama odomo ndinam mme n̄kpọ emi ẹn̄wan̄a ke ata eti usụn̄ oro enende.”—Contemporary English Version.

Solomon ama ọfiọk ke oyom ikpeme esịt imọ. Ke nditịm ntịn̄, enye ama esibụp  idemesie ete: ‘Ndi se nyomde nditịn̄ emi edi akpanikọ onyụn̄ enen? Edieke ntịn̄de ikọ emi, ndi mbon en̄wen ẹyema ndikop nnyụn̄ nnyịme ikọ emi?’ Ndiyom “edinem ikọ” akpanikọ ama an̄wam enye ekpeme esịt ye ekikere esie.

Se enye ekewetde ama enen̄ede enen onyụn̄ enem. Edi ke akande oro, n̄wed Ecclesiastes ọdọn̄ọ ọniọn̄ Abasi oro anamde ẹfiọk se uwem ọwọrọde. (2 Timothy 3:16, 17) Ndi usụn̄ oro Solomon akadade eneme aban̄a n̄kpọ oro etiede ekikọhọ ekikọhọ ekeme ndin̄wam nnyịn ifiọk nte ikpenemede nneme ye mme ufan ye iman nnyịn? Yak ikere iban̄a uwụtn̄kpọ kiet.

Kpep Ndimụm Esịt N̄kama

Yak inọ uwụtn̄kpọ iban̄a ekpri eyen emi emende ibọrọ udomo esie asan̄a mfụhọ mfụhọ ọnyọn̄ n̄wed. Ke ini ete esie ọbọde ibọrọ udomo oro ese, enye okụt ke eyen oro ibehe udomo kiet. Enye obụmede iyatesịt onyụn̄ ọdọhọ eyen oro ke enye ikesimaha ndinam mme utomufọk oro andikpep ekesinọde enye. Ete ofiori ete: “Afo edi ifu! Edieke akamade ke ubọk oro, uduwọrọke n̄kpọ ndomokiet!”

Mbemiso ete eyen emi ayatde esịt ntem, ọkpọkọfọn enye obụp idemesie ete, ‘Ndi se n̄kerede emi edi akpanikọ?’ Utọ mbụme emi ekeme ndin̄wam enye omụm esịt akama onyụn̄ ọfiọk ata akpanikọ. (Mme N̄ke 17:27) Ndi edi akpanikọ ke eyen esie idiwọrọke n̄kpọ ndomokiet sia mîbehe udomo kiet? Ndi enye enen̄ede edi ifu, mîdịghe ndi enye eketre ndinam utomufọk esie sia ndusụk n̄kpọ oro ẹkekpepde mîkan̄wan̄ake enye? Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ediwak ini ete inyene eti ibuot inyụn̄ itịm ise n̄kpọ. (Titus 3:2; James 3:17) Esiyom ete m̀mê eka etịn̄ ‘ndinem ikọ akpanikọ’ man eyen okop idem inem.

Yom Ndinen Ikọ

Ke ini ete oyomde nditịn̄ ikọ, enye ekpenyene ndibụp idemesie ete, ‘Didie ke n̄keme nditịn̄ ikọ emi ke usụn̄ oro edinemde eyen mi?’ Edi akpanikọ nte ke isimemke ndisọp ntịn̄ ndinen ikọ. Edi oyom mme ete ye eka ẹti ẹte ke mme uyen ẹsiwak ndikere ke edieke mmimọ inamde ndudue, oro ọwọrọ ke mmimọ iwọrọke n̄kpọ ndomokiet. Mmọ ẹkeme ndida ndudue kiet emi mmọ ẹnamde nte ata akwa n̄kpọ emi anamde etie nte ke mmọ idiwọrọke n̄kpọ ndomokiet. Edieke ete m̀mê eka esiyatde esịt akaha ye eyen esie, oro ekeme ndinam eyen oro enen̄ede ekere ke imọ iwọrọke n̄kpọ ndomokiet. Colossae 3:21 ọdọhọ ete: “Ẹkûfiomo nditọ mbufo, mbak esịt ediduọ mmọ.”

Mme utọ ikọ nte “akananam,” “tutu amama,” ye “ndomokiet” isiwakke ndidi akpanikọ. Ke ini ete m̀mê eka ọdọhọde eyen ete, “Afo uduwọrọke n̄kpọ ndomokiet tutu amama,” utọ eyen oro edisan̄a didie abat idemesie ke n̄kpọ? Edieke ẹsiwakde nditịn̄ utọ ikọ oro ye enye, eyen oro ekeme ndikere ke imọ idiwọrọke n̄kpọ ndomokiet. Utọ ikọ oro esinam esịt ọduọ owo, isinyụn̄ idịghe akpanikọ.

Esikam enen̄ede ọfọn ndisọn̄ọ ntịn̄ mban̄a nti n̄kpọ oro owo anamde. Ete oro iketịn̄de iban̄a do ọkpọkọdọhọ eyen esie ete: “Eteyen, etie nte esịt inemke fi sia mûbehe udomo kiet. Mmọfiọk ke afo usudaha utom ufọkn̄wed fo ubre mbre. Mmekere ke ọkpọfọn ineme iban̄a udomo kiet oro mûbehe mi, man ekpebe udomo emi ini efen.” Ete oro ekeme n̄ko ndibụp mme akpan mbụme man ọfiọk ntak emi enye mîkebehe, ndien emi ayanam enye ọfiọk nte akpan̄wamde eyen esie.

Utọ ndinem ikọ emi ekeme ndinen̄ede nnyene ufọn n̄kan iyatesịt. Bible asian nnyịn ete: “Inem ikọ ebiet obukpa ọkwọk: ke enịn̄e ukpọn̄, onyụn̄ ọnọ ọkpọ odudu.” (Mme N̄ke 16:24) Nditọwọn̄—ye kpukpru owo ke ubon—ẹsinam n̄kpọ ọfọn edieke emem ye ima ẹdude ke ubon.

“Oto Uyọho Esịt Inua Osio Etịn̄”

Fiak kere ban̄a ete oro ikadade itọn̄ọ nneme nnyịn. Nte ikpọkọfọnke edieke enye  akpakadade ini etie ekere “edinem ikọ” oro enye ekpetịn̄de, utu ke ndibụmede nyat esịt ye n̄wan esie? Ebe oro odude ke utọ idaha oro ekpenyene ndibụp idemesie ete: ‘Idem edieke anade n̄wan mi odomo ndisika n̄kpọ ke ini, ndi emi ọwọrọ ke akananam enye ikaha n̄kpọ ke ini? Ndi ini emi ke n̄kpanam enye ọfiọk emi? Ndi isa isa ikọ iyatesịt ekeme ndinam enye esika n̄kpọ ke ini?’ Ndibụp idem nnyịn mme utọ mbụme emi idiyakke nnyịn idue iyat mbonubon ye mme ufan nnyịn esịt.—Mme N̄ke 29:11.

Nso ke ikpanam edieke nneme ubon nnyịn esiwakde ndida utọk ndi? Ekeme ndiyom itịm ikere se isinamde itịn̄ ikọ. Se isitịn̄de akpan akpan ke ini esịt mînemke nnyịn m̀mê ke ini afanikọn̄, ekeme ndiwụt se nnyịn inen̄erede idi. Jesus ọkọdọhọ ete: “Oto uyọhọ esịt inua osio etịn̄.” (Matthew 12:34) Ke nditịn̄ ke usụn̄ efen, ikọ nnyịn esiwak ndiwụt edu nnyịn, se nnyịn imade, ye se ikerede.

Ndi nnyịn imesiwak ndikere ke n̄kpọ ọyọfọn? Uyoikọ ye se nnyịn itịn̄de ẹyewụt oro. Ndi imesisọn̄ ido, ikere ke n̄kpọ idifọnke, inyụn̄ iwak ndikụt ndudue nnọ owo? Edieke edide ntre, se nnyịn itịn̄de m̀mê nte itịn̄de ikọ ekeme ndinam idem emem owo. Ekeme ndidi nnyịn idifiọkke nte ikọ m̀mê ekikere nnyịn ọdiọkde eketre. Imekeme ndikam n̄kere ke nte isisede n̄kpọ idiọkke. Edi inyene ndikpeme mbak nnyịn idibian̄a idem.—Mme N̄ke 14:12.

Ọfọn nte Abasi ọnọde nnyịn Ikọ esie. Bible ekeme ndin̄wam nnyịn idụn̄ọde ekikere nnyịn inyụn̄ ise m̀mê nte ikerede n̄kpọ ọfọn, ye se akpanade ikpụhọde. (Mme Hebrew 4:12; James 1:25) Inamke n̄kpọ m̀mê nso isịne nnyịn ke iyịp, m̀mê ẹkebọk nnyịn didie, kpukpru nnyịn imekeme ndikpụhọde nte ikerede inyụn̄ inamde n̄kpọ edieke inen̄erede iyom ndinam oro.—Ephesus 4:23, 24.

Ke adianade ye Bible, odu n̄kpọ en̄wen oro ikemede ndinam man ifiọk usụn̄ oro isinemede nneme. Kam bụp mme owo ise. Ke uwụtn̄kpọ, dọhọ ebe, n̄wan m̀mê eyen fo etịn̄ nte afo esinemede nneme. Bụp ufan fo emi okponde onyụn̄ etịmde ọfiọk fi. Oyoyom osụhọde idem man enyịme se mmọ ẹtịn̄de onyụn̄ anam ukpụhọde ekededi oro ẹdọhọde anam.

Kere Ikọ Mbemiso Etịn̄!

Ke akpatre, edieke nnyịn mîyomke nditịn̄ se idiyatde mbon en̄wen, ana inam se Mme N̄ke 16:23 ọdọhọde (ke Today’s English Version) ete: “Mbon eti ibuot ẹsikekere ikọ mbemiso ẹtịn̄; ndien se mmọ ẹtịn̄de esinem etieti.” Ekeme ndisọn̄ ndimụm esịt nnyịn ndusụk ini. Edi edieke idomode ndifiọk se inamde mme owo ẹtịn̄ se mmọ ẹtịn̄de utu ke nditọk mmọ nnyụn̄ nsụhọde mmọ itie, do idisọn̄ke nnyịn nditịn̄ nti ikọ.

Ke akpanikọ, kpukpru nnyịn idi mme anana-mfọnmma owo. (James 3:2) Kpukpru nnyịn imesitịn̄ ikọ ye unana editie n̄kere ndusụk ini. (Mme N̄ke 12:18) Edi Ikọ Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn ikpep ndikere ikọ mbemiso itịn̄ nnyụn̄ mbem iso n̄kere mban̄a mbon en̄wen. (Philippi 2:4) Ẹyak ibiere ndiyom ‘ndinem ikọ’ akpanikọ ntịn̄, akpan akpan ke ini inemede nneme ye mbonubon nnyịn. Emi idiyakke ikọ nnyịn abiak mmọ, utu ke oro, edikam enenem mmọ.—Rome 14:19.

[Ndise ke page 12]

Nso idinam fi etre nditịn̄ se edituade n̄kpọfiọk?