UKPO 1923 ẹre a biẹ mwẹ vbe Hemsworth nọ re ẹvbo nọ rre Yorkshire vbe England. I mwẹ ọtẹn nokpia ọkpa nọdiọn na tie ẹre Bob. Vbe I rre odẹ ukpo ihinrin, erha mwẹ nọ ka gbikhaẹn ye ugamwẹ okeke keghi miẹn ọmwa ebe eso nọ vẹẹ ọre rua vbene emwa ugamwẹ ohoghe ya mu emwa rẹrẹ hẹ. Emwi nọ tiere vbe ebe nii keghi wa yẹẹ ọre. Vbe iyeke ukpo eso, ọtẹn nokpia Bob Atkinson keghi kporhu sẹ owa ima. Ọ na ya e giamafon kpe rrẹkọd ọghe ọta eso ne Ọtẹn Nokpia Rutherford ya guan. Evba ma na ghi rẹn wẹẹ otu na, ẹre ọ vbe gbẹn ebe eso ne erha mwẹ ka tie! Evbibiẹ mwẹ na ghi tama Ọtẹn Nokpia Atkinson, nọ do gha deba ima rri evbare ota ota, nọ mieke na gha rhie ewanniẹn ye inọta nibun ọghe Baibol ne ima mwẹ. Ọ keghi wẹẹ ne ima deba irẹn gha yo iko ne a ghaa do vbe owa ọtẹn nokpia ọkpa. Ibiriki eso ẹre a la, a ke sẹ evba. Awarọkpa nii ẹre ima wa ya suẹn iko ne a yo. Vbọ ma he kpẹ vba, a keghi mu iko ọkpa nekherhe gbọọ vbe Hemsworth. Uwu ẹghẹ na ẹre ọgbaroghe ọghe otako ya suẹn gha dia owa ima ya. Ẹghẹ hia ma vbe ya gha gie na tie avbe arọndẹ ne iran do deba ima rri evbare. Etẹn na, ni do gha ya egbe rhorho ima wa kakabọ ru iyobọ mẹ.

Zẹvbe ẹgbẹe, ma keghi suẹn ẹki ne a do. Sokpan Erha mwẹ keghi tama e Bob wẹẹ, “Adeghẹ u hoo ne u rhie obọ ye iwinna arọndẹ, ma gha sẹ eki na rae.” E Bob keghi wa kue yọ, ọ na ghi kpa hin owa rre vbe ọ rre ukpo 21 ya gha ru iwinna arọndẹ. Ukpo eva ghi gberra nẹ, vbe I rre ukpo 16, I na do gha re arọndẹ. Gberra ufomwẹ uzọla ne etẹn ya mobọ ladian vbe ikporhu, imẹ ọkpa ẹre ọ wa mobọ gha ye ikporhu. E giamafon kevbe e tẹstimoni kad ẹre I wa gha loo. E Jehova keghi fiangbe ẹrhiọn ne I loo ro. Orhiọnkpa ni ghaa gu tie Baibol ke wa gha mwẹ alaghodaro. Emwa nibun vbe ẹgbẹe ọre keghi miẹn odẹ ọghe ẹmwata yi. Vbe ukpo nọ ghi lelẹe, imẹ vbe Mary Henshall na suẹn gha ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki. Vbe iyeke ọni, otu keghi gie ima gha rrie ehe ne etẹn rhọkpa i na kporhu vbe Cheshire.

Vbe ẹghẹ Okuo Ọgbagbọn Nogieva, arriọba keghi wẹẹ ne ikhuo gha mwẹ obọ vbe iwinna okuo. Ne arriọba ma na kpikpi avbe ọkaolotu ugamwẹ ọvbehe ne iran gha mwẹ obọ vbe iwinna vberriọ, ma na te yaro  yọ wẹẹ arriọba gha vbe sẹ ima rae. Sokpan, arriọba ma kue. Ọna ẹre ọ si ẹre ne I na ya gbe ikpẹdẹ 31 vbe eghan. Ukpo nọ ghi lelẹe, ẹre I gba vbe ukpo 19. I ma ye rhiegbe ye iwinna okuo rhunmwuda ekhọe ọguọmwaziro mwẹ ma kue yọ. Ọna ẹre ọ si ẹre ne iran na tie mwẹ ẹzọ igbava vbe owa ẹzọ, sokpan ẹdẹ ne I yo ẹre a vbe fan mwẹ fua. I wa rẹn wẹẹ orhiọn nọhuanrẹn ẹre Jehova ya ru iyobọ mẹ vbuwe ẹghẹ ukpokpo na, ẹre ọ zẹe ighẹ udu ma khue mwẹ.—Aiz. 41:10, 13.

Ukpo 1946 ẹre imẹ vbe Arthur Matthews miẹn egbe. Vbe ẹghẹ na, te a da faẹn fua vbe eghan ne ọ na ya gbe uki eha rhunmwuda ọ ma kue deba ivbiyokuo. Vbe ọ da wa ke eghan ladian, ọ na bu ọtiọn rẹn nokpia na tie ẹre Dennis, nọ ghaa ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki vbe Hemsworth. Ehọnrre ẹre iran ye khin vbe iran dinmwiamẹ rhunmwuda ke egbe ọmọ obọ kpa, ẹre erha iran ke maa iran odẹ ọghe ẹmwata. Vbọ ma he kpẹ, otu keghi gie Dennis gha rrie Ireland, ọ na ghi do kẹ Arthur ọkpa vbe Hemsworth. Rhunmwuda ne Arthur na mwẹ uyinmwẹ, evbibiẹ mwẹ na wẹẹ ne ọ do gha gu iran dia. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya sẹ owa, imẹ vbe Arthur ẹre ọ gba kpe ọkpan vbe ima gha rri evbare nẹ. Erriọ ima ya suẹn gha gbẹn ebe gie egbe. Vbe ukpo 1948, Arthur na werriegbe ya gbe uki eha vbe eghan. Ukpo 1949 ẹre I ma ghi ru orọnmwẹ. Ma kegha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ ugamwẹ ne kpataki ọghe ẹghẹ hia ma khian ya arrọọ ọghe ima ru. Ifuẹro ma ya gha loo igho, ma na vbe gha ya ẹghẹ ihẹwẹ ọghe ima ya ru iwinna ne a na rhọ ọmọ erhan, ne ima miẹn igho ya gha gaga egbe. Iyobọ ne Jehova ru ne ima ẹre ọ zẹe ighẹ ma ye sẹtin gha ru iwinna arọndẹ.

Ukpo ọkpa vbe uki eso ghi gberra nẹ, otu keghi gie ima gha rrie odẹ Okuọ ọghe otọ ẹvbo na tie ẹre Ireland. Armagh ẹre ima ka gha rrie, ma ke do gha rrie ẹvbo ọvbehe na tie ẹre Newry. Ivbi e Catholic ẹre ọ wa gba ẹvbo eva na. Ivbi e Catholic ni rre ẹvbo na ma zẹdẹ gha maan ẹko emwa ugamwẹ ọvbehe, rhunmwuda ọni, te ima wa gha begbe vbene ima te kporhu ma ọmwa rhọkpa. Owa ọdọ vbe amwẹ ọkpa ni re Osẹe Jehova ẹre ima na gha do iko. Ke owa ima gha rrie evba sẹ ibiriki igbe. Arhunmwu erẹnrẹn kẹkan ẹre ọ ghaa rrie iko vbe ẹghẹ nii. Ma gha vbiẹ evba ugbẹnso, otọ ẹre ima lovbiẹ yi. Ẹdẹ gha ghi gbe, evbare nọ maan fo ẹre ima re. Te etẹn ghi wa bun vbe ẹvbo nii nia, ọna keghi re emwi nọ wa sẹ mwẹ ọyẹnmwẹ.

Ọtẹn mwẹ vbe amwẹ ọnrẹn ighẹ Lottie kegha ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki vbe odẹ Okuọ ọghe Ireland. Ọ ghi rre ukpo 1952, irẹn vbe amwẹ ọnrẹn kevbe imẹ vbe arowa mwẹ na gba ye asikoko odin vbe Belfast. Ọtẹn nokpia ọkpa keghi kie ẹkpotọ ne ima hia dia owa re ya. Ọtẹn Nokpia Pryce Hughes nọ ghaa siẹnro iwinna nọ khian vbe abotu vbe Britain, vbe deba ima dia evba ya. Vbe asọn ọkpa, ma kegha guan kaẹn ebe ẹmu ọkpa na tie ẹre God’s Way Is Love. Rhunmwuda Ivbi Ireland ẹre a mobọ gu gbẹn ebe na. Ọtẹn Nokpia Hughes na wẹẹ ọ wa lọghọ na sẹtin kporhu ma Ivbi e Catholic ni rre Ireland. Ọ na vbe ya unu kaẹn ukpokpo ne etẹn werriẹ aro daa vbe obọ avbe ohẹn e sọs e Catholic; iran gha ya ẹbu omurhia zẹ iran kpokpo, iran khulo enibun hin owa iran rre. Ọtẹn Nokpia Pryce na ghi kha wẹẹ: “Ma gualọ iyobọ ọghe ọdọ vbe amwẹ eso ni mwẹ imọto, ni gha rhiegbe ye emwamwa  ikporhu ne kpataki, ne a ya ghae la ehe hia vbe otọ ẹvbo Ireland ighẹ ebe ẹmu na sunu yi ban.” * Uhukpa ma ya kha wẹẹ, “Ma gha wa ruẹ!” Erriọ a miẹn ọnrẹn ighẹ ẹmwẹ ne a taa sẹ odẹ vbe omuhẹn ban.

Ehe ne arọndẹ mobọ dia vbe Dublin keghi re owa ọtẹn nokhuo ọkpa nọ kpẹre nẹ vbe otu e Jehova na tie ẹre Ma Rutland. Ma vbe dia evba ya vbe ẹghẹ eso. Evba ni ma na khiẹnnẹ emwi eso ne ima mwẹ. Vbe iyeke ọni, e masini e Bob nọ ye vbe imọto nọ mwẹ owẹ eha ẹre ima hia kun egbe yi gha gualọ imọto ne ima gha dẹ. Ma keghi miẹn imọto ne a ka loo nẹ dẹ. Nọ khiẹn ọnrẹn ne ima ẹre ọ hin ẹnrẹn gha die owa ima rhunmwuda ma rhọkpa i gua hin. Akota nii, arowa mwẹ na gha ruẹ vbene a hin imọto hẹ vbe uhunmwu e bẹdi vbene a miẹn wẹẹ uwu imọto ẹre ọ ye. Ẹdẹ ghi gbe vbe ọ hoo nọ hin ẹnrẹn ladian, ọtẹn nokhuo Mildred Willett, nọ ghaa ga zẹvbe arọndẹ ne a gie ye isi, nọ ghi rọnmwẹ John Barr, keghi sẹ owa ima. Ọ gua fi imọto. Irẹn ẹre ọ ghi rhie adia eso ne arowa mwẹ nọ dekaan vbene a ya fi imọto hẹ, ma ke kpa.

Ma mwẹ imọto nẹ, ehe ne ima khian dia ẹre ọ ghi kẹ. A ka ya obọ sekhae ne ima wẹẹ ne ima ghẹ dia e karavan ya rhunmwuda, emwa dan sẹtin mu erhẹn yọ. Vbene ima gualọ owa sẹ, ima ma miẹn. Uwu imọto ma vbiẹ re vbe asọn nii. Ẹdẹ ghi gbe, e karavan nekherhe nọ mwẹ e bẹdi eva ọghe egedege ẹre ima ghi miẹn. Ẹre ọ ghi do gha re owa ima. Otọ ọghe avbe ọgbugbo ni mwẹ ekhọe esi ẹre ima mu e karavan ọghe ima yi. Ke ehe ne ima ye gha rrie ehe ne ima kporhu la, gha rree sẹ odẹ ibiriki 15. Ma gha vbe kpa gha rrie ẹvbo ọvbehe, te ima ye mu otuẹ gie emwa ni rre ẹdogbo ne ima mu e karavan yi.

Ma sẹ owa hia ni rre odẹ Ahọ ọghe Ireland, ima ma mobọ miẹn emwa ni gbodan ye iwinna ima. Ọ gberra ebe ẹmu 20,000 ne ima viọ ne emwa, erriọ ima vbe gha post eni emwa ni mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ ye abotu vbe Britain. E Jehova wa fiangbe ẹrhiọn ne ima loo ro. Osẹe Jehova ẹre emwa nibun ghi khin nia vbe ikinkin nii.

Ọ ghi sẹ ẹghẹ, otu na gie ima gha rrie odẹ ahọ ọghe London. Uki eso ghi gberra nẹ, etẹn eso vbe abotu nọ rre Britain na tie arowa mwẹ vbe efoni tama rẹn wẹẹ, nọ suẹn iwinna ọgbaroghe ọghe otako vbe ẹdẹ gha wa gbe. Uzọla ọkpa ẹre a ya maa ima emwi nọ dekaan iwinna ọgbaroghe ọghe otako. Ẹghẹ ma zẹdẹ gha rrọọ ne arowa mwẹ ya mu egbe ọta re yotọ. Te ọ wa gha mwẹ ekhọe ne a ya rhiegbe ye iwinna nọ rhirhi gha khin vbe ugamwẹ e Jehova, ọ gha khọn rẹn ne iwinna nii gha lọghọ. Ọna ẹre ọ wa gha rhie igiọdu mẹ. Ma sọyẹnmwẹ iwinna ọgbaroghe ọghe otako ẹsẹsẹmwẹse. Ehe ne etẹn rhọkpa i na kporhu ẹre ima na winna vbe ukpo eso, ọyẹnmwẹ nọ sẹ ima nia i gia gie, rhunmwuda uwu ẹbu etẹn nibun ẹre ima ghi ye.

A ghi gie na tie arowa mwẹ vbe ukpo 1962 nọ gha die owebe Gilead, iro na ka han ima rhunmwuda, uki igbe ẹre ọ khian gbe kevbe wẹẹ, otu ma gie na tie imẹ. Vbọrhirhighayehẹ, ma na tamuolọyan rẹn wẹẹ, ọ khẹke nọ yo. Otu na ghi gie mwẹ gha rrie Hemsworth, nọ re ẹvbo ne a na biẹ mwẹ, zẹvbe arọndẹ ne kpataki. Ukpo ọkpa gbalaka ẹre arowa mwẹ gbe. Ọ ghi rre, iwinna ọgbaroghe ọghe odin ẹre ima ghi suẹn gha ru.  E Scotland, odẹ okuọ vbe England kevbe odẹ Okuọ ọghe Ireland ẹre ima ghaa mu otuẹ la.

Vbe ukpo 1964, arowa mwẹ na do gha re enọ siẹnro iwinna nọ khian vbe abotu vbe Ireland. Afiwerriẹ na kegha ya osi si mwẹ rhunmwuda ima wa sọyẹnmwẹ iwinna ne a na mu otuẹ gie etẹn. Nia, te ọ ghi ya mwẹ ghọghọ vbe I gha yerre ẹghẹ ne I ya winna vbe Abotu. Te imẹ ghi do rẹn wẹẹ ima gha miẹn ọnrẹn yi, ighẹ iwinna ne ẹi te khọn ima ne a ru vbe ugamwẹ e Jehova, afiangbe nọkhua ẹre a lae miẹn. Iwinna ọfisi, ebe iyẹn ne a mwamwa, evbare ne a le kevbe iwinna akpehuan ẹre I wa gha ru vbe abotu. Ugbẹnso, ma ghi vbe ya ru iwinna ọgbaroghe ọghe odin. Ọna ẹre ọ ghi vbe kie ẹkpotọ yọ, ne ima ya mu otuẹ gie etẹn nibun kevbe emwa ne ima ka gu ruẹ e Baibol vbe ehe ughughan vbe otọ ẹvbo Ireland. Ma keghi miẹn wẹẹ emwa nibun ne ima ka gu ruẹ e Baibol wa mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn. Ma keghi do sikẹ egbe sayọ. E Jehova wa gele fiangbe ima!

Ukpo 1965 vbe Dublin ẹre a do Asikoko Ọgbagbọn nokaro vbe Ireland. * Agharhemiẹn wẹẹ etẹn wa werriẹ aro daa ukpokpo, te asikoko nii ye mwẹ uhunmwu. Emwa ni rre kegha re 3,948 vbene 65 na dinmwiame. A keghi gbẹn ebe ya kpọnmwẹ dọmwadẹ emwa ni mu owa ne arhunmwu 3,500 ni ke otọ ẹvbo ọvbehe rrie asikoko na. Avbe ọyan owa nii keghi ghọghọ ye uyinmwẹ esi ne etẹn na rhiema. Vbene ẹmwata, asikoko na keghi ya afiwerriẹ ne kpataki rhiegbe ma vbe Ireland.

Vbe ukpo 1966, odẹ okuọ kevbe odẹ ahọ ọghe Ireland keghi kugbe do gha rre ototọ abotu nọ rre Dublin. Sokpan akugbe vbenian i rre otọ ẹvbo nii, rhunmwuda ighaegbe ọghe emwa ugamwẹ okeke kevbe emwa ni rhiegbe ye otu azẹ. Te ọ kpa ima odin vbe Ivbi e Catholic kevbe Protestant nibun do deba odẹ ọghe ẹmwata, iran na gha ga e Jehova vbuwe akugbe.

Ọna keghi sunu vbe otu ku abotu ọghe Britain kevbe ọghe Ireland kugbe vbe ukpo 2011. A keghi gie ima gha rrie abotu vbe London. Vbuwe ẹghẹ na, orhiọn mwẹ ma ghi sotọ rhunmwuda emianmwẹ nọ wegbe na tie ẹre Parkinson nọ dekun arowa mwẹ. May 20, 2015 ẹre ọdọ ne I rọnmwẹ vbe ukpo 66 ghi sẹ mwẹ rae.

Uwu ẹre da mwẹ gbe. I ye khiẹ ugbẹnsọ, iro wa vbe han mwẹ. Iyobọ ne arowa mwẹ ghaa ye mẹ i re nekherhe. Te ẹmwẹ ọnrẹn ye da mwẹ! Sokpan emwi vbenian keghi ya ọmwa sikẹ e Jehova sayọ. I keghi do rẹn wẹẹ etẹn nibun hoẹmwẹ arowa mwẹ vbe ọ ghi wu nẹ. Etẹn nibun ke Ireland, Britain kevbe United States gbẹn elẹta ya rhie ifuẹko mẹ. E Dennis ne ọtien arowa mwẹ, Mavis ne ọvbokhan rẹn kevbe ivbi iran nikhuo eva, Ruth vbe Judy ma zẹdẹ sẹ mwẹ rae. Iyobọ ne iran hia ru mẹ i gia gie.

Ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn nọ wa vbe rhie ifuẹko mẹ ọre Aizaia 30:18. Ako nii khare wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa ye mudia ne ọ tohan uwa. Ọ mu egbe ne ọ ya tohan uwa, rhunmwuda emwi ne ọ gbae ẹre irẹn ru vbe ẹghẹ hia. Ọmakin iran ni mu ẹtin yan e Nọyaẹnmwa.” Ọ keghi wa rhie igiọdu mẹ ne I na rẹn wẹẹ, te Jehova zinegbe khẹ ẹghẹ nọ khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa hia, vbe iyeke ọni, ọ ghi waa ima iwinna ne ima gha sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe agbọn ọgbọn.

I gha muẹn roro vbene ima ya suẹn hẹ, te ọ wa dewuarorua wẹẹ e Jehova wa fiangbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan vbe Ireland. Ukpamuyọmọ nọkhua nọ, ne I na vbe gha mwẹ ọghae vbe iwinna na. Vbene ẹmwata, afiangbe nọkhua ẹre a lae miẹn deghẹ ima na ru iwinna ne Jehova waa ima re.