1. Mun na Jehova Seerew ninsɔndiyanin lo? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

JEHOVA SEEREW ninsɔn ka di. U ka lajɛnw ni lajɛnbaw la ani n’u be ɲɛnagwɛra ɲɔgɔn fɛ, u be baro kɛ ninsɔndiya la ani u be yɛlɛ ɲɔgɔn fɛ. Mun na u ninsɔndiyanin lo ten? U ninsɔn ka di sabu u be ninsɔndiyatigi Ala lɔn, u b’a bato ani u b’u jija k’a ladegi (1 Tim. 1:11; Zab. 16:11). Komi Jehova ye ninsɔndiyatigi Ala ye, a b’a fɛ an ka ninsɔndiya sɔbɛ la ani a be koo caaman kɛ an ye minw b’an ninsɔn diya.—Deter. 12:7; Waaj. 3:12, 13.

2, 3. a) Ka ninsɔndiya, o kɔrɔ ko di? b) Mun na a man nɔgɔ ka ninsɔndiya sɔbɛ la?

² Nka ele do, i ninsɔndiyanin lo wa? I be se ka mun lo kɛ walisa ka dɔ fara i ka ninsɔndiya kan? Ka ninsɔndiya, o kɔrɔ ko i dusukun lafiyanin lo, i wasanin lo ani i dusu ka di i ka ɲɛnamaya kɔnɔ. Bibulu b’a fɔ ko Ala be mɔgɔ minw duga, olu lo ninsɔndiyanin lo sɔbɛ la. Nka bi, a man nɔgɔ tuma dɔw la ka ninsɔndiya. Mun na do?

³ A man nɔgɔ ka ninsɔndiya sɔbɛ la ni gwɛlɛya dɔw b’an kan. Ɲɛyirali fɛ, n’an ka mɔgɔ sɔbɛ dɔ sara wala n’a  gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ, n’an ka furu sara wala n’an ka baara tiɲɛna, o be se k’an ka ninsɔndiya nagasi. Koo nunu b’a to a man nɔgɔ fana ka to ninsɔndiya la: ni hɛɛrɛ t’an ka soo bɛnbaliyaw kosɔn, n’an ka baarakɛɲɔgɔnw wala an ka lakɔli filankuruw b’an lɔgɔbɔ, ni mɔgɔw b’an tɔɔrɔ wala n’u y’an don kaso la an ka lannakow kosɔn. O kelen lo fana n’an ka kɛnɛyako be nagasira, ni bana dɔ b’an tɔɔrɔla wala n’an jigi tigɛnin lo. Nka, a to i hakili la ko a tun ka di Yezu Krista ye ka mɔgɔw dusu saalo ani k’u ninsɔn diya. Ale ninsɔndiyanin lo ani ale kelenpe lo ye “masaw ka Masa, matigiw ka Matigi” ye (1 Tim. 6:15; Mat. 11:28-30). Yezu ye kalanba min kɛ kulu kan, a ye jogo dɔw kofɔ minw be se k’an dɛmɛ ka ninsɔndiya sɔbɛ la hali ni gwɛlɛya caaman b’an kan duniɲa juguman nin kɔnɔ.

4, 5. An be se ka ninsɔndiya sɔrɔ cogo di ani k’a to a kana nagasi?

⁴ Yezu ye fɛɛn fɔlɔ min kofɔ, o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. A y’a fɔ ko: “Mɔgɔ minw b’a lɔn k’u mako be Ala la, olu dagamunin lo, bari sankolo masaya ye u ta ye.” (Mat. 5:3). An b’a yira cogo di ko an mako be Ala la? An b’o yira n’an be Bibulu kalan, n’an be mɛnni kɛ Ala fɛ ani n’an ɲɛnako fɔlɔ ye k’a bato. N’an b’o koow kɛ, o bena an dɛmɛ ka ninsɔndiya sɔbɛ la. Ka fara o kan, an bena la a la kosɔbɛ ko Ala ka layiduw bena dafa yanni dɔɔni. Jigiya min kofɔra Bibulu kɔnɔ, o b’an ninsɔndiya ani o b’an jija.—Titi 2:13.

⁵ N’an b’a fɛ ka ninsɔndiya banbali sɔrɔ, a kɔrɔtanin lo an ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye. Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “Aw ka nisɔndiya tuma bɛɛ Matigi [Jehova] kosɔn. Halibi ne be kɔsegi k’a fɔ aw ye ko aw ka nisɔndiya.” (Filip. 4:4). Walisa ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye, an mako be hakilitigiya la min bɔra Ala yɔrɔ. Ala ka Kuma b’a fɔ ko: “Mɔgɔ min ye lɔnniya sɔrɔ, o tigi dagamunin lo. Mɔgɔ min ye hakilitigiya sɔrɔ, o dagamunin lo. Lɔnniya be sii di a sɔrɔbaga ma. A sɔrɔbagaw fana dagamunin lo.”—Talenw 3:13, 18.

6. Walisa ka ninsɔndiya banbali sɔrɔ, an ka kan ka mun lo kɛ?

⁶ Nka walisa ka ninsɔndiya banbali sɔrɔ, an ka kan ka Bibulu kalan ani k’a ka ladiliw sira tagama. Yezu y’a yira k’o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. A ko: “Sisan aw y’o koo lɔn, n’aw y’o koo nin kɛ, aw dagamuna.” (Zan 13:17; Zaki 1:25 kalan). A kɔrɔtanin lo an k’o kɛ, n’an b’a fɛ k’an ka Alako nege wasa ani ka ninsɔndiya banbali sɔrɔ. Nka, koo caaman be yen minw be se k’an ka ninsɔndiya nagasi. O bɛɛ n’a ta, an be se ka ninsɔndiya cogo di? An k’a filɛ Yezu ye min fɔ tugun a ka kalanba kɔnɔ, a ye min kɛ kulu kan.

7. Mɔgɔ minw dusu kasinin lo, u be se ka ninsɔndiya cogo di?

⁷ “Mɔgɔ minw be kasira, olu dagamunin lo, bari Ala bena u dusu saalo.” (Mat. 5:4). An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Mɔgɔ minw be kasira wala u dusu kasinin lo, u be se ka ninsɔndiya cogo di?” Mɔgɔ minw dusu kasinin lo, Yezu tun tɛ kumana olu bɛɛ lo koo la. An b’a lɔn ko hali mɔgɔjuguw dusu kasinin lo sabu gwɛlɛyaw b’u kan “laban tuma” nin na, o min muɲu ka gwɛlɛ (2 Tim.  3:1). Nka, u dusu kasinin lo sabu u be miiri u yɛrɛ dɔrɔn lo la. O dusukasi t’u lasun k’u magwɛrɛ Jehova la. O kama, u tɛ se ka ninsɔndiya sɔbɛ sɔrɔ. Yezu tun kaan be mɔgɔ minw ma, olu b’a lɔn k’u mako be Ala la. U dusu kasinin lo sabu u b’a ye ko mɔgɔ caaman banna Ala la ani u t’a ka sariyaw labato. Ka fara o kan, u b’a lɔn ko adamadenw ye jurumutɔw ye ani u ɲɛɛ be jurumu nɔfɛkow la duniɲa kɔnɔ. Mɔgɔ minw dusu kasinin lo sɔbɛ la, Jehova ɲɛɛ b’u la ani a be tɛmɛ a ka Kuma fɛ k’u dusu saalo. A b’a to u be ninsɔndiya sɔbɛ sɔrɔ ani a be ɲɛnamaya banbali jigiya di u ma.—Ezekiyɛli 5:11; 9:4 kalan.

8. Ka kɛ mɔgɔ sabalinin ye, o be se k’a to mɔgɔ be ninsɔndiya sɔrɔ cogo di?

⁸ “Mɔgɔ minw sabalinin lo, olu dagamunin lo, bari u bena dugukolo tigiya kɛ.” (Mat. 5:5). Ka kɛ mɔgɔ sabalinin ye, o be se k’a to mɔgɔ be ninsɔndiya sɔrɔ cogo di? Mɔgɔ dɔw y’u sɔɔn yɛlɛma sabu u ye lɔnniya sɔbɛ sɔrɔ tiɲɛn batoli koo la. Tuma min na u tun tɛ Jehova lɔn, n’a sɔrɔ u tun ye kumajugufɔlaw, kɛlɛtigɛlaw ani mɔgɔ farimanw ye. Nka sisan, u ye “jogokura ta” ani u kɛra ‘mɔgɔɲumanw ye, minw be makari. U y’u yɛrɛ majigi, ka kɛ mɔgɔsabalininw ye, minw be muɲuli kɛ.’ (Kɔlɔs. 3:9-12). O kɛra sababu ye u be hɛɛrɛ la, u be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni tɔɔw ye ani u be ninsɔndiya la. Ka fara o kan, Ala ye layidu ta k’u “bena dugukolo tigiya kɛ.”—Zab. 37:8-10, 29.

9. a) Minw sabalinin lo, kɔrɔ juman na u bena “dugukolo tigiya kɛ”? b) “Tilenninya nigɛ” be minw na, mun na olu ninsɔndiyanin lo?

⁹ Kɔrɔ juman na “minw sabalinin lo, . . . u bena dugukolo tigiya kɛ”? Kerecɛn mɔlenw bena dugukolo tigiya kɛ tuma min na u bena kɛ masacɛw ni sarakalasebagaw ye sankolo la ani ka dugukolo mara (Yir. 20:6). Mɔgɔ miliyɔn caaman minw tɛna taga sankolo la, olu bena dugukolo tigiya kɛ, o kɔrɔ, u bena ɲɛnamaya kɛ a kan fɔɔ abada. U bena kɛ mɔgɔ dafaninw ye ani u bena kɛ hɛɛrɛ ni ninsɔndiya la. Yezu y’a fɔ fana kerecɛn mɔlenw ni saga wɛrɛ mɔgɔw koo la k’u ninsɔndiyanin lo sabu “tilenninya nigɛ” b’u la (Mat. 5:6). U ka tilenninya nege bena wasa tuma min na Jehova bena daan sigi koo jugu sifa bɛɛ la (2 Piyɛri 3:13). O la, mɔgɔjuguw ka kɛtaw tɛna mɔgɔ tilenninw ka ninsɔndiya nagasi tugun.—Zab. 37:17.

10. Ka makari, o kɔrɔ ko di?

¹⁰ “Mɔgɔ minw be makari tɔw la, olu dagamunin lo, bari Ala bena makari u la.” (Mat. 5:7). Ka makari mɔgɔ la, o kɔrɔ ko k’a tigi kanu, k’i janto a la ani ka hinɛ a la sabu a tɔɔrɔnin lo. Nka, makari tɛ dusukunnako dama ye. Bibulu b’a fɔ ko ka makari, o kɔrɔ ko fana ka dɔ kɛ dɔ ye walisa ka tɔɔw dɛmɛ.

11. Yezu ye ntalen min la Samarikacɛ ka ɲumanya koo la, o be mun lo yira an na?

¹¹ Luka 10:30-37 kalan. Yezu ye ntalen min la Samarikacɛ ka ɲumanya koo la, o b’a yira ka gwɛ makari kɔrɔ ye min ye. Samarikacɛ hinɛna Yahutucɛ la sabu o cɛɛ tun tɔɔrɔnin lo. O lo y’a lasun k’a dɛmɛ. O ntalen lanin kɔ, Yezu y’a fɔ ko: “I fana ka taga o ɲɔgɔn kɛ.” O kama, an be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Yala ne be Samarikacɛ ladegira wa? Ni tɔɔw be tɔɔrɔla, yala n’ be se ka koo dɔ kɛ walisa k’u dɛmɛ wa? Ɲɛyirali fɛ, an balima mɔgɔkɔrɔbaw, firiyamusow ani denmisɛn minw bangebagaw tɛ Jehova Seerew ye, yala n’ be se k’olu dɔw dɛmɛ wa? Hakiliɲagami bana be minw na, yala n’ be se ka dususalo kumaw fɔ u ye wa?”—1 Tes. 5:14; Zaki 1:27.

12. N’an be makari, mun na o b’a to an be ninsɔndiya?

 ¹² N’an be makari, mun na o b’a to an be ninsɔndiya? N’an be makari tɔɔw la, a kɛra komi an b’u sɔnna le. Yezu do y’a fɔ ko ninsɔndiya be mɔgɔ sɔnni na. Ka fara o kan, an b’a lɔn ko n’an be mɔgɔ sɔn, an koo be diya Jehova ye (Kɛw. 20:35; Eburuw 13:16 kalan). Min be makari, masacɛ Dawuda y’a fɔ o tigi koo la ko: “Matigi Ala b’a kɔrɔsi ka si di a ma; a bɛ hɛra sɔrɔ jamana kɔnɔ.” (Zab. 41:2, 3, Biblu Ala ta Kuma). N’an be makari ani ka hinɛ tɔɔw la, Jehova fana bena makari an na ani an bena ninsɔndiya banbali sɔrɔ.—Zaki 2:13.

13, 14. Mun na a kɔrɔtanin lo an ka kɛ mɔgɔ kɔnɔgwɛw ye?

¹³ Yezu y’a fɔ ko: “Mɔgɔ minw kɔnɔ gwɛnin lo, olu dagamunin lo, bari u bena Ala ye.” (Mat. 5:8). Walisa ka kɛ mɔgɔ kɔnɔgwɛ ye, an ka ɲi k’an jija walisa ka kɛ ni miiriyaw ni negelako ɲumanw ye. O kɔrɔtanin lo kosɔbɛ n’an b’a fɛ Jehova ka sɔn an ka batoli ma.—2 Korɛntikaw 4:2 kalan; 1 Tim. 1:5.

¹⁴ Minw kɔnɔ gwɛnin lo, olu be se ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye. Ale y’a fɔ ko: “Mɔgɔ minw b’u ka faniw ko, . . . olu bena dagamu.” (Yir. 22:14). Kɔrɔ juman na u y’u ka “faniw ko”? Ka ɲɛsin kerecɛn mɔlenw ma, o kɔrɔ ko u saniyanin lo Jehova ɲɛɛ kɔrɔ ani a bena a kɛ u tɛ sa tugun. Ka fara o kan, u bena ninsɔndiya banbali sɔrɔ sankolo la. Jamakuluba mɔgɔw ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ dugukolo kan. Olu y’u ka “faniw ko,” o kɔrɔ, Jehova ye nɛɛma di u ma ka kɛ ale teriw ye sabu a b’u jati mɔgɔ tilenninw ye. Bibulu b’a fɔ olu koo la ko: “U y’u ka faniw ko ka gwɛ Sagaden joli la.”—Yir. 7:9, 13, 14.

15, 16. Minw kɔnɔ gwɛnin lo, olu be se ka “Ala ye” cogo di?

¹⁵ Jehova ko: “Adamaden te se ka n ye ka tila ka to nii na.” (Ɛkiz. 33:20). Minw kɔnɔ gwɛnin lo, olu do be se ka “Ala ye” cogo di? Gɛrɛkikan kumaden min bayɛlɛmana ko “ye,” o kɔrɔ ko ka miiri fɛɛn dɔ la, k’a faamu ani k’a lɔn. O la, ka “Ala ye,” o kɔrɔ ko k’a faamu Ala ye mɔgɔ sifa min ye ani k’a to a jogow ka diya an ye (Efɛz. 1:18). Yezu ye Ala ladegi cogo dafanin na. O kama, a tun be se k’a fɔ ko: “Ni mɔgɔ min ɲaa lara ne kan, o tigi ye n Faa fana ye.”—Zan 14:7-9.

¹⁶ Ka fara o kan, n’an y’a ye Ala y’an dɛmɛ cogo min na an ka ɲɛnamaya kɔnɔ, a kɛra komi an ye “Ala ye.” (Zɔbu 42:5). Mɔgɔ minw kɔnɔ gwɛnin lo ani u be kantigiya kɛ Ala ye, a y’a daa di ko a  bena koo ɲuman caaman kɛ olu ye. N’an be miiri o koow la, a be komi an b’u ‘yera’ le. Kerecɛn mɔlenw bena Jehova ye yɛrɛ yɛrɛ la tuma min na u bena lakunu ka taga sankolo la.—1 Zan 3:2.

17. Mun na hɛɛrɛkɛlaw dagamunin lo?

¹⁷ O kɔ, Yezu y’a fɔ fana ko: “Hɛrɛɲinibagaw dagamunin lo.” (Mat. 5:9). An be se ka ninsɔndiya n’an b’a ɲini ka hɛɛrɛ kɛ ni tɔɔw ye. Yezu ka kalanden Zaki y’a sɛbɛ ko: “Mɔgɔ minw be hɛrɛ ɲinina, olu be tilenninya nafa sɔrɔ hɛrɛ kɔnɔ.” (Zaki 3:18). Ni bɛɛn t’an ni mɔgɔ dɔ cɛ kafo wala denbaya kɔnɔ, an be se ka Ala deli kosɔbɛ a k’an dɛmɛ ka kɛ hɛɛrɛkɛla ye. N’an y’o kɛ, Jehova bena a ka hakili senu di an ma walisa an ka kɛ ni kerecɛn jogow ye. O la, an bena ninsɔndiya kosɔbɛ. Yezu y’a yira ka gwɛ ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’a ɲini ka bɛɛn sigi. A y’a fɔ ko: “N’i b’i ka saraka bɔ Ala ye, n’i hakili jigira a la ko i balima dɔ diminin be i kɔrɔ, i k’i ka saraka bila fɔlɔ ka taga yafa daali a fɛ. O kɔ, i ka segi k’i ka saraka bɔ.”—Mat. 5:23, 24.

18, 19. Mun na kerecɛnw be se ka ninsɔndiya hali ni mɔgɔw b’u tɔɔrɔla?

¹⁸ Yezu y’a fɔ ko: “Ni mɔgɔw b’aw nɛni, k’aw tɔɔrɔ, ka galon la aw kan ko aw be kojugu sifa bɛɛ kɛ, bari aw ye ne ka kalandenw ye, o tuma na, aw dagamunin lo.” O kuma kɔrɔ ko di? Yezu y’a fɔ fana ko: “Aw ka nisɔndiya kosɔbɛ, bari aw bena tɔnɔba sɔrɔ sankolo la. Kira minw tɛmɛna aw ɲa, u ye olu fana tɔɔrɔ ten.” (Mat. 5:11, 12). Tuma min na u ye cidenw bugɔ ani ka kangari la u ye k’u kana waajuli kɛ tugun, u “bɔra kiritigɛ yɔrɔ la ka taa. U ɲagalila.” U ma ɲagali sabu u y’u bugɔ dɛ! Nka, u ɲagalila “katuguni ka maloya sɔrɔ Yesu tɔgɔ kosɔn, u y’o jate bonyali ye.”—Kɛw. 5:41, ABM.

¹⁹ Bi fana, ni mɔgɔw be Jehova sagokɛlaw tɔɔrɔ Yezu tɔgɔ kosɔn, u b’o muɲu ni ninsɔndiya ye (Zaki 1:2-4 kalan). I ko cidenw, a man di an ye ka tɔɔrɔ. Nka, n’an tora ka kantigiya kɛ Jehova ye tɔɔrɔw wagati la, a bena jagwɛlɛya di an ma walisa an ka se k’u muɲu. Ɲɛyirali fɛ, an k’a filɛ min kɛra Henryk Dornik n’a balimacɛ la. Saan 1944 utikalo la, u tagara n’u ye kaso la, fanga baarakɛyɔrɔ dɔ la. U tɔɔrɔbagaw y’a fɔ ko: “I tɛ se k’u waajibiya ka foyi kɛ. U ninsɔndiyanin lo u ka tɔɔrɔw la.” Henryk y’a ɲɛfɔ ko: “N’ tun t’a fɛ ka tɔɔrɔ. Nka, ka n’ jaa gwɛlɛya ani ka tɔɔrɔ ni danbe ye sabu n’ be kantigiya kɛra Jehova ye, o ye n’ ninsɔndiya.” A y’a fɔ fana ko: “Delilibaw y’a to n’ ye n’ magwɛrɛ Jehova la kosɔbɛ ani a kɛra n’ Dɛmɛbaga ɲuman ye.”

20. Mun na an ninsɔndiyanin lo ka ninsɔndiyatigi Ala bato?

²⁰ N’an koo ka di ninsɔndiyatigi Ala Jehova ye, o b’an ninsɔn diya hali ni mɔgɔw b’an tɔɔrɔ, n’an somɔgɔw b’an kɛlɛ, n’an banana wala n’an kɔrɔla (1 Tim. 1:11). An ninsɔn ka di fana sabu an ka Ala min ye “tiɲɛtigi” Ala ye, ale ye layidu ta koo ɲuman caaman koo la (Titi 1:2). Ni Jehova y’a ka layiduw dafa, an tɛna miiri an ka bi tɔɔrɔw la tugun. Ɲɛnamaya bena diya alijɛnɛ kɔnɔ cogo min na ani an bena ninsɔndiya cogo min na, an yɛrɛ tɛ se ka miiri o la! Tiɲɛn na, an bena “hɛrɛ dafanin sɔrɔ.”—Zab. 37:11.