ANG imo bang anak mahadlok sa mga balita? Sa usa ka surbi, mga 40 porsiyento sa ginikanan miingon nga ang ilang mga anak nahadlok sa ilang nakita ug nga tungod niini ang mga bata mahadlok nga mahitabo usab kana kanila o sa ilang mga minahal.

Ngano? Una, ang mga bata lahig pagsabot sa mga balita kay sa mga hamtong. Pananglitan, ang mga bata tingali magtuo nga ang kalamidad nga kanunayng ibalita kanunay pod nga mahitabo.

Ikaduha, ang adlaw-adlawng mga balita sa makuyawng mga hitabo makadaot sa kaisipan sa bata bahin sa kalibotan. Tinuod, nagkinabuhi na kita sa “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1) Apan kon ang mga bata kanunayng makakitag makuyaw nga mga balita sila mobatig grabeng kahadlok. “Ang mga bata nga magsigeg tan-aw ug balita sa TV magtuo nga daghan kaayo ang krimen ug tingali para nila peligroso kaayong dapit ang kalibotan,” miingon ang Kaiser Family Foundation.

 Kon ang imong mga anak naapektohan sa makuyaw nga mga balita, unsay imong himoon? Aniay pipila ka sugyot.

Depende sa edad, kahamtong sa pangisip, ug emosyon sa imong mga anak, mahimo nimong limitahan ang ilang tan-awon nga balita. Siyempre, kay dali na kaayong mokaylap ang balita, ang mga bata dili ignorante sa nagakahitabo karon. Bisan ang gagmayng bata tingali mas daghag makita o madungog. Busa paniid kon may makita ka bang ilhanan nga sila nahadlok o nabalaka.

Sa magkadako ang imong mga anak, mahimong imo silang patan-awon ug balita nga anaa ka sa tapad nila. Ug gamita kanang higayona sa pagtudlo kanila. Ipasiugda ang maayong mga bahin sa usa ka balita—pananglitan, sa mga gihimo sa pagtabang sa mga biktima sa kalamidad.

Kon makuyaw ang gibalita, pangutan-a ang imong mga anak kon unsay ilang gibati sa nahitabo. “Ipatin-aw namo kang Nathaniel kon unsay iyang nakita sa balita, ug ang mga panagana nga among gihimo aron dili kana mahitabo kanamo,” miingon ang amahan nga si Michael. “Kas-a, sa nakita ni Nathaniel ang makasubong balita sa usa ka balay nga nasunog, siya nahadlok nga masunog pod ang among balay. Aron dili siya mahadlok, among gipakita kaniya ang tanang smoke alarm sa among balay. Siya nahibalo kon diin kini nahimutang ug kon nganong didto kana gibutang. Ang iyang kahadlok nawala.”

Nakita sa mga tigpanukiduki nga ang mga tawo  magtuo nga mahitabo kanila ang usa ka hitabo nga mosantop sa ilang hunahuna. Pananglitan, kon bag-o ka pang nakadungog nga dihay bata nga gikidnap, maghunahuna ka nga basig makidnap pod ang imong anak. Siyempre, maayo sab nga managana. Apan ang mga eksperto nag-ingon nga ang mga balita sa media makapahadlok kanato sa mga hitabo nga posibleng dili mahitabo kanato.—Proverbio 22:3, 13.

Kon ang mga ginikanan dili timbang ug panghunahuna bahin sa balita, sila mahadlok sa walay hinungdan. Mobati usab ug ingon niana ang ilang mga anak. Pananglitan, niadtong 2005, usa ka 11 anyos nga batang lalaki nasaag sa kabukiran sa Utah sa United States. Nahadlok kaayo siya sa mga kidnaper nga tungod niana wala siya magpakita sa mga nangita kaniya sulod sa upat ka adlaw. Sa dihang siya nakit-an, siya luya na kaayo ug mihugo. Bisan tuod ang posibilidad nga makidnap maoy 1 sa 350,000, tungod sa kahadlok iyang gipameligro ang iyang kinabuhi nga mamatay sa gutom imbes sa pagdawat ug tabang.

“Ang mga bata nga nag-edad ug 3-7 mas mahadlok sa mga estorya bahin sa mga kalamidad ug mga aksidente, samtang ang mga bata nga nag-edad ug 8-12 mas mahadlok sa mga estorya bahin sa krimen ug kapintasan.”—Kaiser Family Foundation

Unsay leksiyon niini? Paneguroa nga ikaw ug ang imong mga anak dunay timbang nga panghunahuna bahin sa mga balita. Sa pagkatinuod, daghang kalamidad ang ibalita dili tungod kay kanunay kining mahitabo kondili tungod kay panagsa lang kini mahitabo.

Ang krimen, kapintasan, ug kalamidad nagakahitabo sa atong panahon. Apan sama sa atong nakita, ang imong paningkamot sa pagpanalipod, pagtudlo, paghatag ug pasalig, ug ang timbang nga panghunahuna makatabang sa imong mga anak sa pagbuntog sa kahadlok sa makuyawng mga balita.