Nte “Akani Testament” ke Enyenyene Ufọn?

ABIAUSỌBỌ kiet ke France ama osio n̄wed oro ẹkotde Traité d’anatomie et de physiologie (Se Iban̄ade Idem Owo) ke 1786. Ẹdọhọ ke ini ẹkesiode enye, ke enye ekedi mfọnn̄kan n̄wed oro etịn̄de n̄kpọ aban̄a idem owo, ndien sia enye mîwakke aba, ẹma ẹnyam idem esie kiet ebe dollar 27,000 ke ndondo emi. Nte ededi, mfịn iwakke owo udọn̄ọ oro akpamade ndika mbịne abiausọbọ oro esidade ifiọk usọbọidem eset oro odude ke n̄wed emi ọsọbọ owo idem. Utọ n̄wed eset oro inyeneke aba ufọn inọ mbon udọn̄ọ mfịn.

Nte ediwak owo ẹsede inua-okot Akani Testament edi oro. Mmọ ẹma se enye obụkde aban̄a nditọ Israel ye mme inem inem uto esie. Edi mmọ ẹkere ke ufọn idụhe nditiene ndausụn̄ esie oro ebịghide ebe isua 2,400. Ifiọk ntaifiọk, unyamurua, ye uwem ubon itiehe aba nte ẹketiede ke ini ẹkewetde Bible. Philip Yancey, emi ekesisede n̄kpọ aban̄a se ẹwetde ke Christianity Today, ewet ke n̄wed esie oro ẹkotde The Bible Jesus Read ete: “Idịghe kpukpru se idude ke Akani Testament ẹsin̄wan̄a owo, ndien mbon eyomfịn isikam imaha mme itie oro ẹn̄wan̄ade owo. Emi ye mme ntak en̄wen ẹsinam mme owo imaha ndikot Akani Testament, emi edide mbahade ita edieke ẹbaharede Bible ke itie inan̄.” Emi itọn̄ọke mfịn.

Ikọyọhọke isua 50 ke apostle John ama akakpa ke n̄kpọ nte isua 100 E.N., akparawa kiet emi ekedide imọ owo, emi ekekerede Marcion ama etịn̄ an̄wa-an̄wa ete ke akpana mme Christian ẹduọk Akani Testament. Nte Robin Lane Fox, kpa eyen England emi ekedide ewetmbụk eset ọdọhọde, Marcion ọkọdọhọ ke “‘Abasi’ Akani Testament ekedi ‘ata abak ibak’ emi akamade mme abiatibet ye mbon oro ẹsinamde nsia oyomo owo, utọ nte Edidem David emi akakarade Israel. Christ iketiehe ntre, edi ekedi obufa Abasi emi enyenede odudu akan Abasi Akani Testament.” Fox ọdọhọ ke ẹkekot ukpepn̄kpọ emi ‘ukpepn̄kpọ Macion,’ ndien ke ata ediwak owo, akpan akpan mbon Edem Usiahautịn oro ẹkesemde usem Syrian ẹma ẹnen̄ede ẹma ukpepn̄kpọ emi tutu ọyọhọ isua ikie inan̄ ekpere ndikụre.” Ndusụk owo ke ẹnenịm ukpepn̄kpọ emi ke akpanikọ. Oro anam ke n̄kpọ nte isua 1,600 ẹma ẹkebe, Philip Yancey ọdọhọ ke “ediwak mme ‘Christian’ ifiọkke aba se idude ke Akani Testament, ndien mbon eyomfịn ikam itịn̄ke-tịn̄ n̄kpọ aba iban̄a enye.”

Ndi ẹkpụhọ Akani Testament? Didie ke ikeme ndidọhọ ke Jehovah emi edide owoekọn̄ ke Akani Testament edi ukem ye “Abasi ima ye emem” oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Obufa Testament? (Exodus 15:3; 2 Corinth 13:11) Nte Akani Testament ekeme ndinyene ufọn nnọ fi idahaemi?